De gemeente Nijmegen heeft een voor Nederland unieke lijst opgesteld om ongewenste sloop van niet-beschermd erfgoed te voorkomen: de Aandachtslijst Cultureel Erfgoed. Als oudste stad van Nederland heeft Nijmegen haar cultureel erfgoed erfgoed hoog in het vaandel staan. Toch is er nog veel onbeschermd erfgoed dat met slechts een sloopmelding gesloopt kan worden. De enige manier om sloop te voorkomen is een ad hoc beschermingsprocedure starten, maar dit kan weerstand oproepen bij de eigenaar en resulteren in een schadeclaim voor de gemeente. Daarom heeft de gemeente Nijmegen geïnventariseerd van welke gebouwen en objecten ze sloop wil voorkomen, zonder deze gebouwen en objecten direct als gemeentelijk monument aan te wijzen.
De Aandachtslijst Cultureel Erfgoed is bedoeld als signaleringslijst, waarmee eigenaren, ontwikkelaars en architecten worden geattendeerd op de cultuurhistorische waarde van de betreffende gebouwen en objecten. Doel is om behoud en herbestemming te stimuleren en sloop en nieuwbouw te voorkomen. Op de lijst staan 297 objecten.
De panden en objecten op de aandachtslijst zijn dus niet beschermd. Dat betekent dat er geen beperkingen zijn voor bijvoorbeeld verbouwingen of wijzigingen. Ook is er geen extra vergunningplicht, zoals bij monumenten. Wel kunnen sloopplannen of een sloopmelding aanleiding zijn voor het starten van een beschermingsprocedure. In dat geval vindt er nader onderzoek plaats naar de exacte monumentale waarden en kan er een motivering voor bescherming plaats vinden.
De lijst is op 18 maart door de gemeenteraad vastgesteld.
Is het gepresenteerde instrument beleidsmatig niet hetzelfde als de ‘beeldbepalende pandenformule’?
Hoe werkt die ‘bescherming’? Een sloopmelding is toch voldoende om het object te slopen. Het dan starten van een beschermingsprocedure loopt achter de feiten aan.