Het Auschwitz-museum herstelt momenteel 8.000 schoenen van vermoorde kinderen, die een emotionele waarde hebben in het voormalige vernietigingskamp. In de Tweede Wereldoorlog kwamen 1,1 miljoen mensen om het leven in Auschwitz, waarbij de meerderheid van de slachtoffers Joden waren.
In slechts een maand tijd heeft het museum ongeveer 400 schoenen kunnen restaureren sinds de lancering van het project. Na 80 jaar zijn sommige bewijzen vervaagd, maar er zijn nog steeds meer dan 100.000 schoenen bewaard gebleven van de slachtoffers. Veel van deze schoenen zijn vervormd, hun oorspronkelijke kleuren zijn vervaagd en de schoenveters zijn vergaan, maar ze symboliseren de verschrikkingen van de oorlog.
“Kinderschoenen zijn voor mij het meest aangrijpende object omdat er geen grotere tragedie is dan die van kinderen”, aldus Mirosław Maciaszczyk, conserveringsspecialist van het museum. “Een schoen is een voorwerp dat nauw verbonden is met een persoon, met een kind. Het is een spoor, soms het enige spoor dat overblijft.”
Voordat Joden naar de gaskamers werden gestuurd door de Duitse soldaten, werden ze gedwongen zich uit te kleden onder het voorwendsel dat ze naar douches gingen voor desinfectie. “We kunnen ons voorstellen hoeveel mensen hier kwamen, in de hoop dat ze na het douchen hun schoenen weer konden aandoen. Maar de schoenen zijn nooit teruggekeerd naar hun eigenaars”, zegt Elzbieta Cajzer, verantwoordelijk voor de collecties in het museum.
Het project ontvangt een financiering van 450.000 euro, afkomstig van de Auschwitz-Birkenau Stichting en de Internationale Mars der Levenden. Cajzer en Maciaszczyk benadrukken dat het onmogelijk is om de schoenen voor altijd te behouden, maar het doel is om ze nog vele jaren te bewaren. “Dit vertraagt het verval, maar voor hoelang is moeilijk te voorspellen.”