Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Dat op het huwelijksgala van Juliana en Bernhard in 1937 het Horst Wessellied werd gespeeld, was al bekend. Maar waarom kreeg het Residentie Orkest die opdracht, ondanks een eerdere verklaring van de Nederlandse regering dat alleen het Wilhelmus zou klinken? In Historisch Nieuwsblad reconstrueert cultuurfilosoof Albert van der Schoot hoe de regering op het laatste moment overstag ging.
Op 1 mei opent Museum De Proefkolonie in Frederiksoord. In september volgt het openingsfeest. De provincie Drenthe wilde graag een aanleiding om in september alle stakeholders voor de UNESCO-werelderfgoedstatus voor de Koloniën van Weldadigheid bij elkaar te roepen. Museumbezoekers worden meegenomen in het verhaal van de eerste vijf koloniegezinnen, vertelt directeur Peter Sluiter. “Je begint in de armoede en stank van de stad, komt dan als kolonist binnen en ervaart dan aan den lijve wat er van je wordt verwacht. Aan het einde van de rit ontdek je wat er terechtkomt van de ambities van Generaal Van den Bosch.”
Was Johan Maurits gewoon fout of moeten we zijn slavenhandel en suikerwandel in zijn tijd zien. En hoe ga je als museum om met gevoelig en schuldig erfgoed, zoals de buste van Johan Maurits? NPO Radio 1 voerde een gesprek met Groen Links-kamerlid Zihni Ozdil, Valika Smeulders, mede-samensteller van de slavernij-tentoonstelling in het Rijksmuseum, cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers en Lea van der Vinde, conservator van het Mauritshuis. Luister het gesprek van zondag 7 april hier terug.
Als het over erfgoed gaat, gaat het in Breda meestal over monumenten. De interesse daarvoor blijft beperkt tot een betrekkelijk kleine groep geïnteresseerden. Wethouder Marianne de Bie (Cultuur, D66) wil dat er meer werk wordt gemaakt van de verhalen achter de stenen. Met die gedachte heeft ze haar nieuwe erfgoedvisie naar de raad gestuurd: ‘Grondstof voor de toekomst’. “We willen laten zien dat erfgoed niet alleen over stenen gaat, maar ook over verhalen. Het Avondje NAC is óók erfgoed. Iedereen heeft zijn eigen verhaal. Daardoor wordt de stad van jou.”
Soms geeft de zee bij Vlissingen nog sporen prijs van het slavernijverleden. Kaurischelpjes waarmee handelaren in Afrika slaven kochten, aangespoeld uit scheepswrakken. De ‘Gids Slavernijverleden Nederland’ wijst op dit soort overblijfselen. “Als je ernaar gaat zoeken, kun je overal in Nederland echo’s van die tijd vinden”, zegt een van de auteurs, Nancy Jouwe van Mapping Slavery. “Het gaat ons niet om de schuldvraag, of om te zeggen hoe slecht Nederland was”, benadrukt Jouwe. “Het gaat meer over rekenschap geven. Het gaat om geschiedenis die twee-en-een-halve eeuw heeft geduurd, op vier continenten.”
Het landelijke cultuurbestel moet meer rekening houden met het veelzijdige culturele leven in Nederland. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in zijn advies ‘Cultuur dichtbij, dicht bij cultuur’ over het cultuurbestel vanaf 2021. De raad pleit onder andere voor een breder regionaal aanbod en een lokale verankering van cultuur en erfgoed. Daarom moet bij de uitbreiding van de Culturele Basisinfrastructuur (BIS) worden uitgegaan van een evenwichtige spreiding door het land. Ook gemeentelijke en provinciale musea die van nationaal belang zijn, en niet onder de Erfgoedwet vallen, horen volgens de raad thuis in de BIS. Bekijk hier de website en lees hier het advies.
BOEi heeft tijdens de restauratie van de Generaal de Bonskazerne in Grave bijzondere objecten uit de Tweede Wereldoorlog ontdekt. De kranten, documenten en gebruiksartikelen zijn door Amerikaanse, Britse en Canadese troepen achtergelaten en lagen 75 jaar onaangeroerd in het gebouw. “We hebben een bouwbiografisch onderzoek uitgevoerd: een archeologisch onderzoek, maar dan in de gebouwen”, aldus Jobbe Wijnen, archeoloog bij BOEi. ,”Dat doen we bewust om erfgoedverhalen op te sporen en kwetsbaar materiaal te beschermen. We hebben de kazerne met een team van vier archeologen letterlijk op zijn kop gezet, in alle kieren en gaten, kelders en zolders gekeken.”
Het infrastructuurproject CLARIAH en Beeld en Geluid hebben vrijdag 5 april de Media Suite gelanceerd, een online omgeving die het mogelijk maakt om onderzoek uit te voeren met grootschalige multimediale erfgoedcollecties. Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Eye Filmmuseum, Data Archiving and Networked Services en de Koninklijke Bibliotheek stellen grote delen van hun gedigitaliseerde collectie beschikbaar via de Media Suite. De bedoeling is dat meer instellingen zullen volgen. Tot voor kort waren de collecties van deze erfgoedinstellingen vaak enkel op locatie toegankelijk voor onderzoekers, onder meer vanwege copyright- en privacy redenen.
Nuenen schiet door in zijn streven om de wereld van Van Gogh te herscheppen. Het moet geen Volendam worden. Dat betoogt Ton de Brouwer in een ingezonden artikel in het Eindhovens Dagblad. De Brouwer houdt zich al zestig jaar bezig met leven en werk van Vincent van Gogh en is oprichter van het Vincentre.
De discussie over de koloniale kunst laait in binnen- en buitenland steeds verder op, schrijft minister Van Engelshoven van OCW aan de Tweede Kamer. Ze wil met musea en andere betrokkenen afspreken hoe de herkomst van koloniale kunst moet worden onderzocht en hoe koloniale kunst kan worden teruggegeven. Van Engelshoven vraagt de Raad voor Cultuur een commissie in te stellen die “de historische, juridische, internationale en morele aspecten van de koloniale collecties in kaart” brengt.
Maandag heeft de eredivisie in het Rijksmuseum de nieuwe wedstrijdbal gepresenteerd. De bal is een ode aan Rembrandt van Rijn, omdat 2019 het Rembrandtjaar is. Directeur van het Rijksmuseum, Taco Dibbits: “Rembrandt was een artiest, net als de beste spelers in de eredivisie. Uitzonderlijke creativiteit is zowel op het voetbalveld als op een canvas vereist om de beste te worden.”
De gemeente Ede wil artikel 1 van zowel de Nederlandse als de Duitse grondwet aanbrengen op de Muur van Mussert in Lunteren. De muur is sinds vorig jaar een rijksmonument en moet een educatiecentrum worden. Artikel 1 staat in Nederland voor gelijke behandeling en discriminatieverbod en in Duitsland voor bescherming van menselijke waardigheid. Het idee voor het vermelden van de grondwet komt van oud-parlementariër Bas de Gaay Fortman. Hij is betrokken bij de viering van het 175-jarig bestaan van de grondwet in 2023.
