Pleidooi voor herbestemming Elektriciteitscentrale Harculo- Zwolle

Harculocentrale. Foto: Marcel Overbeek

Erfgoedvereniging Heemschut en de Stichting Cuypersgenootschap hebben B&W van Zwolle verzocht om de elektriciteitscentrale ‘Harculo’ als gemeentelijk monument aan te wijzen. Daarnaast maken zij bezwaar bij GS van Overijssel tegen de sloop van deze centrale.

Het gaat om een compleet gebouwencomplex. De motivatie van de erfgoedorganisaties is gebaseerd op eerder onderzoek van Het Oversticht (2012) en op een positief advies van de monumentencommissie uit die tijd. Die voordracht is in 2013 door de gemeente Zwolle afgewezen.

Heemschut en Cuypersgenootschap pleiten voor behoud en herbestemming om de volgende redenen:

• Het complex van de Harculo/IJsselcentrale heeft hoge architectonische en cultuurhistorische waarde. De centrale Harculo is een van de laatste centrales in Nederland die nog grotendeels intact is én in redelijk originele staat.
• De centrale stamt uit de wederopbouwperiode en is een monumentaal gebouw. Bij latere uitbreidingen is consequent dezelfde bouwstijl toegepast, met de kenmerkende en unieke betonnen gevelplaten (vervaardigd door de Fa. Schokbeton).
• De centrale is een representatief voorbeeld van utiliteitsbouw van het Zwolse ingenieursbureau De Gruyter en is in 1955 ontworpen als een totaalconcept en passend in het kwetsbare uiterwaardenlandschap van de IJssel.
• De ‘Harculo-centrale’ bestaat uit een hoofdgebouw met schoorstenen, bijgebouwen, kantoren en havens. Het cultuurhistorisch belang van het kantoorgebouw wordt versterkt door de kunstwerken die aanwezig zijn uit de wederopbouwperiode met o.a. wandreliëfs van de gerenommeerde kunstenaar Titus Leeser.

In de afwijzing van de gemeente Zwolle op 28-8- 2013 onderkende B&W weliswaar de monumentale waarde van het complex, maar lieten zich leiden door het argument van de eigenaar dat de geplande capaciteitsuitbreiding en een gemeentelijke monumentenstatus niet samengaan. De situatie is inmiddels gewijzigd. Erfgoedvereniging Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap pleiten voor bescherming en een onderzoek naar herbestemming.

Bij herbestemming en nieuwe bedrijfsmatige ontwikkelingen kan de monumentale waarde van het complex juist het uitgangspunt zijn.