De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

MENUMENU
  • Home
  • De Erfgoedstem
    • Redactie

      Nieuwezijds Kolk 28 1012 PV Amsterdam

      Nieuws melden: redactie@erfgoedstem.nl
    • Sponsors

      Onze sponsors Adverteren in de Erfgoedstem

      Over De Erfgoedstem Publiceren in de Erfgoedstem
    • Privacy

      CookiesPrivacy Verklaring

  • Nieuwsbrieven
    • Aanmelden Erfgoedstem Afmelden Erfgoedstem
    • Nieuwsbrief archief
    • Archweb mailinglist
  • Erfgoedagenda


    • Congressen, studiedagen en lezingen


    • Cursussen en workshops


    • Oproepen en calls
  • Erfgoedvacatures
    • Vacature plaatsenVacaturebank
  • Blogs
    • Op zoek naar Faro
    • Alma Hoekstra
    • Frank Strolenberg
    • Gertjan de Boer
    • Herbert-Jan Hiep
    • Jona Lendering
    • Johan Teters
    • Léontine van Geffen-Lamers
  • Over Erfgoedstem
  • Adverteren
  • Archeologie
  • Gebouwd erfgoed
  • Groen erfgoed
  • Museumnieuws
  • Zoek

Romeins Gelderland één van de dichtstbevolkte gebieden van Europa

22 februari 2021 • 17 • Door Redactie • Bron: Persbericht Erfgoed Gelderland

Romeins legioen (Bron: RomeinenNU, CC BY 2.0)

“Voorheen wisten we ook wel dat Gelderland goed bewoonbaar geweest moet zijn, maar nu kunnen we er voor het eerst cijfers op plakken,” vertelt onderzoeker Rozemarijn Moes (23). Voor het project Verhaal van Gelderland dook zij een jaar lang in de cijfers om de Gelderse bevolking van prehistorie tot heden te reconstrueren.


In de Romeinse tijd moeten er in Gelderland zo’n 63.000 tot 91.000 mensen hebben gewoond. Voor hedendaagse begrippen lijkt dat niet veel, maar toentertijd was dit enorm. “De hoge zandgronden, maar
vooral ook de vruchtbare rivierklei zorgden vanaf het vroege begin voor hoge bevolkingsdichtheden,” aldus Moes. Een groot deel van de bevolking woonde in het Rivierengebied. Met meer dan 30 personen
per vierkante kilometer behoorde dit gebied daarmee tot Europa’s dichtstbevolkte gebieden.


Grote afname bevolkingsaantallen


Deze bewonersaantallen zijn inclusief ongeveer 17.000 Romeinse soldaten die in het Rivierengebied verbleven om de grens te bewaken. Maar ook zonder Romeinse soldaten woonden er in die tijd veel mensen: gemiddeld meer dan 20 per vierkante kilometer. Ter vergelijking: in het thuisland van de Romeinen, Italië, waren dat er 30, in de Donauregio 9 en in Spanje 12. Met het vertrek van de Romeinen vanaf de vierde eeuw na Christus, nam de bevolking schrikbarend af. Dat had niet alleen met het vertrek
van de Romeinen zelf te maken, maar ook met klimaatverandering, ziekte en toegenomen onveiligheid. “Ook boven de limes, de grens van het Romeinse rijk, liep het inwonertal terug, op de Veluwe bijvoorbeeld, waar de aantallen sowieso al lager waren dan in het Rivierengebied. Overal in Europa zijn dergelijke afnames zichtbaar, tot wel 80% van de bevolking”.


“Tot en met de vroege middeleeuwen ontbreken geschreven bronnen”


Niet alleen voor de Romeinse tijd, maar ook voor andere tijdsvakken komt Moes met nieuwe cijfers. Een jaar lang werkte ze aan de reconstructie van de Gelderse bevolking van prehistorie tot heden. Het bleek een hele uitdaging: “Eigenlijk hebben we pas vanaf 1795 goed toegankelijke cijfers. Vóór die tijd zijn tellingen fragmentarischer. Tot en met de vroege middeleeuwen ontbreken geschreven bronnen zelfs geheel. Dan kijken we vooral naar archeologie: hoeveel nederzettingen waren er?”


Onderzoek brengt veel nieuwe inzichten


De eerste volledige bevolkingsreconstructie brengt veel nieuwe inzichten. Zo blijken het Rivierengebied, de Achterhoek en de Veluwe elk een hele eigen ontwikkeling te ondergaan. “Het voordeel van zo’n
reconstructie is dat we Gelderland voor het eerst over een langere periode kunnen volgen. Bovendien is het bij geschiedschrijving altijd belangrijk om te weten over hoeveel mensen je het nu precies hebt. Het maakt voor gebeurtenissen nogal uit of je het over 100 of 100.000 mensen hebt. Juist in dat opzicht biedt dit rapport aanknopingspunten voor nieuw onderzoek. Wat is bijvoorbeeld de samenhang tussen economie en bevolking? En hoe zit het met die laat-Romeinse daling? Nu we de aantallen hebben, kunnen
we ook daar naar gaan kijken.”

Over Verhaal van Gelderland


De resultaten van het onderzoek worden verwerkt in het Verhaal van Gelderland. Dit overzichtswerk over de Gelderse geschiedenis wordt in 2022 gepubliceerd. Verhaal van Gelderland is een initiatief van Erfgoed
Gelderland, hoogleraar Gelderse geschiedenis Dolly Verhoeven aan de Radboud Universiteit, Rozet en Omroep Gelderland om de geschiedenis van Gelderland te beschrijven, breed te presenteren en beleefbaar te maken. Het rapport van Rozemarijn Moes is binnenkort beschikbaar via Rozet Bibliotheek.

  • E-mail
  • WhatsApp
  • Tweet

Gerelateerd

Categorie: Publicaties, boeken Tags: onderzoek, Romeinen

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.

Aanmelden nieuwsbrief


Bekijk eerdere nieuwsbrieven.

Populaire berichten & pagina’s

  • Nieuwe regeling Themafonds Erfgoedvrijwilligers
  • Redding voor bijzonder glaskunstwerk Rotterdam
  • 'Tiny house' van vroeger: koloniehuisje in Frederiksoord compleet gerestaureerd
  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • Vrijwilligerswerk in de erfgoedsector in tijden van COVID-19
  • Nieuw landmark in Súdwest-Fryslân: een omgekeerde boerderij
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Fraeylemaborg Slochteren moet opnieuw in de steigers
  • 'Romeinse tempel van Elst moet vaker open'
  • 10.000 kogels uit WOII gevonden bij basisschool Zwolle

Meest gelezen (week)

  • 'Tiny house' van vroeger: koloniehuisje in Frederiksoord compleet gerestaureerd
  • Redding voor bijzonder glaskunstwerk Rotterdam
  • Nieuwe regeling Themafonds Erfgoedvrijwilligers
  • Benoeming Bert Meerstadt als algemeen directeur completeert directieteam Vereniging Hendrick de Keyser
  • Monumentenfederatie doet 10 aanbevelingen aan het nieuwe kabinet
  • Amsterdam Museum: erfgoed en erfgoedtoerisme gaan niet altijd goed samen
  • Kennisinput archeologie bij gemeenten
  • Vrijwilligerswerk in de erfgoedsector in tijden van COVID-19
  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • Ambitieus Europees programma biedt ook kansen voor Nederlandse erfgoed-industrie

Meest gelezen (maand)

  • Het Brabantse landschap wordt volgebouwd
  • Marlo Reeders legt functie bij Nederland Monumentenland neer
  • De toenemende invloed van de 'Artist Impression'
  • Amsterdam Museum: erfgoed en erfgoedtoerisme gaan niet altijd goed samen
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Kijken: Historische locomotieven vegen rails schoon
  • 'Tiny house' van vroeger: koloniehuisje in Frederiksoord compleet gerestaureerd
  • Woontorens naast Euromast en Park, ondanks negatief advies Rijksdienst Cultureel Erfgoed?
  • Historicus en erfgoedexpert Ubbo Hylkema overleden
  • Onderzoek: Roze huis Haarlem origineel niet roze

Meest gelezen (jaar)

  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • In Drenthe en Overijssel stonden veel meer middeleeuwse kastelen dan gedacht
  • Verborgen kasteel Oud Haerlem blijkt 'enorm' te zijn
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Wonen in een monumentaal pand? 4 tips
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Eeuwenoude zandwegen nog steeds bedreigd
  • Beeldbank Amsterdam uitgebreid met 43.000 nieuwe foto's
  • Buurtbewoners komen in opstand tegen plannen Paleis Soestdijk

Copyright © 2021 Erfgoedstem · Site door buro KREAS

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Wij gebruiken cookies om onze website ter verbeteren. U kunt deze cookies uitzetten. Cookies Statement. Geen probleemGeen cookies