Nationaal Centrum voor Community archeologie?

Zichtbaarheid creëren en betrokkenheid van de lokale bevolking en de maatschappij genereren is essentieel voor het voortbestaan van de archeologie. We kunnen als archeologen een verschil maken in de maatschappij. Maar hoe begin je daaraan als archeoloog? Of moet de impuls juist niet bij de archeoloog vandaan komen? Waar vinden de archeoloog en de maatschappij elkaar?

We zien betrokkenheid bij het publiek wanneer er een opgraving ergens in de buurt is. Het betreft een intrinsieke menselijke behoefte om zijn of haar verleden te (ver)kennen, maar ook raakt het aan een gevoel van mysterie en ontdekking door de tastbare overblijfselen uit dat verleden. Ook archeologische tv-shows en tentoonstellingen trekken veel belangstelling. Het is nauw verbonden met onze identiteit. Dat overtuigt me dat we veel meer kunnen doen met archeologie als we het gebruiken als middel om de samenleving dichter bij elkaar te brengen. In de afgelopen weken heb ik hier al een aantal voorbeelden gegeven.

Maatschappelijke relevantie
In april 2016 had ik de gelegenheid om het CIfA (Chartered Institute for Archaeology) congres te bezoeken in Leicester, waar ik sessies bijwoonde over community archeologie. Ik kreeg geweldige en nuttige informatie over het betrekken van publiek in een meer sociale context. Ik hoorde over het niet brengen van de archeologische inhoud aan de mensen, maar om met behulp van de archeologie als instrument, bijvoorbeeld de bewoners van een wijk dichter bij elkaar te brengen, waarbij ze zij aan zij werken op een archeologische site. De aanpak was anders en inspirerend. Archeologie krijgt zo die nieuwe, gewenste maatschappelijke relevantie!

Ik merk dat ook in Nederland de vraag naar deze maatschappelijke relevantie stijgt. Met die vraag komt een andere vraag: waar moet ik, als archeoloog, beginnen? Waar moet ik allemaal rekening mee houden? Waar haal ik de benodigde informatie en expertise om een dergelijk project van maatschappelijk belang te starten en te verduurzamen? Het is duidelijk dat archeologen heel graag die archeologie naar de mensen willen brengen, mensen laten meehelpen. Ze zijn echter vaak overweldigd, weten niet waar te beginnen, weten niet wat er allemaal bij een maatschappelijk project komt kijken en ze weten ook niet waar ze die kennis kunnen vinden.

Nationaal Centrum voor community archeologie
Toen ik met een aantal deelnemers aan het CIfA congres sprak die zich bezighouden met community archeologie, merkte ik bij hen een behoefte aan een centrale plaats waar alle middelen, handleidingen, best practices, subsidiemogelijkheden etc. voor dit soort projecten bij elkaar zijn gebracht. Na twintig jaar van community archeologie in het Verenigd Koninkrijk, bestaat deze vorm van archeologie nog steeds uit kort lopende projecten. Iedere keer dat een project wordt afgerond, stopt de financiering en de enige persoon die alle verzamelde informatie heeft en sterke relaties heeft opgebouwd met vrijwilligers, het publiek, de bewoners, moet zijn of haar koffers pakken, waardoor al die waardevolle informatie verloren gaat.

Hoewel community archeologie nog in de kinderschoenen staat in Nederland, staan we voor dezelfde uitdagingen. Dus waarom twintig jaar wachten? Ik pleit voor een Nationaal centrum voor community archeologie, waar we partijen binnen het archeologisch domein maar ook daarbuiten stimuleren gebruik te maken van het potentieel dat archeologie biedt. Een plek waar archeologen op weg geholpen kunnen worden, maar waar ook het publiek in contact kan worden gebracht met die archeologen, wanneer zij zelf een idee hebben om archeologie te gebruiken ter versteviging van een (kwetsbare) groep binnen de samenleving. Een plek waar de experts uit het sociale domein hun expertise met archeologen delen en andersom. Ik heb de eerste stappen gezet: wie stapt er mee?

The following two tabs change content below.

Marloes Van der Sommen

Marloes van der Sommen is een goed opgeleid archeoloog met ervaring binnen diverse takken van het archeologisch bestel en een honger naar kennis over aangrenzende disciplines. Alles wat ‘dieper’ gaat dan hetgeen we opgraven, heeft haar interesse.Ze zet zich in voor de draagvlakverbreding van haar vak en bouwt bruggen zowel binnen als buiten de archeologie.

Laatste berichten van Marloes Van der Sommen (toon alles)