Bij het verduurzamen van woningen kijken wij altijd naar moderne oplossingen. Vrijwel niemand gaat te rade bij zijn grootouders. Dit is jammer, want zij waren meesters in energiezuinig wonen. Wat zij (onder andere) deden om de brandstofkosten te drukken leest u gevisualiseerd ik in dit artikel. Het mooie van deze ‘lessen’ is dat ze u ook in uw moderne huishouden nog veel energie – en geld! – kunnen besparen.
Les 1: verwarm per ruimte
Onze grootouders verwarmden per ruimte. In één kamer ging de kachel aan, de rest van het huis bleef koud. Tot de doorbraak van centrale verwarming – eind jaren zestig – bleef dit gebruikelijk. Dit staat in schril contrast met de moderne manier van verwarmen. Sommige mensen verwarmen ieder vertrek in hun huis – tot de wc aan toe! Wees u hiervan bewust. Doe de verwarming in ruimtes waar u niet bent uit.
Les 2: gebruik de gang waar hij voor bedoeld is
Tot enkele decennia geleden was de gang een afgesloten ruimte met trapopgang. Vandaag de dag is het weinig meer dan een grote kapstok. De deur tussen gang en woonkamer staat in sommige huizen zelfs altijd open. Handig is dit niet: de kou van buiten vliegt zo de woonkamer in.
Een tweede verandering in gang-gebruik is het verdwijnen van de trap. Deze verplaatsen we steeds vaker naar de woonkamer. Mooi misschien, maar zeker niet energiezuinig! Door de (open) trap in de woonkamer verdwijnt veel warmte naar boven.
Les 3: installeer zonwering
Luiken, zonneschermen, persiennes: waar zie je ze nog? Voor de Tweede Wereldoorlog waren ze niet weg te denken uit het straatbeeld. Zomers hielden ze zonlicht en warmte tegen. Maar onze grootouders sloten ze op koude winterdagen ook. Dan hielden ze namelijk de warmte binnen! Met de komst van centrale verwarming en airco zijn ze vrijwel allemaal verdwenen. Spijtig, want duurzamer – en mooier? – dan dit ga je het niet krijgen.
Les 4: wees bewust van je verlichting
Onze grootouders maakten slim gebruik van de grootste lamp op aarde: de zon. Door deze optimaal te benutten hoefden zij overdag geen – kostbare! – olie of gas te verbruiken. Pas ’s avonds ontstaken zij één lamp. Rond dit licht zaten de gezinsleden te lezen, handwerken of roken. Energiezuinig, maar ook gewoon gezellig. Helaas is elektriciteit tegenwoordig zo goedkoop dat wij de besparingsprikkel missen.
Les 5: richt je huis warm in
Tot slot ons interieur. Moderne huiskamers zijn vaak kaal en ‘koud’ ingericht. Er staan metalen kasten, houten vloeren en dunne gordijntjes. Hoe anders is dit vergeleken met de huiskamer op de afbeelding hieronder. Let op de grote hoeveelheid stoffen meubels. Kenmerkend voor textiel is dat het warmte vasthoudt. Oftewel: het voelt snel comfortabel warm aan.
Let ook op de gordijnen. Vroeger koos men altijd voor dikke stoffen gordijnen. Ook heel slim: isolerende gordijnen achter je enkelglas werken net zo goed als dubbel glas (uit de jaren ’90).
Benut alle kennis!
Met dit artikel wil ik niet propageren dat het ongewenst is om woningen te isoleren of energie duurzaam op te wekken. Integendeel: doe dit vooral (als de mogelijkheden er zijn). We moeten ons hier echter niet op blind staren. Laten we ook bovenstaande eeuwenoude manieren van energie besparen benutten. Onze voorouders hebben al bewezen dat ze werken!
Deze afbeeldingen toon ik ook bij presentaties. Elke keer herkennen toehoorders ze. Velen brengen mij ook op het spoor van andere historische ‘slimmigheidjes’. Deze voeg ik vervolgens toe aan mijn presentatie. Hierbij mijn oproep aan u: herkent u deze ‘slimmigheidjes’? Hebt u zelf nog goede adviezen? Ik hoor ze graag!
Gertjan de Boer
Laatste berichten van Gertjan de Boer (toon alles)
- Leven met klimaatverandering? Neem het verleden als inspiratie! - 29 april 2021
- Terugkeer van het ministerie van Ruimtelijke Ordening – een goed idee? - 22 maart 2021
- Liever zonnepanelen dan isoleren? - 31 oktober 2018