In het Hemelvaartweekend, van 26 mei t/m 28 mei 2017, is een tweetal compleet gerestaureerde, niet eerder vertoonde achttiende-eeuwse aard- en hemelglobe in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam te zien. Het tweetal komt uit de collectie van de Provinciale Atlas Noord-Holland. Dat deze set bij elkaar is gebleven is uniek.
De aard- en hemelglobe
De globes dateren uit 1750 en zijn geproduceerd door de firma Valck, makers en uitgevers van kaarten en globes te Amsterdam. Deze aard- en hemelglobe waren in de achttiende eeuw luxeproducten, maar ook praktische hulpmiddelen voor navigatie. Ze werden volgens de laatste wetenschappelijke inzichten gemaakt. De sterrenbeelden waren op cartografisch gebied het nieuwste van het nieuwste.
De firma Valck was in de achttiende eeuw de enige uitgeverij van globes in Nederland, zij stonden bekend om hun accuratesse. Na het overlijden van Leonard Valck in 1746, de zoon van de oprichter, Gerard Valck, zette zijn vrouw Maria Schenk de uitgeverij, die gelegen was in het huidige pand van Peek en Cloppenburg, voort. Zij maakte geen nieuwe globes meer, maar verving de datering 1700 door 1750, zoals ook te zien is op de globes.
De restauratie van de globes
De twee globes hebben lange tijd in het depot van het Noord-Hollands Archief gestaan. Zij waren in matige conditie, sterk vervuild en niet meer leesbaar. Om deze stukken weer toegankelijk voor het publiek te maken, heeft de Provincie Noord-Holland in 2016 financiële middelen ter beschikking gesteld voor de restauratie. Papierrestaurator Francien van Daalen heeft de globes hun glans van weleer teruggegeven.
Filmpjes over het restauratieproces
In de aanloop naar de presentatie worden er in totaal 8 filmpjes gepubliceerd die ingaan op het restauratieproces en de achtergrond van de globes. Alle betrokken experts komen hier aan het woord. De reeks is te bekijken via de website van het Noord-Hollands Archief. De filmpjes worden ook vertoond in de Admiraliteitskamer van Het Scheepvaartmuseum tussen 15.00 en 17.00 uur.
Onthulling
De globes worden op donderdag 25 mei 2017 door gedeputeerde Jack van der Hoek onthuld en aan de pers en experts gepresenteerd. In het Hemelvaartweekend, van 26 mei t/m 28 mei 2017, zijn de globes toegankelijk voor het publiek. Op ieder van deze dagen vinden er twee lezingen (om 13.00 en 14.00 uur) plaats over de achtergrond, de restauratie van de globes en over de wereldkaart van Joan Blaeu uit 1648, die ook te zien is in de tentoonstelling Blaeu’s wereld in kaart | meester-cartograaf in de Gouden Eeuw’.
Programma voor het publiek bij Het Scheepvaartmuseum
Vrijdag 26 mei
13.00 en 14.00 uur Korte lezing Conservering en restauratie van een globepaar van Gerard en Leonard Valck door Francien van Daalen (papierrestaurator)
15.00 – 17.00 uur individueel bezoek
Zaterdag 27 mei
13.00 en 14.00 uur Korte lezing Hemel op aarde. Een set 18de -eeuwse globes in de collectie van de Provinciale Atlas Noord-Holland door Alexander de Bruin (conservator beeldcollecties Noord-Hollands Archief) over de geschiedenis van de globes.
15.00 – 17.00 uur individueel bezoek
Zondag 28 mei
13.00 en 14.00 uur Korte lezing Globes en (wereld)kaarten door Djoeke van Netten (Universiteit van Amsterdam) over de wereldkaart van Joan Blaeu.
15.00 – 17.00 uur individueel bezoek
De lezingen zijn gratis toegankelijk (op vertoon van een entreebewijs van het museum). Reserveren is mogelijk via de infobalie van Het Scheepvaartmuseum. Tijdens dit weekend (25 t/m 28 mei, van 12-16 uur) is het voor de bezoekers ook mogelijk mee te tekenen aan de reuzenkaart van Blaeu.
Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland
De beeldcollectie van de Provincie Noord-Holland, de Provinciale Atlas Noord-Holland, wordt beheerd door het Noord-Hollands Archief. De collectie bestaat uit prenten, tekeningen, kaarten en foto’s die betrekking hebben op de hele provincie. De afbeeldingen geven een duidelijk beeld hoe Noord-Holland er uit zag en hoe het zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. In totaal gaat het om zo’n 82.000 objecten.
Noord-Hollands Archief
Het Noord-Hollands Archief is hét informatiecentrum voor de geschiedenis van Noord-Holland en gemeenten in Kennemerland en Amstel- en Meerlanden.
Geef een reactie