Erfgoedinspectie – Gemeenten vragen nog niet vaak om een bouwhistorisch onderzoek bij een aanvraag voor een vergunning. Ook cultuurhistorisch onderzoek naar een locatie wordt nog weinig uitgevoerd. Een gemeente kan cultuurhistorisch onderzoek gebruiken voor de afweging om mee te werken aan bijvoorbeeld een afwijking van een bestemmingsplan, of aan sloop in een beschermd stads- of dorpsgezicht. De Erfgoedinspectie constateert dat het gebrek aan onderzoek aanzienlijke risico’s met zich mee brengt voor de instandhouding van rijksmonumenten en beschermde gezichten.
Beter verankeren
Uit het onderzoek Verantwoord moderniseren. Bouw- en cultuurhistorisch onderzoek in gemeenten van de Erfgoedinspectie blijkt dat deze vormen van onderzoek bij gemeenten nauwelijks beleidsmatig zijn verankerd. Dat heeft vooral te maken met onvoldoende bekendheid: voor cultuurhistorisch onderzoek is bijvoorbeeld geen eenduidige definitie voorhanden. Voor bouwhistorisch onderzoek is een definitie opgenomen in de Richtlijnen voor bouwhistorisch onderzoek, maar deze is niet overal bekend.
Ook het ontbreken van uitgangspunten voor het vragen van dergelijke onderzoeken en het bepalen van de gewenste kwaliteit maakt het moeilijk om op een juiste manier om bouw- en cultuurhistorisch onderzoek te vragen.
Ten slotte wordt regelmatig om grootschalig bouwhistorisch onderzoek gevraagd terwijl, gezien de bescheiden omvang van de ingreep, een beperkt onderzoek ook voldoende was. De Erfgoedinspectie vindt dat deze disbalans zo snel mogelijk moet worden opgeheven omdat dit onnodige kosten met zich mee brengt en het slecht is voor het draagvlak voor cultuur- en bouwhistorisch onderzoek.
Wettelijk verplicht
Dat er weinig cultuurhistorisch onderzoek door gemeenten wordt gevraagd hoeft overigens niet te verbazen: de aandacht voor dergelijk onderzoek is pas de laatste jaren toegenomen. Door aanpassing van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) wordt het per 1 januari 2012 verplicht om in het bestemmingsplan rekening te houden met cultuurhistorische waarden. Dit is een gevolg van de modernisering van de monumentenzorg (MoMo), waarbij wordt uitgegaan van het feit dat gemeenten bij ruimtelijke ontwikkelingen in een vroeg stadium cultuurhistorische en bouwhistorische waarden betrekken. Hiervoor is cultuurhistorisch onderzoek onontbeerlijk.
Reactie Staatssecretaris van Cultuur
De conclusies van het onderzoek waren reden voor de Erfgoedinspectie om aan de Staatsecretaris van Cultuur zeven aanbevelingen te doen. De Staatssecretaris is in zijn begeleidende brief bij de aanbieding van het rapport aan de Eerste en Tweede Kamer ingegaan op de conclusies uit het onderzoeksrapport. Hieruit blijkt dat hij het belang van bouw- en cultuurhistorisch onderzoek onderschrijft en dat hij de aanbevelingen wil overnemen.
Meer informatie
Verantwoord Moderniseren. Bouw- en cultuurhistorisch onderzoek in gemeenten, Erfgoedinspectierapport is te downloaden via www.erfgoedinspectie.nl
Geef een reactie