Ooit stond er in het Noord-Hollandse Duivendrecht een gewone boerderij, zoals er in het lintdorp zovele stonden. Een pas gehuwd jong boerenechtpaar Adrianus Petrus Bon en Maria Post legde in 1889 de eerste steen voor hun gedroomde huis met melkveebedrijf. Nu is de Antoniushoeve dankzij acties van de dorpsbewoners een rijksmonument en de woning van zo’n 18 jonge mensen, de meeste van hen ver van Nederland geboren. Met dank aan jou, Antoniushoeve zet het spotlicht op een bijzonder cultureel erfgoed, in de vorm van een serie klassieke kaartenbakken en een website.
Kaartenbak
Het verleden van de Antoniushoeve, de strijd van de inwoners van Duivendrecht om het behoud van zijn cultureel erfgoed, en de wijze waarop de huidige bewoners een nieuwe toekomst aan het monument geven, inspireerden kunstenaar en grafisch ontwerper Mathilde de Vriese en Sonja van der Valk, o.a. werkzaam als redacteur. Zij besloten de veelsoortige verhalen die er over de Antoniushoeve te vertellen zijn, samen te brengen. En wel in een klassieke kaartenbak, zo een die je vroeger in bibliotheken zag. Elk van de daarin verzamelde kaarten vertelt, in woord en beeld, een van die vele verhalen.
Eén schoonheidskenmerk van de Antoniushoeve – de vele nog intacte boograampjes – is terug te zien in het ontwerp van de kaartenbak. Al het andere schoons dat bewaard bleef, krijgt een plek op de kaarten. Omdat de oude boerderij vaak op foto is vastgelegd is er een overvloed aan beeldmateriaal. Het is niet voor niets dat de hoeve de status van rijksmonument heeft. De Antoniushoeve is een typische Noord-Hollandse T-boerderij, en behoort met de smalle deel met één brede enkele deur in het midden van de achtergevel, tot het zogenaamde voerdeeltype. De boerderij spiegelt de boerderij aan haar rechterkant, oorspronkelijk Sophia’s hoeve, nu Wintershoven, en vormt met de kerk aan de linkerkant, ook gebouwd in de 19e eeuw, een voor Duivendrecht typerend historisch ensemble.
Boerenerfenis
Tot voorbij de eeuwwisseling hield een ongehuwde zoon uit het gezin Van Schaik/Bon dat er het langst woonde, het geslonken melkveebedrijf gaande, met het jongvee in de stal als enige gezelschap. Er bleef na zijn dood in 2010 een weliswaar uitgeleefde boerderij achter, maar ook een waar de sporen van bijna 125 jaar boerenleven nog overal zichtbaar waren: in de bedsteden, het waterfornuis in de keuken of het ingenieuze systeem om de was op te hangen. De rijke erfenis aan spullen en documenten, beheerd en ruimhartig gedeeld door een nicht, is voer voor de verbeelding.
De gemeente Ouder-Amstel wilde met de komst van Station Duivendrecht, eind vorige eeuw, de twee boerderijen die daar ongeveer naast liggen slopen. Het dorp wist dat te voorkomen. De reconstructie van de reddingsacties van toen, waarin de Stichting Oud Duivendrecht (SOD), nu de hoedster van al het cultureel erfgoed van Duivendrecht, een sleutelrol had, vormt een verhaallijn die leest als een thriller.
Redding
In 2015 nam een jong paar de beschermende taak van de SOD over en knapte de boerderij op. Een schare aan familie, vrienden, zelfs buren uit het dorp lieten zich verleiden mee te helpen. Net als in 1989 de eerste bewoners hadden ook Lot Sternheim en Jamie Bedford, zij uit Amsterdam, hij uit Engeland, een droom: de gebouwen en het land geschikt maken om er een gemeenschap van jonge, internationale professionals een thuis te bieden. Dat is gelukt. Op de Antoniushoeve wordt gewoond en geleefd in een vorm die een alternatief vormt voor het in je eentje in een veel te klein en te duur appartement wonen: een huis delen, hier zelfs een stuk land met moestuin, en een beetje voor elkaar zorgen.
Crowdfundingsactie
De gemeente Ouder-Amstel steunt het project, ook financieel. Momenteel is een crowdfunding actie gaande bij Voordekunst: Met dank aan jou, Antoniushoeve Kunnen de kaartenbakken gemaakt worden dan komen die staan in publieke ruimtes, in bibliotheken, gemeentehuizen, cafés, scholen, etc. Allereerst in Duivendrecht, maar ook daarbuiten. De kaartenbakken en website worden uitgevoerd in een Nederlandse en in een Engelse versie.
