In Nederland wordt historisch erfgoed steeds meer getroffen door de klimaatcrisis. De aanhoudende droogte, hittegolven en extreme regenval maken het behoud van oude gebouwen en monumenten steeds uitdagender.
Thijs Weststeijn, kunsthistoricus, neemt zijn studenten al jaren mee op excursies naar historische gebouwen, zoals het Paleis op de Dam. Deze uitstapjes zijn vaak hoogtepunten binnen zijn cursussen. “Het bezoeken van een historische plek doet iets met mensen”, aldus Weststeijn. “Het is voor velen een historische sensatie, een emotionele beleving.”
Maar sinds ongeveer drie jaar merkt hoogleraar kunstgeschiedenis Thijs Weststeijn aan de Universiteit Utrecht dat het bijzondere gevoel dat deze excursies opwekken voor sommige studenten een bitterzoete bijsmaak heeft. Maar hoe komt dat precies? Weststeijn: “Ze hebben de wrange bijgedachte dat veel indrukwekkend erfgoed zijn langste tijd heeft gehad. Dit geldt niet alleen voor het Amsterdamse Paleis. Veel van het erfgoed heeft er langer gestaan dan dat het er nog zal staan. Ze weten: Nederland is kwetsbaar voor de zeespiegelstijging.”
Weststeijn stelt dat historisch erfgoed ons niet langer alleen confronteert met het verleden, maar ook met de toekomst. Zijn boek, De toekomst van het verleden, dat sinds kort in de winkels ligt, biedt een wetenschappelijk overzicht van de wereldwijde gevolgen van klimaatverandering op historische monumenten en gebouwen. Naast een internationaal perspectief, besteedt Weststeijn ook uitgebreid aandacht aan de situatie in Nederland.
Het boek van Weststeijn is het eerste wetenschappelijke overzichtswerk dat de impact van de opwarming van de aarde op historische monumenten en gebouwen wereldwijd in kaart brengt. “Het verbaast me dat ik degene ben die dit boek heeft geschreven en niet iemand uit Venetië. Die stad is eerder aan de beurt dan Amsterdam”, zegt Weststeijn.
De cijfers die Weststeijn in zijn boek presenteert zijn alarmerend. Bijna één op de drie Nederlandse rijksmonumenten bevindt zich in een risicogebied. Van de 64.000 rijksmonumenten in ons land zijn er 6.000 blootgesteld aan het risico op overstromingen, lopen 12.000 een groot risico op schade aan hun houten funderingen en hebben 1.000 te lijden onder bodemdaling.