Onderzoek illustreert: erfgoed en duurzame energiewinning versterken elkaar

Fort Rijnauwen biedt een data centre voor Utrecht Science Park, met de restwarmte van de servers wordt een grote remise verwarmd.

Duurzame energiewinning kan een bondgenoot zijn voor het versterken van erfgoed. Deze conclusie werd op 14 juni gepresenteerd in het rapport ‘Energielinie’. In opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een consortium onder leiding van H+N+S Landschapsarchitecten onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor inpassing van duurzame energiewinning in de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Met als mede-opdrachtgever de Provincie Noord-Holland is onderzocht of het mogelijk is om duurzame energiewinning, zoals het plaatsen van windmolens, te realiseren. Juist door dit onderzoek te doen binnen Werelderfgoed wordt getoond hoe ook elders in Nederland erfgoed en energie elkaar op een zinvolle manier kunnen versterken.

De Rijksdienst krijgt vanuit de praktijk veel vragen over het inpassen van duurzame energiewinning in een cultuurhistorische omgeving en speelt met dit initiatief in op een behoefte om verdiepend onderzoek op dit gebied te doen. De resultaten bieden kennis en inspiratie aan erfgoedprofessionals, beheerders en eigenaren, en aan lokale overheden om het gesprek over een succesvolle inpassing te kunnen voeren.

Fort Pannerden
In vervolg op dit onderzoek werkt H+N+S Landschapsarchitecten, in samenwerking met coöperatie Relocal en Ro&Ad architecten, aan een concrete verduurzamingsslag binnen de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De verkenning van dit project (eerste fase) wordt gefinancierd door het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie vanuit de open oproepen voor erfgoed en ruimte. Het onderzoek richt zich specifiek op Fort Pannerden, dat de komende jaren met een energie-intensief programma aan de slag gaat. De linie is genomineerd als UNESCO werelderfgoed, hetgeen specifieke randvoorwaarden schept voor eventuele ruimtelijke ingrepen. Daarom wordt samen met belanghebbende partijen verkend hoe de groeiende energievraag op een duurzame wijze op – en in de directe omgeving van – het fort kan worden ingepast, zodat deze ingreep de beleving van de cultuurhistorische kwaliteiten van het erfgoed versterkt. In de startfase wordt via een aantal workshops en verkenningen toegewerkt naar een schetsontwerp voor deze casus, die tevens model staat voor de verduurzaming van andere forten binnen de linie.

Programma Visie Erfgoed en Ruimte
Al eerder presenteerde de Rijksdienst vanuit het programma Visie Erfgoed en Ruimte een handreiking over het inzetten van cultuurlandschap voor windenergie, zonne-energie en bio-energie projecten. Dit onderzoek biedt een aanvullende concrete uitwerking. Het project Energielinie is een initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, De Volharding, Ro en Ad architecten, H+N+S landschapsarchitecten, Projectbureau Stelling van Amsterdam, Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Provincie Noord-Holland.

Klik hier voor het VER dossier Nederland Energieland.