Historische Hoornwerk wordt onderdeel van versterkte Grebbedijk Rhenen

Hoornwerk Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

Het historische Hoornwerk aan de Grebbedijk in Rhenen wordt versterkt en opgehoogd. Hiermee wordt het achttiende-eeuwse militaire bouwwerk onderdeel van de moderne verdediging tegen het water. De provincie Utrecht vindt het belangrijk dat dit cultuurhistorische erfgoed wordt hersteld in het kader van de dijkverbetering en betaalt mee aan het project. Daarnaast komt er geld bij vanuit de Erfgoed Deal.

De Grebbedijk tussen Wageningen en Rhenen wordt de komende jaren versterkt. De dijkverbetering biedt een unieke kans om het Hoornwerk bij Rhenen in oude luister te herstellen. Gebiedsontwikkeling Grebbedijk bestaat uit de versterking van de Grebbedijk en maatregelen op het gebied van natuurontwikkeling, recreatie, ruimtelijke kwaliteit, verkeersveiligheid en duurzaamheid in de omgeving van de Grebbedijk.
Gedeputeerde Hanke Bruins Slot is enthousiast over de ontwikkelingen: “Het project is een echte win-winsituatie. De Grebbedijk krijgt de benodigde versterking en het Hoornwerk wordt beter zichtbaar. De provincie draagt zo bij aan waterveiligheid en de leefbaarheid. Ook vind ik het belangrijk om de historische elementen in het landschap van onze provincie goed te bewaren. Zo houden we de historie levend en tastbaar.”

Weer zichtbaar

De Grebbedijk is oorspronkelijk onderdeel van de Grebbelinie. Het Hoornwerk vormt daarin een belangrijke verdedigende schakel. Het buitenste deel van dit oude verdedigingswerk wordt twee meter opgehoogd, zodat het bestand is tegen hoogwater in de Nederrijn. Daarmee bereikt het Hoornwerk de hoogte die het had in 1785. Tegelijkertijd wordt het erfgoed door deze verhoging weer goed zichtbaar in het landschap en krijgt het een nieuwe functie. In plaats van militaire veiligheid dient het straks voor waterveiligheid. De provincie Gelderland, provincie Utrecht, gemeente Wageningen, Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen aan deze gebiedsontwikkeling.
Heemraad Patrick Gaynor: “Veilig wonen, werken en recreëren achter de dijk heeft voor het waterschap de prioriteit. Tegelijkertijd vinden we het belangrijk om ook over onze (technische) opgave heen te kijken. Dat het Hoornwerk een dubbele functie krijgt en onderdeel van de waterkering gaat uitmaken is een mooi resultaat van het gebiedsproces en een succes voor alle partners in de omgeving.”

Erfgoed Deal

Om de inpassing van het Hoornwerk binnen de versterking van de Grebbedijk te financieren, heeft de provincie Utrecht een beroep gedaan op de Erfgoed Deal. Dit is een samenwerking tussen overheden en maatschappelijke organisaties, voor het behoud en gebruik van erfgoed bij grote ruimtelijke opgaven. De aanvraag is ingediend mede namens Waterschap Vallei en Veluwe, Utrechts Landschap (eigenaar van het Hoornwerk) en de gemeente Rhenen. De provincie betaalt bijna vijfhonderdduizend euro mee aan het herstel vanuit het Fonds Erfgoedparels en het programma Mooie en veilige dijken. Vanuit de Erfgoed Deal wordt dit aangevuld met een vergelijkbaar bedrag, tot in totaal 900.000 euro. De provincie Utrecht maakt zich vanuit het programma ‘Mooie en veilige dijken’ sterk voor de kwaliteit van de omgeving, waaronder cultureel erfgoed.

Gebiedsontwikkeling Grebbedijk

De Grebbedijk beschermt 250.000 bewoners van de Gelderse Vallei tegen het water van de Nederrijn. De dijk beschermt een groot gebied met onder meer steden als Veenendaal en Amersfoort tegen een overstroming. De dijk wordt over 5,5 kilometer versterkt. Eind 2024 moet dit klaar zijn. De Grebbedijk ligt in de provincies Utrecht en Gelderland. De versterking van de Grebbedijk is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). In dit nationale programma voor veilige dijken werken de waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan een waterveilig Nederland in 2050.