De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

MENUMENU
  • Home
  • De Erfgoedstem
    • Redactie

      Nieuwezijds Kolk 28 1012 PV Amsterdam

      Nieuws melden: redactie@erfgoedstem.nl
    • Sponsors

      Onze sponsors Adverteren in de Erfgoedstem

      Over De Erfgoedstem Publiceren in de Erfgoedstem
    • Privacy

      CookiesPrivacy Verklaring

  • Nieuwsbrieven
    • Aanmelden Erfgoedstem Afmelden Erfgoedstem
    • Nieuwsbrief archief
    • Archweb mailinglist
  • Erfgoedagenda


    • Congressen, studiedagen en lezingen


    • Cursussen en workshops


    • Oproepen en calls
  • Erfgoedvacatures
    • Vacature plaatsenVacaturebank
  • Blogs
    • Op zoek naar Faro
    • Alma Hoekstra
    • Frank Strolenberg
    • Gertjan de Boer
    • Herbert-Jan Hiep
    • Jona Lendering
    • Johan Teters
    • Léontine van Geffen-Lamers
  • Over Erfgoedstem
  • Adverteren
  • Archeologie
  • Gebouwd erfgoed
  • Groen erfgoed
  • Museumnieuws
  • Zoek

Onzichtbaar maar overal aanwezig: vrouwelijke spionnen in de 17e eeuw

10 juli 2018 • 71 • Door Redactie • Bron: Persbericht Universiteit Leiden

Invisible Agents, Nadine Akkerman Beeld: Oxford University Press


Lang werd gedacht dat er weinig tot geen vrouwelijke spionnen zijn geweest in de geschiedenis. Maar niets blijkt minder waar. In haar boek Invisible Agents reconstrueert Nadine Akkerman van Universiteit Leiden de verhalen van de vele Britse vrouwen die spioneerden in de 17e eeuw.

Het begon eigenlijk met een toevalstreffer, vertelt Nadine Akkerman, verbonden aan het Centre for the Arts in Society. ‘Ik werkte aan een uitgave van de correspondentie van Elizabeth Stuart, de koningin van Bohemen, die vanaf 1621 als banneling ruim 40 jaar in Den Haag heeft gewoond. In een van die brieven ontdekte ik dat zij gebruik maakte van een vrouwelijke spion in Brussel, om haar post naar Engeland te krijgen zonder dat de Britse ambassade het kon onderscheppen.’ Het verhaal van de vrouw in Brussel intrigeerde Akkerman. ‘Ik realiseerde me dat dit kwam doordat ik nog nooit had gehoord over vrouwelijke spionnen in die tijd.

In alle lagen van de bevolking
Akkerman dook de archieven in, op zoek naar andere vrouwelijke spionnen in de 17e eeuw. Wat bleek: er waren heel veel vrouwen betrokken bij spionage, veel meer dan de enkeling die wij nu kennen als ‘uniek verhaal’. Sommige van hen hoorden bij de elite. Maar er zaten ook simpele wasvrouwen tussen. ‘Vrouwelijke spionnen kwamen voor in alle lagen van de bevolking.’ Akkerman beperkte zich tot Groot-Brittannië, een logische keus voor een Engelse taalkundige. ‘Bovendien biedt Engeland een mooi perspectief, omdat het toch net wat afstand heeft tot de rest van Europa.’

Onbekende zus
Een bijzonder verhaal in het boek van Akkerman is dat van Susan Hyde. Zij was de zus van Edward Hyde, een belangrijke minister in de 17e eeuw en de eerste geschiedschrijver over de Engelse Burgeroorlog. ‘Het bijzondere is, dat helemaal niet bekend was dat Edward Hyde een zus had. Laat staan dat zij door hem werd ingezet voor spionage,’ legt Akkerman uit. ‘Bovendien sterft zij ook nog eens onder hele mysterieuze omstandigheden in een gevangenis, terwijl er zelden vrouwen in die gevangenis werden vastgezet.’

Vrouwen waren onzichtbaar
Hoe kan het dat we zo weinig weten over vrouwelijke spionnen in die tijd, zelfs als ze dus zoals Susan Hyde in de hogere politieke kringen verkeerden? ‘Vrouwen werden in de 17e eeuw – en ook vele eeuwen later nog – niet voor vol aangezien. Zo zouden vrouwen intellectueel inferieur zijn dan mannen,’ legt Akkerman uit. ‘Dat ze over het hoofd werden gezien, gebruikten de vrouwen echter in hun voordeel: het is natuurlijk heel gunstig als spion om onzichtbaar te zijn.’ Ook tijdgenoten dachten dat vrouwen nooit spion konden zijn, en dat beeld bleef bestaan. ‘Lees je uitgaven van correspondentie uit de 19e eeuw bijvoorbeeld, dan worden alle brieven van vrouwen afgedaan als onbelangrijk, en zelfs niet eens uitgegeven.’ Ook in latere tijden bleven de vrouwen dus onder de radar.

Cijfercode en afluisteren
Door originele correspondentie in archieven te bekijken, ontdekte Akkerman ook veel over de werkwijze van deze vrouwen. ‘De gedachte bij vrouwelijke spionnen is toch al snel dat ze het moeten hebben van pillow talk en verleiding. Als een soort 17e-eeuwse Mata Hari,’ zegt Akkerman. ‘Maar dat was helemaal niet zo. Ze gebruikten eigenlijk dezelfde technieken als mannelijke spionnen in die tijd: afluisteren, liegen en bedriegen, brieven sturen in cijfercode of met onzichtbare inkt.’ Veel van die trucs beschrijft ze ook in haar boek. ‘Van onzichtbare inkt maken van artisjokken tot een geheim bericht verstopt in een boodschappenlijstje: het zat allemaal in het repertoire van deze vrouwen.’

Het boek Invisible Agents van Nadine Akkerman verschijnt op 12 juli bij Oxford University Press (ISBN 9780198823018), ook in Nederland. Het is reeds te bestellen. In deze video vertelt Nadine Akkerman over haar onderzoek naar vrouwelijke spionnen.

Gerelateerd

Categorie: Immaterieel erfgoed, — ESF Tags: boek

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.

Aanmelden nieuwsbrief


Bekijk eerdere nieuwsbrieven.

Populaire berichten & pagina’s

  • Groeseind, Tilburg: In 16 jaar van arbeiderswijk naar groene buurt
  • Vrijwilligers begraafplaats Loppersum
  • Nederland koploper herbestemming kerken
  • Bewoners voormalige shampoofabriek in Bodegraven blijken eigenaar te zijn van schoorsteen en moeten ton betalen voor onderhoud
  • Terugblik halve eeuw kinderkolonie in Egmond aan Zee
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Restauratie Aarlese Hoeve in Best afgerond
  • Oudste boerderij van Nederland bijna gesloopt
  • ‘t Veerhuis in Opheusden Open Monument van de Maand januari
  • Hoe moet toerisme er na COVID-19 uitzien?

Meest gelezen (week)

  • Nostalgie is hip op Facebook
  • Twintig jaar bouwhistorisch onderzoek in Leiden op de kaart
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Worden het de Roaring Twenties voor de Bloemkoolwijk?
  • Faro-blog: Wat kan de koningin van de ivoren toren leren van planologie
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Schoolerfgoed kan vaak rekenen op steun uit de buurt
  • Hotel Britannia: 'De graffitiverf droop op het mozaïek'
  • Herbestemming voor Gele Loods in Vesting Naarden
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro

Meest gelezen (maand)

  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Archeologische vondsten op plek brugongeval Alphen aan den Rijn
  • Schoolerfgoed kan vaak rekenen op steun uit de buurt
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Rotterdams dilemma: erfgoed behouden of meer woningen?
  • Nostalgie is hip op Facebook
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Monumentenambtenaren over Faro: alles draait om draagvlak
  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • Twintig jaar bouwhistorisch onderzoek in Leiden op de kaart

Meest gelezen (jaar)

  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • In Drenthe en Overijssel stonden veel meer middeleeuwse kastelen dan gedacht
  • Verborgen kasteel Oud Haerlem blijkt 'enorm' te zijn
  • Wonen in een monumentaal pand? 4 tips
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Beeldbank Amsterdam uitgebreid met 43.000 nieuwe foto's
  • Buurtbewoners komen in opstand tegen plannen Paleis Soestdijk
  • Zonnepanelen op monumenten – hoe zit het nou?
  • Interactieve kaart toont volledig middeleeuwse kastelenlandschap

Copyright © 2021 Erfgoedstem · Site door buro KREAS

Wij gebruiken cookies om onze website ter verbeteren. U kunt deze cookies uitzetten. Cookies Statement. Geen probleemGeen cookies