Erfgoedorganisaties eensgezind in kritiek op aanpak dijkversterking Schermer

Strijkmolens bij Rustenburg langs de Westfriese Omringdijk, foto René Pronk

Zeven erfgoedorganisaties zijn eensgezind in hun kritiek op de wijze waarop het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de dijkverzwaring wil aanpakken van 19 kilometer Schermer ringdijk tussen Oudorp en Westgraftdijk. Allen vinden dat er eerst onafhankelijk cultuurhistorisch onderzoek moet plaatsvinden, voordat als dijkversterking langs de hele dijk wordt gekozen voor taludverflauwing met een dikke laag baggerspecie. Ook vinden ze dat meer budget nodig is om het waardevolle erfgoed met respect voor de cultuurhistorische kwaliteiten veilig te maken.

Voor het hoogheemraadschap is overal de dijk versterken met bagger de goedkoopste oplossing maar de dijk verdient meer, aldus de erfgoedorganisaties.

Schermer Alliantie van zeven erfgoedorganisaties
De ‘Schermer alliantie’ van zeven erfgoedorganisaties bestaat uit de Schermer Molens Stichting, de Alkmaarse erfgoedstichting Adapt, de Historische Vereniging Alkmaar, de Stichting Historisch Oudorp, Boerderijenstichting ‘Vrienden van de Stolp’, Stichting voor Landelijk Schoon Westfriesland en de landelijke erfgoedvereniging Heemschut. De Stichting voor Landelijk Schoon Westfriesland en de Historische Vereniging Oudorp hebben zich zeer recent aangesloten bij de geallieerden.

Zorg over dijk als monument en erfgoed
De Schermer ringdijk is de afgelopen weken in het nieuws gekomen door plannen van hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier om 19 kilometer dijk te versterken met gedroogde bagger. Het plan werd meteen omstreden, omdat geen rekening was gehouden met het effect op het landschap en met cultuurhistorische aspecten.

Langs een deel van de dijk is het volgens de erfgoedorganisaties wellicht een goede aanpak, maar op andere plekken dreigt cultuurhistorie erdoor verloren te gaan en het landschap te worden aangetast. Ook pleiten de erfgoedorganisaties er voor, wanneer inpakken van de oude dijk toch aan de orde is, dat op een historische manier te doen, zodat de nieuwe dijk alsnog het verhaal van het landschap laat zien.

Wandeling liet impact zien
Ook omwonenden van de Schermer ringdijk hebben moeite met de plannen van hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Dat bleek tijdens een informatieve wandeling, die zaterdag 17 december was georganiseerd door erfgoedorganisaties bij Rustenburg. Met de wandeling wilden de erfgoedbeschermers de deelnemers attenderen op de eeuwenoude strijd tegen de waterwolf en de sporen daarvan in het landschap. Zo konden mensen zelf een oordeel vormen of een goedkope manier van dijkversterking goed genoeg is.

Onder meer kwam de wandeling langs een stolpboerderij, waar de windsingel aan de noordkant moet wijken. Alle bomen moeten worden gekapt wegens verflauwing van het talud van de dijk.

Geen geld
De afgelopen weken heeft het hoogheemraadschap de ideeën vanuit de erfgoedorganisaties telkens afgewezen vanuit financiële overwegingen. De erfgoedorganisaties vinden dat het bij de verantwoordelijkheid van de eigenaar hoort om zorgvuldig met erfgoed en monumenten om te gaan.

Eigenaren van monumentale gebouwen worden in het algemeen door overheidsvoorschriften geconfronteerd met hogere onderhoudslasten. Een overheid als HHNK zou het goede voorbeeld moeten geven bij onderhoud van de monumentale dijken met respect voor cultuurhistorie. De Schermerdijken vertellen immers het unieke verhaal van “God creëerde de wereld, maar de Hollanders maakten Nederland”, een verhaal dat niet respectloos begraven mag worden onder een dikke laag bagger.

Aantasting van landschap en boezem
Volgens de erfgoedbeschermers dreigt door de dijkversterking een aantasting van het Schermer landschap en de boezem, deels provinciaal monument. De cultuurhistorische waarde van de dijken uit 1334 en 1633 wordt volgens de zeven erfgoedorganisaties genegeerd. De erfgoedbeschermers vrezen dat het steile, stoere en pokdalige aanzien van de dijk wordt tenietgedaan.

Lees hier de complete zienswijze van de Schermer Alliantie van erfgoedorganisaties.