Afgelopen week hebben archeologen van de gemeente Nijmegen weer een klein stukje van de oude Romeinse stad ‘Ulpia Noviomagus’ in Nijmegen-West blootgelegd, in het Waalkwartier.
Op de plek waar dit jaar de bouw van een woontoren aan de Waal start zijn de funderingen van een Romeins bouwwerk aan het licht gekomen.
Stenen fundering
De gemeentelijk archeologen troffen eerst een dikke laag met vondstmateriaal aan. Daarin zitten gebruiksvoorwerpen zoals luxe aardewerk (terra sigillata) maar vooral ook veel bouwpuin uit de Romeinse tijd, zoals dakpannen, tegels en natuursteen.
Bij het verdiepen van de put verscheen daarna de stenen fundering van een gebouw. De fundering is wat rommelig gemaakt van typische Romeinse bouwkeramiek en natuursteen, maar bevat ook nog enkele netjes recht bekapte blokken tufsteen.
Vrijwel al het nog bruikbare materiaal is in de late middeleeuwen al weggehaald om hergebruikt te worden. De Romeinse stad diende in die tijd feitelijk als een grote steengroeve voor het winnen van bouwmateriaal.
Grootste Romeinse stad van Nederland
Ulpia Noviomagus is met afstand de oudste en grootste Romeinse stad van Nederland. De bevolkingsomvang in de tweede eeuw n.Chr. wordt geschat op 5.000 à 7.000. In het stedelijke leven bereikte de multiculturele samenleving langs de limes zijn dynamische hoogtepunt: hier woonden en leefden verschillende bevolkingsgroepen, volkeren en rassen met en door elkaar. Een soort Amsterdam, maar dan bijna 2000 jaar eerder.
Van de stad zelf is nog maar weinig bekend: nog geen 10% is archeologisch onderzocht. Zo is nog niet duidelijk waar de westelijke en noordelijke begrenzing heeft gelegen. Momenteel wordt het hart van de Romeinse stad overbouwd met nieuwe woningen. Precies hier liggen de resten van monumentale gebouwen als het forum, een tempel en de openbare thermen.
BRON CITAAT: ROMEINEN.NL
Groot maar functie nog onduidelijK
Welke functie het nu gevonden Romeins gebouw in de stad vervuld heeft, weten we nu nog niet. Het gaat om een gebouw met tenminste drie of vier ruimten. Dit lijkt te groot voor een doorsnee Romeins appartement. We kunnen denken aan een openbaar gebouw dat hier vlakbij het Romeinse thermencomplex en de in de 20e eeuw opgegraven Romeinse tempel heeft gestaan. Maar ook werkplaatsen of opslagruimten aan de rand van de stad waar de rivier lag, zijn mogelijkheden.
“We kunnen denken aan een openbaar gebouw dat hier vlak bij het Romeinse thermencomplex en de in de 20e eeuw opgegraven Romeinse tempel heeft gestaan”, zegt de gemeente.
Weinig tijd
De Romeinse stad Ulpia Noviomagus ligt op deze plek meters diep onder afzettingen van de Waal en door mensen aangebrachte ophogingen. De fundering van de woontoren zal grotendeels boven het archeologisch niveau blijven. Alleen waar de nieuwbouw de archeologische resten zal verstoren vinden opgravingen plaats. Woensdag wordt de opgraving afgerond.
Foto’s: gemeente Nijmegen.