Bevrijdingsvliegtuigje 5 mei 1945 teruggevonden

Een vliegtuig met twee Nederlandse piloten landt op het zandveld aan de Stadionkade - foto collectie J.W. Hofman

Het vliegtuigje dat op 5 mei 1945 landde aan de Stadionkade in Amsterdam is teruggevonden. De oud-directeur van het luchtvaartmuseum Aviodrome, Arno van der Holst, is al ruim vijfentwintig jaar opzoek naar vliegtuigen met een verhaal. Vorig jaar stuitte hij tijdens een van zijn zoektochten op een originele Auster, een tweepersoonsvliegtuigje dat werd ingezet voor verkenningsvluchten. De Auster heeft nog steeds de dubbele brandstoftank die nodig was om non-stop over de Noordzee naar Londen te vliegen.

De machine staat in een overvolle loods in Noord-Holland, en in verrassend goede toestand. De eigenaar vertelde dat hij de originele logboeken bezit. Het bleek te gaan om hét vliegtuigje dat op 5 mei 1945 landde in Amsterdam: een van de eerste concrete tekenen van de aanstaande bevrijding van de stad.

Landing op de Stadionkade, 5 mei 1945
Verder speurwerk in de archieven van het Nationaal Instituut Militaire Historie in Den Haag bracht een deel van de geschiedenis tot leven. In de vroege ochtend van 5 mei 1945 werd het vliegtuigje in Amsterdam aan de grond gezet. Bijzonder, want hoewel Nederland officieel bevrijd was, was Amsterdam en omgeving nog in handen van de Duitsers. Het vliegtuigje landde op het zandveld aan de Stadionkade, om, in het geheim, Majoor Kamphuis op te halen, (n.b. dit is een feit) die vermoedelijk belangrijke informatie had. Bronnen over deze geheime missie zijn schaars en het precieze verhaal van de eerste landing op de Stadionkade is nog niet bekend.

Nog voor de intocht van de geallieerden in Amsterdam, zo melden andere bronnen, was er een tweede vlucht op 6 mei 1945. Kapitein Nienhuis landde een Auster-vliegtuigje op de Stadionkade om op bezoek te gaan bij familie (zo vertelde hij de aanwezige pers). Zijn landing werd vervolgens uitgebreid beschreven in alle verzetskranten. Tegen het Parool had Nienhuis gezegd dat hij dacht dat het wel veilig zou zijn: “De Duitsers hebben zich toch overgeven?”

Om erachter te komen wat het verhaal precies is, en welke informatie Majoor Kamphuis mogelijk zou hebben, is het Amsterdams 4 en 5 mei comité op zoek naar bronnen en verhalen over en ooggetuigen van de landingen op de Stadionkade, óók na de geallieerde intocht in Amsterdam.

Het Bevrijdingsvliegtuigje komt terug naar Amsterdam
Op dit moment wordt geprobeerd het vliegtuigje op 5 mei op het Museumplein te presenteren. Op het plein vindt op 5 mei de grootste Vrijheidsmaaltijd van de stad plaats, die in het teken staat van de ‘Nieuwe Tijd’.

De Nieuwe Tijd is de periode kort na de Tweede Wereldoorlog, waarin we – na de horror van de oorlog – stad en geest opnieuw opbouwden, en waarin bijvoorbeeld het fundament werd gelegd voor de Universele Rechten van de Mens en de Europese eenwording. Tijdens ruim vijfenzeventig Vrijheidsmaaltijden in Amsterdam vieren circa tienduizend mensen onze vrijheid en voeren kleine of grote gesprekken over de manier waarop we die georganiseerd hebben.

Programma op 4 en 5 mei in Amsterdam
De Vrijheidsmaaltijd is een initiatief van het Amsterdams 4 en 5 mei comité en onderdeel van meer dan 300 programma’s van Herdenkingen, Theater Na de Dam, Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet, Herdenkingsconcerten, Films, Rondleidingen en Bevrijdingsfestivals. Kijk voor het programma op www.4en5mei.amsterdam