De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

MENUMENU
  • Home
  • De Erfgoedstem
    • Redactie

      Nieuwezijds Kolk 28 1012 PV Amsterdam

      Nieuws melden: redactie@erfgoedstem.nl
    • Sponsors

      Onze sponsors Adverteren in de Erfgoedstem

      Over De Erfgoedstem Publiceren in de Erfgoedstem
    • Privacy

      CookiesPrivacy Verklaring

  • Nieuwsbrieven
    • Aanmelden Erfgoedstem Afmelden Erfgoedstem
    • Nieuwsbrief archief
    • Archweb mailinglist
  • Erfgoedagenda


    • Congressen, studiedagen en lezingen


    • Cursussen en workshops


    • Oproepen en calls
  • Erfgoedvacatures
    • Vacature plaatsenVacaturebank
  • Blogs
    • Op zoek naar Faro
    • Alma Hoekstra
    • Frank Strolenberg
    • Gertjan de Boer
    • Herbert-Jan Hiep
    • Jona Lendering
    • Johan Teters
    • Léontine van Geffen-Lamers
  • Over Erfgoedstem
  • Adverteren
  • Archeologie
  • Gebouwd erfgoed
  • Groen erfgoed
  • Museumnieuws
  • Zoek

Onder het maaiveld 1: Het archeologisch noodfonds van de gemeente Apeldoorn

11 oktober 2016 • 199 • Door erfgoedstem

IJzerbeslag gevonden tijdens de opgraving van huis Schoonbroek in Apeldoorn Foto: Archeologie Apeldoorn

IJzerbeslag gevonden tijdens de opgraving van huis Schoonbroek in Apeldoorn Foto: Archeologie Apeldoorn

In een serie columns doet Harry Pape, mede-eigenaar van Rubicon Erfgoed, verslag van opvallende zaken in de archeologische wereld.

Beleid is niet de meest enerverende tak van sport als het om archeologie gaat. Echter, vooral op gemeentelijk niveau vormt het de fundering waar het archeologisch bestel in Nederland op rust. Het op lokaal niveau in kaart brengen van de archeologische verwachting, het vertalen van die informatie naar beleidslijnen en bestemmingsplannen, alsook het controleren en handhaven van archeologisch onderzoek op het eigen grondgebied zijn allemaal essentiële gemeentelijke taken. Zij vormen de structuur voor de bescherming van ons gezamenlijk ondergronds verleden.

Elke gemeente is uiteraard anders. Hoewel sommige archeologische beleidstaken door de decentralisatie vanuit Rijk en provincies richting gemeentes tot gelijksoortige procedures en werkwijzen hebben geleid – denk aan de verplichting om een eigen archeologische beleidskaart te hebben – zijn er ook interessante verschillen op te merken, die het gevolg zijn van beleidsvrijheid. In deze eerste aflevering van ‘Onder het maaiveld’ wil ik daarom kort en krachtig één van die genomen vrijheden bij een enkele gemeente uitlichten, ter illustratie en inspiratie. Daarvoor gaan we naar de Veluwe, richting de gemeente Apeldoorn.

Rijk bodemarchief Apeldoorn
De landschapsontwikkeling en daarmee samenhangende bewoningsgeschiedenis van Apeldoorn en haar omgeving, hebben geleid tot een bijzonder rijk bodemarchief. Ter illustratie: het is de gemeente met de meeste archeologische rijksmonumenten van Nederland. Dit is iets om te koesteren en zorgvuldig mee om te gaan. De gemeente beschikt sinds 1997 over eigen archeologische expertise, die binnen haar 1,6 fte een steeds verder groeiend scala aan beleidstaken uitvoert. De Sectie Archeologie Gemeente Apeldoorn (SAGA) doet zelf geen veldonderzoek, maar neemt haar rol als vertegenwoordiging van het bevoegd gezag serieus. Naast het wijzen op de wettelijke zorgplicht en het vormen van een regionaal kenniscentrum, biedt de sectie voor initiatiefnemers, archeologische bedrijven en gemeentelijke collega’s een zo divers mogelijke dienstverlening aan. Eén van die diensten heeft betrekking op dat vaak heikele punt binnen het archeologisch bestel: financiering.

De initiatiefnemers of ‘verstoorders’ betalen voor archeologisch onderzoek, zoals velen van ons weten. Dat betekent wel dat deze mensen of bedrijven in een archeologisch rijke gemeente zoals Apeldoorn soms voor behoorlijke uitgaven komen te staan qua gravend onderzoek, ook als men zo degelijk mogelijk vooronderzoek heeft laten uitvoeren (en het dus niet om ‘verrassingen’ gaat). Voor deze partijen – die bewezen hun uiterste best hebben gedaan om te voldoen aan hun archeologische zorgplicht – biedt de gemeente Apeldoorn dan ook de mogelijkheid om aanspraak te maken op een bijdrage uit het archeologisch noodfonds.

Archeologisch noodfonds
Om die aanspraak te kunnen maken, moet er uiteraard wel aan een aantal eisen worden voldaan. Ten eerste komen alleen gravende onderzoeken in aanmerking – proefsleuven, opgravingen en begeleidingen – en niet andere zaken als bureau- en booronderzoek of het (laten) opstellen van een Programma van Eisen. De facturen hiervan moeten betaald zijn door de initiatiefnemer en worden aangeleverd aan de gemeente. Daarnaast moet er een door de gemeente goedgekeurd, definitief rapport zijn van het onderzoek. Tenslotte worden de facturen bij elkaar opgeteld en vergeleken met de bouwkosten, zoals die zijn vastgesteld op basis van de NEN-normering. Het bedrag aan gravend onderzoek dat 1% van die bouwkosten overstijgt, kan bij de gemeente worden aangevraagd als bijdrage, tot een maximaal bedrag van € 25.000,- per aanvraag.

In de afgelopen acht jaren kreeg de gemeente slechts enkele aanvragen per jaar, veelal van particuliere initiatiefnemers, maar ook van enkele grotere ontwikkelaars. Het bestaan van het fonds wordt echter zeer gewaardeerd onder de bewoners en ondernemers binnen de gemeente, omdat het laat zien dat 1) de gemeente onderkent dat onderzoekskosten soms niet in verhouding staan tot de ruimtelijke ontwikkeling en 2) de gemeente haar beleidsvrijheid en verantwoordelijkheid voor het eigen bodemarchief op een manier tot uiting brengt die ruimtelijke ontwikkeling ondersteunt zonder dat er beknibbeld wordt op archeologisch onderzoek.

Apeldoorn als voorbeeld
Voor andere gemeentes is het archeologisch noodfonds van Apeldoorn wellicht een instrument om de implementatie eens van te verkennen. En, in het licht van de recente ontwikkelingen rond een nationaal archeologiefonds, zelfs iets om op rijksniveau wederom te overwegen. De regeling excessieve kosten is dood, leve het archeologisch noodfonds!

Gerelateerd

Categorie: Achtergrond en opinie, Archeologie, Beleid gemeente, Bestuur, beleid en organisatie, Geld, subsidies, financieen Tags: ArcheologieFonds, ErfgoedApeldoorn

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.

Aanmelden nieuwsbrief


Bekijk eerdere nieuwsbrieven.

Populaire berichten & pagina’s

  • Bezoeker ontdekt onbekende Romeinse 'keizerskop' in Delftse collectie
  • Nieuw platform collectioneurs.nl voor verkoop kunst, design en antiek
  • Nostalgie is hip op Facebook
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Twintig jaar bouwhistorisch onderzoek in Leiden op de kaart
  • Nederlandse Vuurtoren Vereniging stelt zich voor
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Overijssel zoekt creatieve oplossingen voor leegstaande boerderijen
  • Restauratie Domkerk Utrecht klaar? ‘Het werk is nooit af’
  • Middeleeuwse stadsmuur aan de Kampervest Haarlem

Meest gelezen (week)

  • Nostalgie is hip op Facebook
  • Twintig jaar bouwhistorisch onderzoek in Leiden op de kaart
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Worden het de Roaring Twenties voor de Bloemkoolwijk?
  • Faro-blog: Wat kan de koningin van de ivoren toren leren van planologie
  • Nieuw platform collectioneurs.nl voor verkoop kunst, design en antiek
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Hotel Britannia: 'De graffitiverf droop op het mozaïek'
  • Herbestemming voor Gele Loods in Vesting Naarden
  • Boerderij van Parc Broekhuizen krijgt herontwikkeling als duurzaam restaurant

Meest gelezen (maand)

  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Schoolerfgoed kan vaak rekenen op steun uit de buurt
  • Nostalgie is hip op Facebook
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Twintig jaar bouwhistorisch onderzoek in Leiden op de kaart
  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • De top 5 meest gelezen Erfgoedstem-berichten van 2020
  • 10 Opmerkelijke Erfgoedstem-nieuwtjes uit 2020

Meest gelezen (jaar)

  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • In Drenthe en Overijssel stonden veel meer middeleeuwse kastelen dan gedacht
  • Verborgen kasteel Oud Haerlem blijkt 'enorm' te zijn
  • Wonen in een monumentaal pand? 4 tips
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Beeldbank Amsterdam uitgebreid met 43.000 nieuwe foto's
  • Buurtbewoners komen in opstand tegen plannen Paleis Soestdijk
  • Zonnepanelen op monumenten – hoe zit het nou?
  • Interactieve kaart toont volledig middeleeuwse kastelenlandschap

Copyright © 2021 Erfgoedstem · Site door buro KREAS

Wij gebruiken cookies om onze website ter verbeteren. U kunt deze cookies uitzetten. Cookies Statement. Geen probleemGeen cookies