Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Bij opgravingen op het Binnenhof hebben Haagse archeologen een stenen muurtje uit de middeleeuwen gevonden (zie foto’s). Het muurtje is tussen 1250 en 1300 gebouwd met kloostermoppen. Bij de stenen zijn ook potscherven en dierlijke botten gevonden. De archeologen van de gemeente Den Haag zijn niet zelf op zoek gegaan naar het middeleeuwse materieel, maar konden ‘meeliften’ met het deze week gestarte funderingsonderzoek van het Rijksvastgoedbedrijf.
De gouden ring die in 2003 in Utrecht werd gevonden is een Veronicaring. In het bedevaartssieraad, dat waarschijnlijk tussen 1440 en 1500 is vervaardigd, staat in gotisch schrift de naam Beatris. Niet eerder werd een Veronicaring gevonden die zo zwaar en rijk is uitgevoerd als deze. De ring van 22 karaats goud werd door archeologen opgegraven bij het voormalig Birgittenklooster in de binnenstad van Utrecht. Op het bedevaartssieraad is het gezicht van Jezus Christus te zien, met een doornenkroon, lang haar en een gespleten baard.
Archeoloog Iris van Archeologie Delft blikt in een video terug op de opgravingen in de Spoorzone in Delft. Onder de grond zijn muren van het oudste station van Delft en een riool vol ‘schatten’ gevonden.
Archeoloog Michiel Bartels brengt in zijn vrije tijd samen met vrijwilligers met een sonarboot de bodem van het Markermeer in kaart (zie video). Hij hoopt resten van de Slag op de Zuiderzee in 1573 te vinden. Tot zijn verbazing is er nog geen enkel scheepswrak uit die tijd aangetroffen. “Er zouden toch zeker een stuk of tachtig moeten liggen.” Toch is Bartels ervan overtuigd dat er met de nieuwe sonar aan boord vondsten zullen worden gedaan. Die vondsten wil hij gaan tentoonstellen in het Westfries Museum. “We zijn bezig met een jaarlijkse herdenking van de slag vanaf 2023.”
De gemeente Cuijk heeft onlangs aangegeven in haar gemeentelijk archeologiebeleid alleen nog maar aandacht te willen besteden aan haar Romeinse verleden. Belangrijkste redenen die Cuijk aangeeft: de kosten van alles opgraven en alles (wetenschappelijk) laten uitwerken zijn te hoog en daarbij wil Cuijk zich graag afficheren als ‘Romeins’. In kwesties zoals deze spelen ‘feit of fictie’ ‘juridisch mogelijk of onmogelijk’ en ‘wenselijk of niet wenselijk’ altijd een grote rol. Bovendien hebben archeologen, het Rijk, de provincie en de gemeente (en hun adviseur) zo ook hun eigen belangen. Hieronder een duiding.
Het archeologisch wandelpark bij De Vork in Haren is donderdag 27 juni feestelijk geopend. De aanleg van het park is onderdeel van Groningen Spoorzone, het project waarbij de stations in en rond de stad Groningen worden aangepakt om de uitbreiding van het treinverkeer mogelijk te maken. In het park zijn vele archeologische vondsten zijn gedaan. Zo zijn er sporen van boerderijen uit de late ijzertijd en Romeinse tijd en voorwerpen van vuursteen uit de steentijd gevonden. In het park is een skeletboerderij gebouwd. Informatiepanelen van Geopark De Hondsrug geven hierover meer informatie.
Als het aan Maarten van Rossem ligt, wordt er geen geld ingezameld om de Batavia te restaureren. “Ik ben eerlijk gezegd totaal verbaasd dat dat ding nu al verrot is. Onder veel tromgeroffel en tegen hoge kosten wordt er een replica gebouwd en vervolgens wordt ie 25 jaar lang zo verwaarloosd dat ie nu min of meer opgegeven moet worden. Naar mijn idee zijn de herstelkosten volledig buiten proportie. Doe het niet. Steek dat geld liever in de restauratie van echte scheepswrakken die een paar honderd jaar oud zijn. De Batavia is en blijft een replica.”
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed organiseert dit jaar een aantal praktijkopleidingen voor archeologiestudenten. De eerste maritieme fieldschool vindt plaats bij Zeewolde in Flevoland. Er wordt door studenten en vrijwilligers een klein vuilnisschip uit de 19e eeuw opgegraven. Nederland heeft een sterke band met het water. Om de verhalen van ons verleden te kunnen blijven vertellen, is een nieuwe generatie maritieme archeologen hard nodig. Vanuit Erfgoed Telt is extra geld beschikbaar gesteld om te zorgen voor volwaardige aanvullende opleidingen.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed waarschuwt Cuijk: het nieuwe gemeentelijk archeologiebeleid kan nog wel eens flink in de papieren lopen. Terwijl Cuijk juist denkt kosten te besparen door enkel het Romeinse verleden op te graven. “De bodem in Cuijk barst van het archeologisch erfgoed. Wat als er straks ergens toch een vondst wordt gedaan, terwijl er al een bouwproject loopt? De minister kan dan zijn bevoegdheid gebruiken de bouw stil te laten leggen, met als gevolg enorme extra kosten voor de gemeente. Dat risico loop je zonder onderzoek vooraf te doen.”
Tijdens archeologisch onderzoek in Oosterend op Texel zijn de zeldzame resten van een zodenhuis ontdekt, een typisch middeleeuws huis. Aanvullend onderzoek moet uitwijzen of het om een woonhuis, schuur of hutkom gaat. Het is al wel duidelijk dat de resten uit de twaalfde of dertiende eeuw komen. Verder zijn de overblijfselen van een middeleeuwse waterput gevonden. Onder de waterput was een overstromingslaag met verspoelde grond aanwezig. Dit wijst erop dat de bewoners last van zeewater hadden.
Gemeente Nijmegen wil Museum Het Valkhof kopen. Die aankoop is onderdeel van het reddingsplan van 14 miljoen voor het museum. Daarvan komt 11 miljoen van de gemeente, maar die vindt dit een te hoge investering in een gebouw dat niet van de gemeente zelf is. Museum Het Valkhof, dat ingrijpend verbouwd en gemoderniseerd moet worden om te overleven, is nu eigendom van het museum zelf. Die situatie is in museumland vrij uniek, de meeste museumgebouwen zijn in bezit van het rijk, provincie of gemeente.
De gemeente Cuijk ligt onder vuur van archeologen. Aanleiding: nieuw gemeentelijk archeologiebeleid waarin enkel nog het Romeinse verleden telt. Ook prehistorisch archeoloog Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden maakt zich zorgen. “Er bestaat een levensgroot risico dat we vondsten van nationaal belang gaan missen. Ook wij archeologen begrijpen dat je niet álles kunt opgraven. Maar waarom wordt op de tekentafel al een selectie gemaakt, nog voordat je je laarzen hebt aangetrokken voor eigen waarnemingen? Cuijk is een bijzondere plek met de Heren van Cuijk en vondsten van prehistorische boerderijen in Haps. Dat moet de gemeente zich realiseren.”
