Vanaf dit jaar wordt het maritiem historisch onderzoek nationaal op elkaar afgestemd. Het Maritiem Museum (in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam), het Scheepvaartmuseum (in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam) en de Leerstoel Zeegeschiedenis van de Universiteit Leiden willen door fundamenteel wetenschappelijk onderzoek een zo breed mogelijk publiek bewustmaken van de maritieme wortels in de identiteit van de Nederlandse economie en samenleving. De nieuwe infrastructuur, die uit deze samenwerking ontstaat, zal jonge onderzoekers kansen bieden zich te specialiseren in maritieme geschiedenis en het gebruik van maritiem erfgoed als bron van kennis.
‘Laat voor één’ besteedt aandacht aan iconisch watervliegtuig Catalina (video)
Opnieuw aandacht voor de gedwongen verkoop van de Catalina aan een Amerikaans museum. In ‘Laat op één’ pleiten erfgoedbeschermer Christian Pfeiffer van Erfgoedvereniging Heemschut en historicus Herman Pleij voor behoud van het iconische watervliegtuig (zie video vanaf 37.20). Volgens Heemschut is het vijf voor twaalf en daarom tijd voor een wake-up call. “Wij vinden dat dit vliegtuig niet naar het buitenland mag vertrekken. (…) Als het wordt verkocht, komt het nooit meer terug”, aldus Pfeiffer. In een brief aan minister Van Engelshoven (Cultuur) roept hij op om de Catalina in Nederland te houden.
VVD slaat alarm om verkoop historische watervliegtuig Catalina
De VVD slaat alarm nu het historische watervliegtuig Consolidated PBY-5a Catalina Nederland dreigt te verlaten vanwege overheidsregels en geldgebrek. De Catalina speelde een heldenrol tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Het oudste vliegende exemplaar staat op Lelystad Airport, maar gaat in de verkoop. VVD-Kamerlid Remco Dijkstra wil dat minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) alles uit de kast haalt om het vliegend erfgoed te redden. De liberaal wil opheldering over de regelzucht waar Stichting Exploitatie Catalina mee te maken heeft en bestudering van mogelijke subsidies. Dijkstra noemt het “eeuwig zonde” als de Catalina uit Nederland verdwijnt.
Amsterdamse erfgoedorganisaties vragen aandacht voor mobiel erfgoed
De organisaties van het Amsterdams Erfgoed Overleg vragen in een brief aan het college en de gemeenteraad aandacht voor het mobiel erfgoed van de stad (zie PDF). Aanleiding is het plan voor woningbouw op het Havenstraatterein in Amsterdam-Zuid. De gemeente wordt gevraagd om een vervangende locatie voor de museumtrams te zoeken, met aansluiting op het railnetwerk. Daarnaast wordt de gemeente gevraagd om een integrale visie op het beheer, het behoud en de presentatie van het mobiel erfgoed te ontwikkelen. “Voor de beleving van de historische stad biedt het mobiel erfgoed een wezenlijke en onmiskenbare meerwaarde.”
Zand gooit roet in eten bij onderzoek naar scheepswrak onder Schiermonnikoog
Het is nog niet duidelijk of het scheepswrak dat in 2015 onder Schiermonnikoog is gevonden een van de vermiste vissersschepen van Paesens Moddergat is. Onderzoek naar het schip was afgelopen weekeinde niet mogelijk. De wrakstukken liggen momenteel bedolven onder een meter zand. Volgens directeur Ihno Dragt van museum ’t Fiskershúske is het een beetje een anticlimax. Toch houdt hij hoop dat het schip in de toekomst kan worden onderzocht. Mocht er weer eens een wrak worden gevonden, dan moet er direct onderzoek worden gedaan. “Want zo’n wrak kan binnen de kortste keren weer onder het zand verdwenen zijn.”
IJzeren frame originele wagon op voormalig spoortracé Westerbork
Herinneringscentrum Kamp Westerbork is langere tijd op zoek naar originele wagons die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gebruikt voor het transport van Joden naar de vernietigingskampen in het oosten van Europa. Deze speurtocht heeft tot nu toe vijf goederenwagons en een personenrijtuig opgeleverd. Twee daarvan zijn inmiddels gerestaureerd en staan op het kampterrein. Van de derde wagon is vrijdag 3 augustus het ijzeren frame halverwege het spoortracé geplaatst, ter hoogte van de huidige parkeerplaats. Daar wordt de wagon vanaf september gerestaureerd. Bezoekers kunnen zo het proces volgen en de restaurateurs vragen stellen.
“Het varen met historische schepen wordt steeds moeilijker gemaakt”
Het varen met historische schepen wordt steeds moeilijker gemaakt. De Rabobank is, als laatste bank, gestopt met het aanbieden van scheepshypotheken aan historische schepen die varen. De overheid eist vanaf 30 december 2018 een voor historische schepen duur en ingrijpend veiligheidscertificaat om te mogen blijven varen. Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) vreest dat een deel van het varend erfgoed voorgoed stil komt te liggen. FVEN-voorzitter Rolf van der Mark: “Varend erfgoed is het meest zichtbaar als het daadwerkelijk vaart. (…) Het is de hoogste tijd voor overleg op hoog niveau om nu beleid te maken dat varend erfgoed daadwerkelijk beschermt.”
Verdronken dorp Oud-Rilland dreigt voorgoed ten onder te gaan (€)
Oud-Rilland ligt in de Westerschelde. Maar voor hoe lang nog? Jarenlange monitoring door Archeologische Werkgemeenschap Nederland wijst uit dat de resten van het verdronken dorp grotendeels verdwijnen. De boosdoener is erosie: slijtage als gevolg van de getijdenwerking, de golfslag van schepen en het uitdiepen van de vaargeul. Een strekdam en het daardoor opgehoopte slik moesten de resten beschermen, maar dat blijkt onvoldoende gelukt. Om te voorkomen dat het water de resten voorgoed opslokt, is op korte termijn archeologisch onderzoek en documentatie nodig. Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland gaat dat samen met de provincie doen.
Droogte brengt opgraving scheepswrak bij Rutten in gevaar
De aanhoudende droogte brengt de opgraving van het scheepswrak bij Rutten in gevaar. Eikenhouten delen scheuren en spanten trekken krom. “De onttakeling die anders jaren zou duren, gebeurt nu in een paar dagen”, zegt archeoloog Yftinus van Popta. Op verzoek van de onderzoekers zijn de opgravingsputten gedeeltelijk onder water gezet, totdat de hittegolf voorbij is. Dat betekent straks dubbel werk, omdat het wrak eerst moet worden schoongemaakt voordat het onderzoek kan worden hervat. Van Popta vreest dat het wrak goeddeels uit elkaar valt. Dat zou een groot wetenschappelijk verlies aan gegevens betekenen.
Historische watervliegtuig Catalina gaat in de verkoop
Het op Lelystad Airport gestationeerde historische watervliegtuig Catalina zal vanaf november niet meer in Nederland vliegen. Het toestel uit 1942 gaat in de verkoop. Inmiddels zijn er al serieuze onderhandelingen bezig met een Amerikaanse partij. “Rationeel gezien is het een goed besluit, maar emotioneel is dit een héél verschrikkelijk besluit”, vertelt voorzitter Arjan Dros van Stichting Exploitatie Catalina. Jaarlijks is de stichting 150 tot 170 duizend euro kwijt aan vaste kosten om het toestel operationeel te houden. Het lukt de stichting niet meer om kostendekkend te opereren. Geldschieters zijn niet gevonden.
Door de Duitsers ‘geklauwde’ Rotterdamse trein komt terug (€)
Een in de oorlog door de Duitsers geroofde Rotterdamse trein komt terug naar de Maasstad. Het treinstel, dat tot 1944 op de Hofpleinlijn reed, is door een spoorwegfanaat ontdekt op een rangeerterrein in het Duitse Klostermansfeld. Stichting Hofpleintrein maakte zich hard voor de terugkeer van de trein, tijdens de oorlog zo ruw geklauwd. Het Spoorwegmuseum in Utrecht heeft de trein aangekocht en geeft hem in bruikleen aan de Rotterdamse liefhebbers. Zij willen de ooit met weelderige Jugendstil-decoratie versierde trein opknappen en er een horecatent met een museaal tintje van maken, óp de Hofbogen.
Wrak bij Schiermonnikoog mogelijk van rampvloot Paesens-Moddergat
Een bij Schiermonnikoog gevonden scheepswrak behoort mogelijk tot de rampvloot van Paesens-Moddergat uit 1883. Het is een tragedie die tot op de dag van vandaag bij oudere inwoners van Paesens-Moddergat leeft, zegt voorzitter Klaas Wiersma van Stichting Maritieme Archeologie. Op 5 maart 1883 voeren 22 vissersschepen uit, waarvan er 17 vergingen in zwaar weer. Niet minder dan 83 mannen uit het dorp kwamen om het leven. Van drie schepen is nooit een spoor teruggevonden. Maar volgens Wiersma en zijn duikmaten zijn er sterke aanwijzingen dat een in 2015 aangetroffen wrak de WL7 is. Op 4 en 5 augustus komt er een expeditie die nadere bewijzen moet leveren.