Historische installaties. Wat zijn het? Waarom zijn ze belangrijk? En waarom worden ze vaak niet herkend en erkend als historisch waardevol?
Historische installaties zijn in het verleden ontwikkelde samenhangende en voor die tijd veelal technisch hoogstaande systemen incl. benodigde machines, met als doel het bewonen en/of gebruiken van gebouwen comfortabeler en gemakkelijker te maken. Daarmee vormen ze een onderdeel van ons cultureel erfgoed.
De op 10 januari j.l. gelanceerde nieuwe website www.historische-installaties.nl geeft inzicht in het fenomeen historische installaties. De website vormt een hulpmiddel om historische installaties te herkennen en te dateren en geeft aan waar je op zou kunnen letten bij het inspecteren en beschrijven ervan. In het verlengde wordt ook aandacht besteed aan historische gereedschappen/ werktuigen en machines. De basis voor de website staat nu, het plan is de komende tijd de website verder uit te bouwen.
Aanleiding website
De website is een persoonlijk initiatief van bouwhistoricus Willard van Reenen die tevens docent is bij verschillende restauratieopleidingen van het Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen. De aanleiding tot het realiseren van de website is het contact met Jaap Schut en een verkennend onderzoek naar een Uitvoeringsrichtlijn (URL) voor Historische Installaties dat is uitgevoerd in opdracht van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM).
Vorig jaar kwam een contact tot stand met Jaap Schut, een voormalig loodgieter in Naaldwijk (ZH). Hij heeft in zijn werkzame leven veel oude gereedschappen, materialen en (onderdelen van) oude installaties verzameld. Hij heeft, samen met anderen, het plan een nieuw ambachtenmuseum op te richten. Echter of dat zal lukken is nog onzeker. Omdat een groot deel van de verzameling zeer waardevol is voor onderzoek naar historische installaties, is het plan opgevat de hele collectie te inventariseren, te beschrijven en te fotograferen.
Uit het verkennend onderzoek naar een URL voor historische installaties werd o.a. duidelijk dat het nu nog niet te tijd is voor zo’n URL. Historische installaties worden nog (te) vaak niet (h)erkend en verdwijnen daarmee nog vaak uit monumenten.
Samenvattend was de conclusie dat historische installaties, op enkele spraakmakende projecten na, grotendeels niet herkend worden door de partijen die zich bezighouden met cultureel erfgoed. En wat niet wordt herkend kan ook niet erkend worden. De eerste stap zou kunnen zijn om het fenomeen ‘historische installaties’ bij een breder publiek zichtbaar te maken en ‘pas’ op termijn een URL te ontwikkelen.
Doel website
De interesse voor historische installaties is bij Van Reenen een aantal jaren geleden gewekt. Gaandeweg is hij er onderzoek naar gaan doen, met als doel de historische ontwikkeling van installaties in kaart te brengen. Door middel van deze website wordt de verzamelde kennis over historische installaties voor een breder publiek ontsloten.
Nieuwsbrief
Ook wordt een nieuwsbrief uitgegeven. Het streven is elk kwartaal met een nieuwsbrief uit te komen om de lezers op de hoogte te houden van de ontwikkelingen op de website, maar ook het verzorgen van artikelen en interviews over historisch gereedschap/ werktuigen, installaties en machines. Voor deze nieuwsbrief kan men zich aanmelden via de website.