Pluim voor geslaagde gerestaureerde boerderijen Alblasserwaard

Elke twee jaar reikt Boerderij & Erf Alblasserwaard-Vijfheerenlanen pluimen uit voor geslaagde restauraties. Dit gebeurt in drie categorieën: totaalrestauratie, streekeigen nieuwbouw en kleine erfelementen & bijgebouwen. Voor beide eerstgenoemde categorieën is er ook een eervolle vermelding. Zaterdag 7 december jongstleden zijn de bij de pluimen behorende oorkonden en muurschildjes door de stichting ter plaatse uitgereikt.

PLUIMEN
Boerderij & Erf A-V is een destijds door de provincie Zuid-Holland ingestelde organisatie, die ervoor moet zorgen dat de leegkomende boerderijen in de streek een passende herbestemming krijgen en daardoor in stand zullen blijven. Door allerlei oorzaken stoppen er regelmatig boerenbedrijven. De boerderijen komen te koop of worden door de bestaande bewoners omgevormd voor een andere bestemming. Het is van belang dat daarbij het uiterlijk van de boerderij in stand blijft en geen geweld wordt aangedaan. Boerderij & Erf A-V maakt voor de realisatie van haar doelstellingen gebruik van verscheidene middelen. Het tweejaarlijks uitreiken van ‘de pluim’ is één van die middelen. Deze pluim is bedoeld als bewijs van erkentelijkheid voor de eigenaars, die zich hebben ingespannen om agrarisch erfgoed in stand te houden.
De jury voor de toekenning van de pluim bestaat uit de leden van de werkgroep Advies en Voorlichting van Boerderij & Erf. Uit enkele recent gerealiseerde projecten is daarvoor een selectie voorgedragen en het bestuur heeft daaruit de winnaars bepaalt. Er zijn drie categorieën:

  • totaal restauratie van een historische boerderij;
  • streekeigen nieuwbouw;
  • kleine erfelementen & bijgebouwen.

Voor elke categorie is een pluim toegekend en voor de categorieën totaal restauratie van een historische boerderij & streekeigen nieuwbouw ook een eervolle vermelding. Alle winnaars krijgen een oorkonde en de winnaars van de pluim eveneens een schildje om op de gevel van hun mooie pand te bevestigen.
Het jaar 2013 is in navolging van 2003 opnieuw uitgeroepen tot Het Jaar van de Boerderij. Door het hele land worden in dit kader diverse activiteiten georganiseerd om de boerderij onder de aandacht te brengen van pers, publiek en politiek. De reguliere pluimuitreiking had eigenlijk in 2012 moeten gebeuren. Om aan te kunnen sluiten bij de activiteiten van de boerderij van het jaar, is de pluimuitreiking een jaar doorgeschoven naar 2013.

PLUIM 1: OUDENDIJK 5, OOSTERWIJK
In de categorie totaal restauratie is de pluim uitgereikt aan de voormalige boerderij Oudendijk 5-7 in Oosterwijk in de Gemeente Leerdam. Dit is een rijksmonument en maakt deel uit van het beschermde dorpsgezicht Oosterwijk-Kedichem. Eigenaar is de familie Trappenburg, samen met Eelkman Rooda. Architect is A. Trappenburg uit Utrecht.

De boerderij heeft deel uitgemaakt van het versterkte huis of kasteel van Oosterwijk en is hierdoor van groot belang voor de historie van het dorp Oosterwijk. De 17e eeuwse boerderij is kenmerkend voor het Lingegebied, wat blijkt uit het overstekende dakschild. De kozijnen in het exterieur zijn in de laatste decennia bijna allemaal vervangen door moderne vensters, wat ten koste is gegaan van het gevelbeeld. Het interieur is redelijk gaaf bewaard gebleven. De indeling is nog grotendeels intact en er zijn waardevolle interieurelementen zoals een kelder met een kruisgewelf. Ook zijn er twee grote schouwen in het voorhuis aanwezig. In het stalgedeelte zijn de gebinten nog grotendeels oorspronkelijk en er is een bedstee en een bakoven.

PLUIM 2: HEI- EN BOEICOPSEWEG 145, HEI- EN BOEICOP
Het landschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden wordt gekenmerkt door boerderijen die als linten langs de wegen en dijken staan. De boerderijen zijn op zichzelf waardevol, de linten zijn dat eveneens. De ruimtelijke kwaliteit van deze linten gaat langzamerhand verloren als hier de traditionele boerderijen verdwijnen en daar niet-passende nieuwbouw voor in de plaats komt. Om ook de kwaliteit van de linten in het oog te houden wordt als stimulans de categorie streekeigen Nieuwbouw gewaardeerd. Hierbij is gekozen voor Hei- en Boeicopseweg 145, Hei- en Boeicop. Een in tweeën bewoond pand met als eigenaren Geert van Griethuysen (achter) en Ernst Jan de Boom (voor). De architect is Otto ter Steege uit Vianen.

De oorspronkelijke boerderij dateert vermoedelijk uit de 17e eeuw en heeft een 19e eeuwse voorgevel, een tuitgevel met getoogde hanenkammen boven de vensters en vlechtingen. Ter hoogte van de brandmuur bevindt zich een keukenkapel met een tuitgevel. Het stalgedeelte heeft nog karakteristieke zeer lage zijgevels. In maart 2010 is de historische boerderij geheel door brand verwoest. Na een moeizaam verlopen verzekeringstraject is het pand herbouwd.

PLUIM 3: NOORDZIJDE 7, NOORDELOOS
In de categorie bijgebouwen & erfelementen is gekozen voor het stookhok van Bas en Tineke Schakel, Noordzijde 7 te Noordeloos. Een stookhok dient om water te verwarmen voor het maken van kaas, en het schoonmaken van het melkgerei. Bij een boerderij was dit dagelijks nodig en om de kans op brand te voorkomen werd dit in een apart gebouwtje gedaan en niet in de boerderij. Het is een eenvoudig gebouwtje met een dak en binnen was een stookgelegenheid. Op het dak staat een schoorsteen. Het stookhok was zwaar vervallen en overwoekerd met klimop.

De klimop is verwijderd. Het dak is vernieuwd en de asbestplaten verwijderd en voorzien van passende windveren. De deur is vernieuwd. De boenstoep is geschilderd.

EERVOLLE VERMELDING 1: BRANDWIJKSEDIJK 53-54, BRANDWIJK
In de categorie totaal restauratie is gekozen voor een eervolle vermelding voor het ensemble Brandwijksedijk 53-54 te Brandwijk van familie Den Besten, senior en junior. Het gaat hier om een karakteristieke 19e eeuwse boerderij van gele ijsselsteentjes met rieten kap. Haaks op de rechterzijgevel is een houten schuur aangebouwd. De boerderij had achterstallig onderhoud en in de rechterzijgevel zaten niet passende, grote vensters. De werkzaamheden bestonden uit het wegwerken van het achterstallig onderhoud. Het rieten dak is vernieuwd. In de rechter zijgevel zijn de ontsierende grote vensters vervangen door passende vensters. De siertuin is enige jaren geleden nieuw aangelegd met buxusperkjes en leilinden voor de gevel. Het dak op de schuur is vervangen.

EERVOLLE VERMELDING 2: HOFSTEDE 1-7, WIJNGAARDEN
De voor de streek van belang zijnde ruimtelijke linten in het landschap gaan vaak verloren door minder passende nieuwbouw. Steeds meer traditionele boerderijen verdwijnen en maken plaats voor andere gebouwen. De laatste jaren is er sprake van een verbetering hierin en verschijnen er in de streek gebouwen met meer woningen in de contouren van de oude boerderijen. In dit kader is er in de categorie streekeigen nieuwbouw een eervolle vermelding voor Hofstede 1-7 te Wijngaarden. Opdrachtgever voor dit project is een groep particulieren, het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap onder voorzitterschap van Jeroen van der Plas. Architect is C. Bongers Architecten uit Oud Alblas.

Het wooncomplex is qua hoofdvorm en materiaalgebruik geïnspireerd op een grote 19e eeuwse streekeigen boerderij. Met name de voorgevel is qua verhoudingen en indeling gebaseerd op de streekeigen boerderij in de Alblasserwaard. Het metselwerk is zorgvuldig uitgevoerd met vlechtingen en hanenkammen. De zijgevels zijn gedeeltelijk van metselwerk en gedeeltelijk uitgevoerd in zwart potdekselwerk. Hier zijn zeven starterwoningen gerealiseerd, met een hoogwaardige streekeigen vormgeving, met subsidie ontvangen van de provincie Zuid-Holland.

BOERDERIJ & ERF ALBLASSERWAARD-VIJFHEERENLANDEN
Deze organisatie is op verschillende manieren actief om aandacht te vestigen op het belang van het behoud en de ontwikkeling van de vele boerderijen in de streek. Die boerderijen zijn de iconen van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Door de aanwezigheid van de boerderijen is het gebied zo aantrekkelijk en zo uniek. De organisatie heeft diverse interessante boeken uitgegeven en timmert op veel manieren aan de weg. Wie meer wil weten kan de maandelijkse nieuwsbrief aanvragen: secretariaat Boerderij & Erf A-V, Paul Eikelenboom, Sluis 57, 2964 AT Groot-Ammers, telefoon 0184-661425 of 06-53759618, e-mail secretariaat@boerderijenerf.nl. Zie ook de website www.boerderijenerf.nl

Persbericht