Slot Schaesberg, Landgraaf Foto: Slot Schaesberg/ BOEi
In Landgraaf, Limburg staan de ruïnes van Slot Schaesberg, een 16e-eeuwse Renaissance-kasteel en van de bijbehorende 17e-eeuwse boerenhoeve. In een ambitieus plan zullen zowel kasteel als hoeve worden herbouwd naar historisch beeld. Bijzonder is dat hierbij gebruikt zal worden gemaakt van scholing van jonge vaklieden van zowel ambachtelijke als moderne technieken. Het Slot zal zich hiermee ontwikkelen tot een centrum voor restauratieopleidingen. De restauratie zelf wordt ingezet als toeristische attractie en zal bovendien werkervaringsplekken bieden voor mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. In alle opzichten een onconventioneel project.
De huidige restanten van Kasteel Schaesberg dateren grotendeels uit 1571, 1616 en 1650. Door de TH Delft zijn begin 1980-er jaren restanten gevonden van een stenen burcht uit de late middeleeuwen, waarmee mogelijk sprake is van meer dan 700 jaar kasteelgeschiedenis. Na het overlijden van de laatste adellijke bewoner uit het geslacht Van Schaesberg in 1733, kwam het kasteel leeg te staan en viel het ten prooi aan verval. In 1944 werd het kasteel door de Nederlandse staat onteigend en in 1949 verkocht aan de toenmalige gemeente Schaesberg. De hoeve naast het kasteel is tot 1964 in gebruik geweest als boerderij die lokaal bekend stond als het ‘Boereslot’. In 1968 zijn de deels vervallen hoeve en delen van het kasteel gesloopt, waardoor een van de mooiste voorbeelden van kastelen in de zogenoemde Maaslandse renaissancestijl van Nederland verloren is gegaan.
Slot Schaesberg, historische situatie Foto: Slot Schaesberg
Herbouw
De komende jaren zal met hulp van zowel eeuwenoude als hypermoderne technieken worden gewerkt aan de herbouw van de boerenhoeve en het Slot Schaesberg. Daartoe wordt de komende jaren een ‘ambachtendorp’ gebouwd, te beginnen met een smederij, waar de materialen en kennis die nodig zijn voor de herbouw vandaan zullen komen. Naast de smederij wordt er op korte termijn gestart met de herbouw van de 17e-eeuwse poorttoren. Het archeologisch vooronderzoek is daar onlangs afgerond met een aantal verrassende ontdekkingen, zoals de vondst van een waarschijnlijk 16e eeuws poortgebouw, een voorloper van de latere poorttoren, die momenteel verder onderzocht wordt.
Archeologische onderzoek naar het poortgebouw Slot Schaesberg Foto: Slot Schaesberg
Scholing en educatie
Het aanbieden van ambachtelijke scholing en educatie is een belangrijke pijler. Het herbouwproject zal jonge vaklieden, studenten en vrijwilligers de gelegenheid gaan bieden om zich te bekwamen in veel vakgebieden. Ambachtelijk werk en vakmanschap biedt goede arbeidsmarktperspectieven, maar deze vertalen zich nog niet in een verhoogde instroom van jongeren en herintreders naar technische of beroepsscholen. Via het project ‘Revivak’ wil Interreg Vlaanderen-Nederland de aandacht voor ambacht en techniek opnieuw aanwakkeren. Slot Schaesberg is als leerbedrijf daarnaast erkend door SBB. De komende jaren worden er meer overeenkomsten gesloten teneinde een wezenlijke bijdrage te leveren aan de interesse voor het restauratievak.
Met beide benen in de maatschappij
Het steen voor steen herbouwen van het kasteel en de hoeve heeft ook een grote cultuurhistorische en economische waarde doordat de boeiende geschiedenis van het kasteel, de regio en haar bewoners in al zijn facetten aan een breed publiek onder de aandacht gebracht worden. Als plek waar bezoekers alles te weten komen over leven en bouwen in de 17e eeuw, zal Slot Schaesberg de komende jaren uitgroeien tot toeristische trekpleister in Limburg. Lokaal worden er samenwerkingen gezocht, o.a. met Gaia Zoo, dat mogelijk een kinderboerderij op Schaesberg zal voorzien van dierenrassen die van oudsher in Limburg leven.
Tenslotte is er een maatschappelijk kader: door mensen met een beperking of achterstand tot de arbeidsmarkt actief bij het project te betrekken heeft Slot Schaesberg zich ontwikkeld tot maatschappelijk relevant project, met een leger aan vrijwilligers die zich dagelijks vol passie inzetten.
Zie ook de website van Slot Schaesberg
Geef een reactie