Toolkit Energiebesparing bij monumenten

Foto: Monumentenwacht Nederland

Monumentenwacht is betrokken bij de ontwikkeling van een toolkit Energiebesparing die speciaal gericht is op historische gebouwen. Komend najaar verschijnen een brochure en een softwareapplicatie.

Er bestaan vele maatregelen, hulpmiddelen en materialen om in woningen en andere gebouwen energie te besparen, maar de meeste zijn niet of nauwelijks geschikt voor gebruik in een historische omgeving. Het probleem kan zitten in uitvoeringstechnische complicaties, bijvoorbeeld omdat nieuwe materialen en methoden niet goed te combineren zijn met de bestaande constructie. Daarnaast is een moderne oplossing uit cultuurhistorisch oogpunt vaak minder wenselijk.

Neem dubbel glas. Het past meestal technisch niet in een oud kozijn. Als het kozijn passend wordt gemaakt, is het esthetisch niet verantwoord. Een nieuw kozijn plaatsen gaat tegen het principe van behoud in. Als het toch gebeurt, is het zaak om de detaillering zo veel mogelijk overeen te laten komen met die van het origineel. Maar dat valt meestal niet mee. Een ander voorbeeld: in een klassieke kroonluchter kun je met goed fatsoen niet zomaar elk type spaarlamp aanbrengen.

De toolkit die momenteel wordt ontwikkeld, moet goede alternatieven bieden voor deze en andere knelpunten. In het project werken Monumentenwacht Nederland, Monumentenwacht Gelderland en Monumentenwacht Limburg samen met studenten van de Hogeschool Zuid. Aanvankelijk zouden alle aspecten van duurzaamheid aan de orde komen, maar om praktische redenen is het accent gelegd op het (belangrijke) deelgebied van de energiebesparing. De deelnemers aan het project hebben twee producten voor ogen.

Ten eerste een brochure waarin bekende, klassieke, maar soms wat in de vergetelheid geraakte manieren om energie te besparen in kaart worden gebracht en toegelicht. Denk hierbij aan het gebruik van binnen- en buitenluiken, dikke gordijnen, het planten van leibomen, het weer passend maken van (verzakte of vervormde) deuren en ramen, het gebruik van luchtkanalen, en het beter afstemmen van het stookgedrag op het gebruik van het gebouw. Dergelijke maatregelen passen goed bij monumentale objecten en kunnen voor het grootste deel zonder vergunning worden uitgevoerd.

Het tweede product zal bestaan uit een computerprogramma, met als belangrijkste onderdeel een checklist. Een hiervoor opgeleide monumentenwachter kan samen met de monumenteigenaar aan de hand van het programma de volledige energiehuishouding van een gebouw analyseren. Het eerste doel daarbij is bepalen waar zich de zwakste schakels bevinden. Door deze aan te pakken, kan snel winst worden geboekt.

Het programma wordt eerst op een aantal locaties getest. Het zal naar verwachting komend najaar gereed zijn voor gebruik. Bij de ontwikkeling van de toolkit wordt tevens afgestemd met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, die op het gebied van duurzaamheid ook verschillende initiatieven ontplooit.

Ingezonden bericht Monumentenwacht Nederland