NOaA-lezing 3 juli

Locatie
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Datum/Tijd
• 03 juli 2014 van 00:00


De NOaA-lezingen van juli staan in het teken van onderzoek naar de Lineair Bandkeramische Cultuur. Deze cultuur ontstond rond 5300 v. Chr. in Zuid-Limburg en verwijst naar het versierde aardewerk dat de bewoners in die periode maakten. Naast de presentatie van de resultaten van recent onderzoek wordt vooruitgekeken naar thema’s en vragen voor toekomstig onderzoek. Sprekers zijn Luc Amkreutz van het Rijksmuseum der Oudheden en Ivo van Wijk van ARCHOL. Een korte inleiding op de lezingen vindt u onderaan deze pagina.

Programma

10.00-10.45 ‘Vergeten’ onderzoeken van de Bandkeramiek – dr Luc Amkreutz (Rijksmuseum van Oudheden)
10.45-.11.00 Koffiepauze
11.00-11.45 ‘Terug naar de Bandkeramiek’ en weer vooruit? – drs Ivo van Wijk (ARCHOL)
11.45-12.30 Discussie
Meer informatie en aanmelden

U kunt zich aanmelden bij Tessa de Groot, t.de.groot@cultureelerfgoed.nl. Bij haar kunt u ook meer informatie opvragen.

‘Vergeten’ onderzoeken van de Bandkeramiek – dr Luc Amkreutz (Rijksmuseum van Oudheden)
Het onderzoek naar de vroegneolithische Lineair Bandkeramische Cultuur (LBK) kent een lange geschiedenis. Vanaf de eerste ontdekking in Nederland in 1925 zijn talrijke opzienbarende vondsten gedaan die gezamenlijk een beeld hebben geschapen van de overgang van een jagend en verzamelend naar een boerenbestaan in Zuid-Nederland. Deze transitie markeert een van de belangrijkste momenten in onze menselijke geschiedenis en daarom stond zij vroeg en veel in de wetenschappelijke belangstelling. Het onderzoek naar deze interessante periode in Nederland wordt gekenmerkt door betrokkenheid van diverse (amateur-)archeologen. Het bekendst zijn de projecten van Modderman geweest die internationaal toonaangevende publicaties opleverden. Toch zijn er vele onderzoeken die niet of onvoldoende zijn gepubliceerd, maar die het beeld van de bekende vindplaatsen Elsloo, Geleen, Stein en Sittard wel veel completer maken. Het Odyssee-project ‘Terug naar de Bandkeramiek, ‘vergeten onderzoeken van de Bandkeramiek’ heeft in deze leemte voorzien.

Na drie jaar is dit project tot een geslaagd einde gebracht. Een overzicht is dan ook op zijn plaats. Binnen een groot samenwerkingsverband zijn 14 vindplaatsen opnieuw bekeken en met elkaar vergeleken. Het leverde opmerkelijke bevindingen op die tot nu toe niet als zodanig zijn herkend. In een synthetiserend kader ontvouwt zich langzaam een andere kijk op de eerste Limburgse boeren. In deze bijdrage worden de opzet van het project, de valkuilen en de resultaten besproken.

‘Terug naar de Bandkeramiek’ en weer vooruit? – drs Ivo van Wijk (ARCHOL)
Na het grootschalig nederzettingsonderzoek van Modderman in de periode 1940-1970 nam de aandacht vanuit de wetenschappelijke wereld voor de Nederlandse Bandkeramiek langzaam af. Vooral in de periode daarna raakt de kennis versnipperd en valt het Bandkeramisch onderzoek nagenoeg buiten alle onderzoeksaandacht. Toch blijft de Bandkeramiek tot de verbeelding spreken en vindt er mondjesmaat nog, voornamelijk nood- en kleinschalig, onderzoek plaats. Met de komst van Maltagericht, commercieel uitgevoerd onderzoek is er een nieuwe impuls gekomen die momenteel haar vruchten afwerpt. Het Bandkeramisch onderzoek, dat voornamelijk wordt uitgevoerd door Archol in samenwerking met de Faculteit der Archeologie van de Universiteit Leiden en het Rijksmuseum van Oudheden, lijkt te hebben gezorgd voor een hernieuwde en groeiende maatschappelijke aandacht voor de eerste boeren in Nederland. Menig Limburgse gemeente identificeert zich met de Bandkeramiekers en momenteel zijn talrijke initiatieven ontplooid om de Bandkeramiek breed in de belangstelling te zetten. Ondanks deze groeiende publieke betrokkenheid zorgen de slinkende budgetten voor uitholling van het onderzoek, terwijl internationaal wel een verdiepingsslag plaatsvindt waarbij nieuwe ideeën worden getoetst en beproefd met behulp van natuurkundig onderzoek. Wil het Nederlandse bandkeramisch onderzoek daar op kunnen aansluiten dan is een heroverweging van onderzoeksmethodiek en inzet van financiën nodig. Verdieping van het onderzoek vult de details in die juist nodig zijn om maatschappelijke betrokkenheid te waarborgen. In de lezing wordt een overzicht geboden van de stand van kennis tot nu toe, nieuwe onderzoeksvragen geformuleerd, worden een aantal maatschappelijk gerichte initiatieven gepresenteerd en nieuw specialistisch onderzoek belicht.

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.