Donderdagmiddag 9 mei 2019 is het Stadhuis in Utrecht feestelijk heropend door burgemeester Jan van Zanen. Als nieuw huis van de stad was deze opening ook daadwerkelijk voor iedereen toegankelijk. Nog steeds is in deze gebouwen het Bestuur van de stad gezeteld en nog steeds kan men hier een huwelijk laten bezegelen. Om dit te kunnen blijven doen was renovatie en verduurzaming van alle gebouwen hard nodig. Het gebouwenensemble onderging in korte tijd een intensieve verbouwing, met als doel de gebouwen te verduurzamen en te verbeteren in gebruik.
Ontwerpteam
De ontwerpfase waarin het restauratieplan van Van Hoogevest Architecten vorm kreeg, ging van start in 2016 in nauw overleg met de Gemeente Utrecht en de adviseurs installatie (DWA), constructie (de Prouw), bouwfysica (Peutz) en akoestiek (LBP|SIGHT). Het werk is uitgevoerd in de periode juni 2018 tot juni 2019, door bouwbedrijf Burgy uit Leiden.
Stadhuis, Utrecht Beeld: Frank Hanswijk via Van Hoogevest Architecten Stadhuis, Utrecht Beeld: Frank Hanswijk via Van Hoogevest Architecten
Historie
Het historische gebouwenensemble aan de Stadhuisbrug waarin onder meer de trouwzaal, raadzaal en vergaderruimtes van de fractie zijn ondergebracht, bestaat uit een reeks van gebouwen uit verschillende tijden. De hoofdentree bevindt zich nu weer in het neoklassieke, negentiende-eeuwse hoofdgebouw aan de Stadhuisbrug. Aan de achterzijde is eind vorige eeuw naar ontwerp van de Spaanse architect Enric Miralles een aanbouw toegevoegd. Bij die verbouwing is ook de bestaande logistiek binnen het gebouw ingrijpend veranderd. De recente restauratie heeft deze ingrepen van Miralles gerespecteerd.
Inspiratievoorbeeld voor verduurzaming
Vanwege de hoge monumentwaarde van de historische gebouwen, die de status hebben van rijksmonument, is gekozen voor een verduurzamingsmethode waarbij duurzaamheid en monumentwaarde in zorgvuldige balans zijn gehouden. Deze zogenaamde DuMo-methode is ontwikkeld door Evertjan Nusselder in samenwerking met andere specialisten. Hij maakte voor het Stadhuis Utrecht een DuMo-scan, waaruit een advies voortkwam met bijbehorende maatregelen. Deze methode, die voor rijksmonumenten eigenlijk de enige juiste aanvliegroute is naar verduurzaming, gaat uit van een aanpak op maat. Voor ieder monument zijn specifieke oplossingen geschikt, die voor een ander monument weer minder geschikt zijn. Bij het Stadhuis Utrecht is gekozen voor isolatie van de buitenschil; is nieuw monumentaal gelaagd glas en monumentaal glas met spouw toegepast; is een balansventilatiesysteem toegevoegd; zijn zonnepanelen geplaatst op binnendaken en is een zonnewarmtesysteem aangebracht onder de dakpannen. Alle maatregelen samen zorgen voor een DuMolabel B, niet te vergelijken met een gangbaar energielabel, waarin behoud van monumentwaarde niet wordt meegewogen. Daarmee is dit restauratieproject een inspiratievoorbeeld geworden voor duurzaam gemeentelijk vastgoed.
Ambachtelijk herstel en herinrichting
Van Hoogevest Architecten staat met zijn erfgoedkennis niet alleen borg voor een gedegen ambachtelijk herstel, voor een reconstructie van het historische kleurenpallet op basis van onderzoek door Judith Bohan en een juiste integratie van verduurzamingsmaatregelen, maar heeft ook een belangrijk deel van de herinrichting ontworpen. Zo maakte architect Herman Bakker het ontwerp voor verbetering van het publiek gebruik van het stadhuis als huis van de stad. Hierbij fungeert de gerestaureerde monumentale stadhuishal nu als hart van het gebouw. Samen met de omgang en de omliggende ruimtes rond de stadhuishal is een nieuw publiek gebruik mogelijk geworden. Een belangrijke verbetering in de logistiek is de heropening van de oorspronkelijk hoofdtoegang aan de Stadhuisbrug. Daarmee is het gebouw weer onderdeel van de stad is geworden. Nieuwe meubels zijn ontworpen door meer ontwerpers, zoals bijvoorbeeld het bureau Miralles Tagliabue EMBT dat als ontwerper van de uitbreiding van 2000, door de Gemeente ook bij de huidige verbouwing is betrokken.
Dag van de architectuur
Op 14 juni aanstaande zal Herman Bakker een lezing geven, georganiseerd door AORTA, waarin hij vanuit zijn visie een toelichting geeft op het architectonisch ontwerp voor het Stadhuis Utrecht. De volgende dag zal in het kader van de dag van de architectuur het Stadhuis worden opengesteld voor het publiek dat dan rondleidingen en korte presentaties krijgt.