Het Restauratiefonds ondersteunt monumenteigenaren al sinds de oprichting in 1985 met het in stand houden van hun monument. Naast financiering komt kennisdeling daar ook steeds meer bij kijken. Want goed geïnformeerde eigenaren zijn nog beter in staat om hun monument klaar te maken voor de toekomst. Vandaag praten we met Sjoerd Slagter, marketingstrateeg en onderzoeker bij het Nationaal Restauratiefonds, over de projecten die lopen en over het belang van onderzoek en inzichten voor de sector.
Sjoerd werkt al ruim 14 jaar bij het Restauratiefonds. “Als senior marketeer ben ik verantwoordelijk voor marketingstrategie en onderzoek. Dat omschrijft de diversiteit in mijn werkzaamheden goed. Marketing is altijd een rode draad in mijn werk geweest, maar wel met inzichten die voortkomen uit onderzoek en data. Diezelfde informatie is ook noodzakelijk bij de strategische bijdrage die ik lever.”
Het Restauratiefonds is een organisatie met een hart voor monumenten en voegt echt waarde toe voor zowel eigenaren als partners. Dat ik daar mijn expertise kwijt kan in mooie projecten is het beste van beide werelden zou je kunnen zeggen. Ook de continue ontwikkeling van het fonds in de afgelopen jaren zorgde voor diverse initiatieven die eigenaren ondersteunen bij hun erfgoedambities.
Kennisdeling draagt bij aan de juiste aanpak
bij instandhouding van monumenten.
De instandhouding van monumenten
Het Restauratiefonds is in 1985 opgericht vanuit de voorloper van het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW). Er was in die tijd een grote restauratieachterstand bij rijksmonumenten en die niet kon worden opgelost met alleen subsidies. Toen werd het revolverende fonds bedacht als duurzame financieringswijze. Er werd geld beschikbaar gesteld van waaruit leningen met een lage rente verstrekt konden worden om te kunnen restaureren. Met de gedachte: ‘meer doen met dezelfde gulden’. Het rentevoordeel was ongeveer gelijkwaardig aan de subsidie die je destijds kon krijgen. Het grote voordeel was dat het geld weer retour kwam in de vorm van rente en aflossing. Het voordeel voor eigenaren bleef gelijk, maar op deze manier konden er meer eigenaren worden geholpen met hetzelfde geld. “Het geld wat toen voor het eerst is verstrekt, verstrekken we nu voor de vierde keer”, aldus Sjoerd Slagter. Vanuit deze kernopdracht is ons takenpakket de afgelopen jaren verbreed met revolverende fondsen voor restauratie en onderhoud van gemeentelijke monumenten, verduurzaming van monumenten, herbestemmen en kennis. “Vanuit onze marktonderzoeken hebben we goed zicht op de informatiebehoefte, die is enorm. De kennisdeling van het Restauratiefonds samen met een brede groep van partners en specialisten draagt bij aan de juiste aanpak bij instandhouding van monumenten.” Relevant met financieringen voor monumenteigenaren en dus ook met kennis. Ook verwijzen wij regelmatig naar andere financierings- en subsidiemogelijkheden.
Het doel van het Restauratiefonds is het in stand houden van monumenten. “We hebben dit zelf vertaald in “ieder monument springlevend” wat wil zeggen dat de monumenten niet alleen gerestaureerd worden, maar ook een functie hebben. Dat helpt bij het draagvlak en behoud,” vertelt Sjoerd. Zo ontstaat er een mooie balans tussen instandhouding en gebruik, waar nu ook verduurzaming niet meer weg te denken is. “We zien geen herbestemmingsfinanciering meer zonder dat er een verduurzamingscomponent inzit,” aldus Sjoerd. “Ongeveer 90% van de monumenteigenaren heeft de ambitie om de komende jaren verder te investeren in verduurzaming, weten we uit onderzoek”. Het Restauratiefonds investeert in samenwerking en kennisdeling rondom dit onderwerp. Wij kijken naar welke middelen beschikbaar zijn, hoe deze het beste verkregen kunnen worden en waar ze precies nodig zijn. Daarbij is samenwerking met partijen als het ministerie van OCW en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE), maar ook provincies en gemeenten en de vele inhoudelijke professionals zoals DuMo-adviseurs van groot belang.
Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten
Het Restauratiefonds introduceert een breed aantal projecten en producten. Eén van de meest recente is het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten wat een initiatief is van de RCE. Het programma is in april gestart en ondersteunt eigenaren met een duurzaamheidsadvies en biedt hulp bij de concretisering hiervan. Dit wordt uitgevoerd met behulp van de capaciteit van Duurzame Monumenten adviseurs. Deze adviseurs zijn gespecialiseerd in adviezen over hoe je monumenten op een verantwoorde manier kunt verduurzamen met behoud van de monumentale waarde. Het Restauratiefonds is verantwoordelijk voor de gehele procesbegeleiding, van informatievoorziening tot aan de aanmelding en de daadwerkelijke uitbetaling van de regeling.
Monumenten database
Daarnaast gaat het Restauratiefonds begin juni een database van gemeentelijke en provinciale monumenten ontsluiten, met data die bij Nederland Monumentenland is afgenomen. Deze data wordt geplaatst op Monumenten.nl, waar ook het rijksmonumenten register al te vinden was. “ Op Monumenten.nl staat alles over monumenten onder een dak. Samen met kennispartners bundelen we daar de informatie voor eigenaren waarmee zij om hun monument kwalitatief in stand kunnen houden. Nu zijn daar straks ook alle type monumenten te vinden. We merkten dat daar veel behoefte aan was. .” Om de vraag te beantwoorden wat de mogelijkheden, rechten en plichten van een monumenteneigenaar zijn is ‘wat heb je?’ een van de eerste vragen die beantwoord moet worden. Daar gaat dit register bij helpen. Ook heeft de organisatie tools ontwikkeld die overzicht kunnen bieden in de subsidies en financieringsmogelijkheden die er zijn. Die tools maken ook gebruik van de database. “Zo kunnen we een zo volledig mogelijk overzicht geven van de beschikbare middelen en mogelijkheden,” legt Sjoerd uit.
Circa 90% van de eigenaren heeft de ambitie
om de komende jaren verder te investeren in verduurzaming.
Gids Monumentaal Wonen en onderzoek
En dat is nog niet alles. Het Restauratiefonds brengt de gidsen Monumentaal Wonen opnieuw uit, samen met partners als de RCE, VNG en FGM met daarbij een volledig nieuwe gids op het gebied van duurzaamheid. Deze gidsen moeten (nieuwe) eigenaren van een rijks- of gemeentelijk monument op weg helpen in monumentenland. De groene gids is geheel nieuw en doet hetzelfde op gebied van verduurzaming. De gidsen worden primair digitaal geïntroduceerd en zijn interactief. Als laatste komt het Restauratiefonds binnenkort met de uitkomsten van hun tweejaarlijkse onderzoek van monumenteigenaren, waar wordt gekeken naar wensen, behoeftes, gebruiken en kennis van de eigenaren. Deze worden met de hele markt gedeeld. Sjoerd vertelt: “De resultaten van het vorige onderzoek hebben we gepresenteerd in een bioscoopzaal in Amersfoort, die zat toen helemaal vol!”
Over de introducties van deze middelen leest u binnenkort ongetwijfeld meer op de website van het Restauratiefonds, Monumenten.nl en de Erfgoedstem.