Onzichtbaar Nederland

Geen land ter wereld dat zo vaak is omgeploegd, bedijkt, heringericht en weer volgebouwd. Soms zijn sporen uit het verleden nog zichtbaar als littekens in het landschap, vaker zijn ze voorgoed gewist. Het nieuwe crossmediale project Onzichtbaar Nederland dat vanaf donderdag 17 november op NPO 1 wordt uitgezonden is een visuele reis door de tijd, op zoek naar wat veranderd of verdwenen is. Aan de hand van foto’s van toen en nu, animaties en visualisaties wordt de verandering van ons land in kaart gebracht. Persoonlijke verhalen maken invoelbaar hoe het leven in een bepaalde tijd geweest moet zijn.

In elke aflevering van de 8-delige serie Onzichtbaar Nederland staat één thema centraal. Achtereenvolgend zijn dit: contact, energie, stad, water, industrie, gezondheid, voedsel en veiligheid. Voorafgaand aan elke uitzending komt er op vpro.nl/onl een nieuwe, thematische ronde in het spel “Waar is dit?”. Door te puzzelen met transities tussen oude en nieuwe foto’s valt te ontdekken welke plek in Nederland wordt getoond en hoe deze vaak ingrijpend is veranderd. Daarnaast wordt er op 12 december een Meet Up georganiseerd waar dieper in wordt gegaan op de thema’s van de serie en de betekenis daarvan voor de inrichting van ons land in 2040 of 2050.

Aflevering 1: Contact
In de eerste aflevering staat Onzichtbaar Nederland stil bij de ontwikkeling van de laatste 200 jaar die ons land heeft doorgemaakt waardoor het land bereisbaar en bereikbaar is geworden. De meeste mensen kwamen 150 jaar geleden niet veel verder dan het volgende dorp. Door de komst van het spoor en later ook bruggen duurde het niet langer dagen, maar hooguit uren om ons land te bereizen. Bruggen en spoorlijnen hebben Nederland letterlijk verbonden.

Klik hier voor de interactieve toen/nu slider van het inmiddels verdwenen station Woudenberg-Scherpenzeel.

Met de achterkleinzoon van Jacob van Niftrik legt Onzichtbaar Nederland dezelfde reis af die zijn betovergrootvader in 1858 heeft gemaakt. Omdat er in die tijd nog geen bruggen waren, moet hij naast de trein gebruik maken van open karren en roeiboten en bovendien grote afstanden te voet afleggen. Met behulp van oude kaarten, fototransities en animaties wordt de wereldreis in eigen land inzichtelijk gemaakt.

Daarnaast zoomt Onzichtbaar Nederland in op de manier waarop contact mogelijk wordt gemaakt via communicatiemiddelen. Van de houten seinen van de Chappe, geïntroduceerd door Napoleon, tot het 5G-netwerk dat binnenkort uitgerold wordt. De telefooncel is verdwenen. Net als de autotelefoon die in die tijd revolutionair was. De manier van communiceren wordt door de tijd heen steeds sneller en gemakkelijker. De postbodes leggen in de jaren tachtig 30 kilometer op een dag af, met vele contacten en koppen koffie. Nu doet een postbode 194 kilometer op een dag. Een kop koffie is er dan niet meer bij. We kunnen nu heel Nederland bereizen binnen 2,5 uur en staan in contact met de hele wereld. Maar de vraag is of we hierdoor ook meer contact hebben met elkaar.

Onzichtbaar Nederland is vanaf 17 november acht weken lang elke donderdag te zien om 22.15 uur op NPO 1.