1-daagse cursus: Erfgoed in de Omgevingswet

Middelburg, Zeeland Foto: rebel1965 via Pixabay

1-daagse cursus

Nieuwe regels

• Omgevingswet en Erfgoedwet vervangen samen de Monumentenwet en regelen de bescherming van en de omgang met cultureel erfgoed en cultuurlandschap
• Kansen van de uitgangspunten van de Omgevingswet voor beschermde archeologische en bovengrondse monumenten en bijzondere landschappen
• De nieuwe kaders voor behoud en herontwikkeling van cultureel erfgoed
• Gevolgen voor gemeentelijke organisatie en de noodzaak tot intensievere samenwerking tussen verschillende betrokkenen bij het erfgoed
  in samenwerking met MOOI Noord-Holland

Aanleiding
Voor het onroerend cultureel erfgoed en het landschap is de Omgevingswet van grote betekenis omdat het deel van de Monumentenwet 1988 dat direct raakt aan de fysieke leefomgeving, opgaat in de Omgevingswet. Andere zaken die betrekking hebben op monumenten, zoals de aanwijzing van nieuwe rijksmonumenten, zijn in 2016 opgegaan in de Erfgoedwet. De Erfgoedwet voorziet ook in het overgangsrecht, zodat artikelen uit de Monumentenwet tussen 2016 en 2018 niet komen te vervallen.

In de Omgevingsvisie die overheden moeten opstellen kan cultureel erfgoed een belangrijke rol spelen, gezien de betekenis van het erfgoed en het landschap voor de identiteit en het imago van dorpen, steden en het landelijk gebied.
In het Omgevingsplan worden cultuurhistorische waarden geborgd. De Omgevingswet regelt ook voorwaarden voor de vergunningen voor het wijzigen van rijksmonumenten. Dit betreft ook de omgang met waardevolle cultuurlandschappen, archeologische waarden en de bescherming van stads- en dorpsgezichten. Veel bepalingen worden uitgewerkt in uitvoeringsregelingen, de Algemene Maatregelen van Bestuur.

Gevolgen voor cultureel erfgoed
Het integrale karakter van de Omgevingswet maakt dat cultureel erfgoed bij ruimtelijke ontwikkelingen al in een vroeg stadium betrokken wordt en dat maatwerk mogelijk wordt in de omgang met het erfgoed.

• Maar wat betekent dit straks in de dagelijkse praktijk?
• Wat verandert er aan het werk van de gemeentelijke ambtenaren die met erfgoed te maken hebben?

Collega’s van verschillende afdelingen zullen intensiever gaan samenwerken dan nu in de meeste gemeenten het geval is. Voor de erfgoed professionals biedt de wet nieuwe kansen om zich te ontdoen van het imago van ‘hindermacht’, want zij worden al aan het begin van het proces bij nieuwe ontwikkelingen betrokken en kunnen vaker maatwerk bieden voor de initiatiefnemers. Dit vergt een radicaal andere houding van alle betrokkenen bij het erfgoed.

Inhoud en resultaat
Het nieuwe instrumentarium voor de omgang met erfgoed in de brede zin van het woord komt aan bod in deze cursus, evenals de gevolgen voor ambtenaar, initiatiefnemers en adviseurs. Dan gaat het onder meer om de volgende onderdelen:

• ‘het verhaal van de plek’: cultuurhistorie als identiteitsbepalend aspect in de omgevingsvisie
• de omgeving van het monument is ook beschermd: definitie en mogelijke kansen van deze maatregel
• cultuurlandschappen en archeologie in de Omgevingswet
• de juridische bescherming van rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten: Omgevingswet en Erfgoedwet

Na deze cursusdag kent u de:

• voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de huidige situatie,
• kansen en bedreigingen van het nieuwe systeem en
• heeft u nieuwe ideeën over hoe de nieuwe regelgeving kunt toepassen in uw eigen praktijk.

Andere cursussen Omgevingswet
Er is een breder pakket cursussen over de Omgevingswet, zie het overzicht hier.

Doelgroep
Als primaire doelgroep houden we aan de ambtenaren die zich bezig houden met de erfgoed en monumenten in een gemeente (en omgevingsdienst). Dit zijn vergunningverleners, handhavers, beleidsmedewerkers, stedenbouwkundigen, cultuurhistorische adviseurs en juristen. Daarnaast is de cursus interessant voor adviseurs van stedenbouwkundige bureaus, rayonarchitecten en ontwikkelaars.

Programma
Kader Omgevingswet en erfgoed

• Introductie: Erfgoedwet en Omgevingswet: wat verandert er ten opzichte van de situatie van voor 2016
• Cultuurhistorie in de Omgevingsvisie
• Het integrale werken: samenwerking tussen ruimtelijke ordening en de erfgoedsector
• Andere rol en houding erfgoedprofessional
• Bescherming van cultuurlandschappen, beschermde gezichten en landschapsstructuren in de Omgevingswet
• Omgang met beschermde monumenten onder de Omgevingswet en mogelijkheden voor herbestemming en behoud.
• Invulling erfgoed en monumenten in Omgevingsvisie en Omgevingsplan
• Burgerparticipatie: het betrekken van initiatiefnemers, omwonenden en andere belangstellenden bij erfgoed

Praktijkcases in workshops
In verschillende workshops gaan de deelnemers aan de slag met enkele complexe praktijkcases waar archeologie, cultuurlandschap, bovengrondse monumenten en herbestemming aan bod komen. Dan gaat het om workshops over de omgevingsvisie, het proces en het omgevingsplan. Onderzocht wordt welke aanpak past binnen de grondslagen van de Omgevingswet en welke kansen en bedreigingen daar uit voortkomen.

Docenten
Drs. Dorine van Hoogstraten treedt op als cursusleider. Zij is architectuurhistorica en al jaren werkzaam in de advisering over erfgoedbeleid en de omgang met monumenten. Zij werkt als strategisch beleidsadviseur bij MOOI Noord-Holland en is daar verantwoordelijk voor het Steunpunt Monumenten en Archeologie, in samenwerking met Stichting NMF. Daarvoor was zij onder meer voorzitter van de Monumentenadviescommissie Noord-Holland en van de commissie Ruimtelijke Kwaliteit Noord-Holland Zuid, die onder andere de gemeenten Wijdemeren en Ouder-Amstel adviseert over ruimtelijke kwaliteit en erfgoed.

Dr. ing. Jeroen Zomer is landschapshistoricus. Hij heeft onderzoek gedaan bij de Rijksuniversiteit Groningen, is docent Landschap aan de Hogeschool Van Hall Larenstein en werkt als beleidsadviseur bij MOOI Noord-Holland. Hij verbindt verschillende disciplines, zoals de archeologie, historische geografie en ecologie, met elkaar om tot een kader te komen voor de benadering van monumenten en archeologische vindplaatsen in hun context.

Flip ten Cate is werkzaam als directeur bij Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. Flip is een sleutelspeler wat betreft ruimtelijke kwaliteit en welstand in Nederland. Hij is ook nauw betrokken bij de Omgevingswet, waar het betreft erfgoed, welstand en monumenten. Hij geeft vele inleidingen en cursussen over dit onderwerp.

Marjorie Verhoek is netwerkontwikkelaar Erfgoed bij de gemeente Zaanstad. Marjorie is verantwoordelijk voor het aanjagen en stimuleren van initiatieven en projecten op het gebied van cultuurhistorie, monumenten en archeologie (herbestemming van industrieel erfgoed en kerken). Daarnaast is zij voorzitter van de centrale erfgoedcommissie van MOOI Noord-Holland die beschikt over het opstellen van adviezen over bouwplannen voor monumenten.

Datum, Locatie en Prijs

• 15 mei 2018
• 09:30 – 16:45
• Utrecht
• € 595,-
• De genoemde cursusprijs is excl. btw en incl. koffie/thee/water en uitgebreide lunch

Meld u aan via berghauserpontacademy.nl