James Mellaart onderzoekt een muurschildering in Çatalhöyük Foto: Omar hoftun via Wikimedia CC BY-SA 3.0
Hij was een gevierd archeoloog, maar blijkt nu (ook) een fantast. Spectaculaire ‘vondsten’ van James Mellaart (1925-2012), kenner van vroege boerennederzettingen in Turkije, zijn nep.
Toen Mellaarts collega Eberhard Zangger en zoon Alan Mellaart eind februari zijn appartement bezochten, vonden ze tekeningen en geschriften die hij zelf heeft verzonnen en geproduceerd.
De vraag is op welke schaal hij dit deed. Hoe zit het bijvoorbeeld met de beroemdste muurschildering uit Çatalhöyük? Sommige kenners zagen daar een plattegrond van het dorp in. Met een leeftijd van achtduizend jaar zou het de oudste kaart ter wereld zijn. Is die ook nep?
Ah, weer iemand die in dit min of meer nepnieuws trapt en klakkeloos een pr stunt van een pseudo-wetenschapper overtypt…
Blijkt nu een fantast? Het is al sinds de jaren vijftig bekend dat Mellaart soms vondsten fantaseerde, over het beruchtste geval is er zelfs (al jaren) een wikipedia-pagina. Er wordt ook in necrologieën naar verwezen, aan het eind van zijn leven was bij min of meer een paria onder vakgenoten.
Zijn vervalsingen zijn bovendien altijd meteen door collega’s ontmaskerd en zo goed bestudeerd, al voor de nieuwe vondsten van Zangger, dat volstrekt duidelijk is wat wel en wat niet vals is. Er is geen enkele reden om te twijfelen aan de echtheid van de ‘vulkaan-schildering’, al is er wel enige discussie over de interpretatie.
Overigens is Zangger geen archeoloog (maar een geoloog die voor archeologische projecten gewerkt heeft tot hij zich onmogelijk maakte en nu in de pr zit), en was hij tot enkele maanden geleden een van de weinigen die nog geloofden in de — allang ontmaskerde — vervalsingen van Mellaart. Nu doen alsof hij die ontdekt heeft, is een gotspe.