Ingezonden: Archeologen ontdekken Duitse verdedigingslinie op Grebbeberg

19 mei 2011

Bij archeologisch onderzoek op de Grebbeberg in Rhenen zijn de resten gevonden van een goed bewaard gebleven Duitse verdedigingslinie uit de Tweede Wereldoorlog. De ontdekking van deze verdedigingslinie, die in bronnen geheel onvermeld blijkt, is onlangs gedaan door RAAP Archeologisch Adviesbureau en is vanochtend bekend gemaakt.

De oorlogssporen op de Grebbeberg zijn bij recent archeologisch onderzoek door RAAP voor het eerst systematisch in kaart gebracht. Tussen 11 en 13 mei 1940 was deze plaats het toneel van de ‘Slag om de Grebbeberg’. Dit is zonder meer Nederlands grootste en meest bekende veldslag uit de meidagen van 1940. Behalve de locatie van Nederlands bekendste slagveld, is de Grebbeberg ook de plek van de eerste militaire begraafplaats en van een van de eerste Nationale Monumenten van ons land. Sporen van de Nederlandse loopgraven en commandoposten zijn met enige moeite nog steeds in het terrein terug te vinden.

Tijdens het onderzoek zijn over een lengte van honderden meters de opmerkelijk goed zichtbare resten aangetroffen van een loopgraaf, compleet met geschutsstelling en mitrailleurnesten. Bestudering van luchtfoto’s uit de oorlog wijst uit, dat deze loopgraaf moet zijn aangelegd tussen december 1944 en april 1945. Dit is de periode waarin Duitse troepen een verdedigingslinie hebben ingericht op de noordelijke Rijnoever. Deze Duitse verdedigingslinie blijft als zodanig volledig onvermeld in publicaties over de Grebbeberg in de oorlog. De Duitse oorsprong vormt hiervoor de verklaring. Hierdoor blijft echter ook het verhaal onverteld van de vele Nederlandse mannen die als dwangarbeider hebben moeten werken aan de aanleg van deze stellingen. Hierbij zijn ook gewonden gevallen door geallieerde beschietingen van deze Duitse verdedigingswerken.

Op basis van hun bevindingen op de Grebbeberg doen de archeologen van RAAP een voorstel voor de omgang met dergelijke sporen uit de oorlog, die recht doet aan de verschillende betekenissen die vandaag de dag nog worden toegekend aan plekken met een oorlogsgeschiedenis. Opmerkelijk genoeg ontbreekt het tot nu toe aan een integrale visie op de omgang met oorlogserfgoed in Nederland. Het RAAP-onderzoek geeft hiertoe een aanzet. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Utrecht.

Het onderzoeksrapport Waardering van oorlogserfgoed, Een inventarisatie en waardering van sporen uit de Tweede Wereldoorlog op de Grebbeberg en Laarsenberg te Rhenen (provincie Utrecht) is op donderdag 19 mei 2011 in Rhenen officieel gepresenteerd. De eerste exemplaren zijn uitgereikt door drs. Marten Verbruggen, directeur RAAP, aan drs. Marco Glastra, directeur-rentmeester Stichting Het Utrechts Landschap, en aan Hans Brons, bestuurslid van Stichting De Greb. Het rapport is vanaf vandaag ook te bestellen bij RAAP.