Door het oog van de Monumentenfotograaf: De Kuiperij

De Kuiperij Foto: Léontine van Geffen-Lamers


Het Monumentencongres is een jaarlijks terugkerend congres, met sinds vorig jaar een voorprogramma. Ik hoorde daar goede verhalen over. Dit jaar besloot ik erbij te zijn.

Het congres was in Amersfoort en uit het voorprogramma ging kon je kiezen uit verschillende panden. Het Rietveldpaviljoen trok mijn aandacht, omdat ik ooit groot fan was van de Stijl. Ik had ooit een zelfbouwmaquette van het Schöderhuis en mijn meubels in mijn studentenkamer had ik zelf in de Stijl kleuren aangepast waar het kon. Toch trok ook de Kuiperij. Omdat ik mij niets voor kon stellen bij het restaureren van een Kuiperij, koos ik hiervoor. Geen idee wat mij te wachten stond of hoe bijzonder het zou kunnen zijn.

Kuiperij Meester was een begrip in Amersfoort en omgeving. Generaties lang maakten zij emmers en kuipen in hartje centrum Amersfoort. Gijsbert van Hoogevest kende het pand en zijn bewoners, omdat hij zelf vanaf zijn geboorte de achterbuurman geweest was. Toen het pand leeg kwam te staan, omdat de laatste Meester overleden was en er geen opvolging bleek, kocht hij het pand. En daarmee had hij iets heel bijzonders in handen. Ik hou haast willen zeggen, goud. Niet omdat het een grote bron van inkomsten zal zijn, maar omdat het een bijzonder stukje geschiedenis is.

Bij de rondleiding vertelden Gijsbert en zijn partner in deze Bart de Groot over het proces en ontdekkingen van de restauratie van dit pand. Misschien is ‘restauratie’ in deze te veel, het is meer consolidatie. De plekken waar restauratiewerkzaamheden plaatsvonden, omdat bijvoorbeeld balken te verrot waren, zijn nieuwe onderdelen geplaatst. Zichtbaar. Zodat je als kijker weet: Het was anders, dit is nieuw. Dat wat niet nieuw is, is dus ècht oud. Bart de Groot ontmantelde met uiterste precieze de werkplaats van de Kuiper Meester. Elke tang, hamer, boor, stuk hout, werkelijk alles is van zijn plek geweest om het pand te kunnen consolideren. Daarna is ook werkelijk alles teruggegaan naar zijn plek. Nou ja, wie zal het zeggen en ligt er toch nog iets op een andere plek dan voorheen, maar ik kan het je niet vertellen. Het is niet te zien. Als je in deze Kuiperij komt, lijkt het alsof de tijd heeft stil gestaan. Alsof Kuiper Meester elk moment binnen kan stappen. Zijn werkkleding hangt er ook nog.

Bij gebruikelijke restauratieprocessen worden panden en details weer als ‘nieuw’. Als vakmensen hun werk goed doen, zie je niet het verschil tussen wat origineel is en wat nieuw nagemaakt. Het is mooi om monumentale panden op deze manier weer te zien schitteren.


Zo niet bij deze Kuiperij. Je weet hoe het geweest is, maar niet vanuit de tijd dat alles strak in de lak zat. Meer uit de tijd van hard werken en behouden wat er is. Wat Van Hoogevest deed is zo min mogelijk restaureren en vooral consolideren. Zelfs kozijnen zijn niet opnieuw geschilderd. Die zijn nog net zo afgebladderd als toen de laatste Meester er nog woonde.

Ik vind dit een kunst. De kunst van het niets doen en laten gebeuren. Verantwoord laten gebeuren, dat wel. Het pand en zijn geschiedeis moet wel blijven. Maar het hoeft niet glimmend en strak in de lak. Dat past denk ik ook niet bij de bewoners en gebruikers van dit pand. Ik ken ze niet persoonlijk, maar ik heb een vermoeden sinds ik hierbinnen was. Het lijkt mij voor een restauratie-architect als Gijsbert van Hoogevest best een uitdaging om niets te doen. In mijn ogen is hij daar goed in geslaagd. Hij heeft elke centimeter met zorg bekeken en beoordeeld en zo uitgevoerd of niet. Met respect voor de het pand, de bewoners en vooral hun verhaal.

Ik begreep dat de Kuiperij opgenomen gaat worden in de route van stadsgidsen. Wat de bezoekers dan wel zullen missen is de bevlogenheid van de vertellers Van Hoogevest en De Groot. De gepassioneerde verhalen van deze twee heren was wel de kers op de taart van deze geweldige rondleiding.

The following two tabs change content below.

Leontine van Geffen-Lamers

Léontine van Geffen-Lamers is als fotograaf gespecialiseerd in het fotograferen van (monumentale) panden en (ver)bouwprojecten. Haar missie is: goede foto’s voor erfgoedspecialisten, zodat hun werk nog beter zichtbaar wordt. Bekijk haar werk: website, of facebook of volg haar op twitter