10 suggesties voor de nieuwe rol van de erfgoedprofessional

Hoe ziet de nieuwe rol van de erfgoedprofessional eruit binnen de context van democratisering en permanente tijdelijkheid? Over deze vraag ging een groep erfgoedprofessionals in gesprek op uitnodiging van Joks Janssen en team VOER. Daaruit kwam een pamflet met tien suggesties voor de toekomst om in houding en acties aan te sluiten op de veranderende realiteit. Het pamflet is te lezen op Platform VOER.

Nationaal Monumentencongres
Joks Janssen (hoogleraar Wageningen University en directeur Brabantkennis) presenteerde het pamflet met de 10 suggesties voor ruim 500 aanwezigen van het Nationaal Monumentencongres in de Rotterdamse Schouwburg. In zijn keynote gaf Janssen als belangrijkste aanleiding de opkomst van initiatieven vanuit de samenleving in transitieopgaven.

Waarom moeten erfgoedprofessionals zich aanpassen?
Traditionele sturingsmogelijkheden in de erfgoedzorg werken niet meer: de rijksoverheid trekt zich terug om ruimte te laten aan gemeenten en provincies. De vastgoedwereld heeft de crisis achter zich gelaten en wil weer investeren en ontwikkelen. Burgers raken steeds beter geïnformeerd, zijn mondiger, betrokken en initiatiefrijker. In deze tijd van democratisering en decentralisatie gaat het niet altijd in de eerste plaats om geld maar om energie. Het gaat om het steunen van initiatieven van anderen in plaats van eigen plannen en over allianties in plaats van dichtgetimmerde deals op voorhand. We leven in tijden van permanente tijdelijkheid, het is iedere keer opnieuw met betrokkenen zoeken naar de juiste invulling van een gebouw of gebied. Erfgoedontwikkeling wordt permanent bèta, waarbij niet alles op voorhand wordt vastgelegd in allesomvattende restauratie- en herbestemmingsplannen, maar ruimte wordt gelaten aan het toeval, spontane ontwikkeling en nieuwe ideeën van onderop.

Een goed gesprek
Om tot de stellingen voor het pamflet te komen organiseerden Joks Janssen en het team van Platform VOER (Teun van den Ende, Lotte Zaaijer en Maurits van Putten) op 6 oktober 2016 een goed gesprek met diverse erfgoedprofessionals over hun eigen rol. Annette Wiesman schreef een verslag van het gesprek waaruit bleek dat het zoeken is naar een nieuwe rol in de praktijk.

Deelnemers aan het voorbereidende gesprek op 6 oktober 2016 waren: Sebas Baggelaar (voorzitter erfgoedvereniging Heemschut Amsterdam), Rob Schram (stedenbouwkundige Rho Adviseurs), Vincent Kompier (Architectuur Lokaal), Natasja Hogen (Hogeschool van Amsterdam), Michiel van Iersel (Non-Fiction cultural innovation), Gabor Kozijn (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), Marieke van Zanten (het Oversticht), Karen Schenk (gemeente Haarlem), Benjo Zwarteveen (net afgestudeerd, Bouwkunde TU Delft), Karim van Knippenberg (student WUR), Talitha van Ooijen (net afgestudeerd, Reinwardt Academie), Herbert-Jan Hiep (IVEM / de Erfgoedstem) en Veerle Simons (IVEM / Bureau Herleef).

Initiatiefnemers voor het gesprek en dit pamflet: Joks Janssen en Platform VOER (Teun van den Ende, Lotte Zaaijer en Maurits van Putten) danken de deelnemers voor hun inspiratie bij het opstellen van het pamflet.