Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Na twee vondsten vorig jaar, is eind juli bij de bouw van een nieuwe terminal op de Maasvlakte een derde scheepswrak gevonden. De houten resten worden nu onderzocht door het Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam (BOOR).
De inzendingen voor de Grote Archeologie Prijs zijn bekend. De Grote Archeologie Prijs is de prijs voor de publieksarcheologie. Met de prijs worden initiatiefnemers van projecten gestimuleerd verhalen over het verleden te vertellen en te koppelen aan het heden. Uit alle inzendingen kiest een vakjury morgen, donderdag 12 september, vier nominaties. Het publiek kan tijdens de Maand van de Geschiedenis in oktober stemmen op zijn/haar favoriete project. De prijsuitreiking is tijdens de Nacht van de Geschiedenis op zaterdag 26 oktober in het Rijksmuseum in Amsterdam. Bekijk alle inzendingen hier.
In 1999 werd voor Stavoren een scheepswrak ontdekt. Hoewel al vaker naar het wrak is gedoken, zijn er nog altijd veel vragen. Daarom speurden maritiem archeologen uit Nederland en België vorige week naar antwoorden. Thijs Coenen, maritiem archeoloog bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, was één van hen. “Onze vondsten leveren heel wat kennis op over het leven aan boord en de manier van schepen bouwen. We brengen letterlijk en figuurlijk een stukje geschiedenis boven water.”
Dr. Martijn Eickhoff is per 1 september benoemd tot bijzonder hoogleraar Archeologie en Erfgoed van Oorlog en Massaal Geweld aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De leerstoel is ingesteld in samenwerking met het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust-, en Genocidestudies en de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. De leerstoel zal deel uitmaken van het Groninger Instituut voor Archeologie (GIA). Eickhoff gaat onderzoek doen naar archeologiebeoefening en erfgoeddynamiek ten tijde van en in relatie tot oorlog en massaal geweld.
Medewerkers van de gemeente Groningen hebben tijdens rioolwerkzaamheden in de wijk Kostverloren in Groningen twee waterputten gevonden. De putten komen mogelijk uit de tiende tot twaalfde eeuw. Eén van de putten bestaat uit een 2,25 meter lange ingegraven wijnton. De vondst werpt een nieuw licht op de bewonersgeschiedenis van Groningen.
Bij archeologisch onderzoek in het stadsdeel Schuytgraaf in Arnhem zijn een eeuwenoude kinderring en armband gevonden (zie foto’s). De kinderring dateert waarschijnlijk uit de tweede eeuw na Christus, vertelt archeoloog Leo Smole. De armband dateert uit de late ijzertijd of het begin van de romeinse tijd en is bijzonder. “Ik heb zelf niet eerder zo’n sieraad gezien.”
Bij park Lepelenburg in het centrum van Utrecht zijn resten van een middeleeuwse stadsmuur gevonden. Het gaat om een tufstenen muur die vanaf het jaar 1122 werd gebouwd. De vondst is bijzonder, omdat de meeste tufstenen bouwwerken uit die tijd in de eeuwen die volgden zijn gesloopt. “Het is een cadeautje waar we heel blij mee zijn”, zegt gemeentearcheoloog Annette Bakker.
In de buurt van Born in Limburg heeft William Posthouwer met zijn metaaldetector een meer dan duizend jaar oude munt gevonden (zie foto). Het gaat om een zogenoemde sceatta-munt. ‘Sceatta’ is een oud Germaans woord voor ‘schat’. De middeleeuwse munt is erg bijzonder voor Limburg, vertelt specialist Paul Beliën. “Deze sceatta is van het continentaal runen-type en is geslagen rond 700 na Christus.” De munt werd vooral gebruikt door de Friezen. “Vandaar dat de munt zelden wordt aangetroffen in Limburg.”
Maritiem archeoloog Yftinus van Popta van de Rijksuniversiteit Groningen heeft de naam van een in de jaren 70 bij Zeewolde geborgen scheepswrak achterhaald. Het blijkt de in 1893 in de Zuiderzee gezonken tjalk ‘De Drie Gezusters’ te zijn (zie video). Rond het wrak werden veertien kleine stukjes papier gevonden. Door de tekstfragmenten te bestuderen, heeft Van Popta het wrak kunnen identificeren. Bijzonder, want van de 450 wrakken in Flevoland is van slechts enkele de geschiedenis bekend.
Meer dan eens leek Schokland ten dode opgeschreven, maar de redding is aanstaande. De gemeente Noordoostpolder krijgt 2,5 miljoen euro extra voor de gebiedsontwikkeling van het werelderfgoed. Men hoopt verder verval van Schokland te voorkomen door landbouwgrond aan te kopen en het grondwaterpeil te verhogen. Dat is ook nodig om archeologische resten te redden die nog in de grond zitten.
Artis staat vol monumentale dierenverblijven en andere gebouwen. Steeds wordt er daar wel een van gerestaureerd. De kazemat Vreeswijk-Oost is in 1936 gebouwd. Archeologisch onderzoek rond het verdedigingswerk levert nieuwe informatie op. Alle verf was eraf. En de stoffering ontbrak. Toch is de Amsterdamse School-wieg van architect Kees van der Wilk prachtig hersteld. Over dit en meer gaat nummer 3 van 2019 van het Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Op de Veluwe woonden in de prehistorie misschien wel honderdduizend mensen, afkomstig uit het huidige Rusland en Oekraïne. Dat blijkt uit een onderzoek naar grafheuvels op de Veluwe. Het onderzoek van de Leidse archeoloog Quentin Bourgeois werpt een radicaal nieuw licht op wie onze verre voorouders waren. “We ontdekken op de Veluwe in feite de sporen van het ontstaan van de samenleving zoals we die nu kennen”, zegt Bourgeois.
