Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In 2019 kunnen 175 monumenteigenaren in het aardbevingsgebied een gratis bouwkundige inspectie aanvragen bij Stichting Monumentenwacht Groningen. Nationaal Coördinator Groningen heeft hiervoor een subsidie van 250.000 euro beschikbaar gesteld. De inspectie is bedoeld om monumenteigenaren inzicht te geven in de staat en het onderhoud van hun pand.
Voor onderhoud aan rijksmonumenten in de provincie Groningen komt in 2019 ruim € 7,6 miljoen beschikbaar. In het aardbevingsgebied komen ook monumentale woonhuizen in aanmerking voor subsidie. Dat maakten Ingrid van Engelshoven (minister Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), Fleur Gräper-van Koolwijk (gedeputeerde provincie Groningen) en Peter Spijkerman (directeur Nationaal Coördinator Groningen) zaterdag 16 maart bekend tijdens een bezoek aan Winsum. De twee subsidieregelingen – Groot Onderhoud en Restauratie Rijksmonumenten Groningen en Regulier Onderhoud Rijksmonumenten Groningen – worden zeer binnenkort opengesteld. Beide regelingen zijn een voortzetting van een succesvolle proef in 2018.
Het Groningse dorp Overschild moet deels tegen de vlakte. Huizen zijn zwaar beschadigd en onveilig door aardbevingen als gevolg van gaswinning. Maar de ruim 500 inwoners zijn gehecht aan hun dorp, met zijn karakteristieke huizen, kerken en molen. Ze willen hun dorp niet zonder slag of stoot plat laten walsen. Een groep inwoners benaderde Winy Maas, de architect van onder meer de Markthal. Een jaar lang dachten ze na over Overschild 2.0. Het dorp moet een voorbeeld worden voor andere kernen in het aardbevingsgebied. In deze video vertellen inwoners hoe ze hun toekomstige huis voor zich zien.
Door de storm in 2013 ontstond zoveel schade aan de rijksmonumentale Groninger schuur van Fibo en Ella Zomerman in Leens, dat het gebouw grondig moest worden gerenoveerd (zie foto’s). De wensen: een landschappelijk inpasbare schuur met oude elementen, maar wel bruikbaar voor de boer. “Toen mijn vader hier in 1977 kwam, voelde de monumentenstatus als een blok aan je been. Je kunt het ook omdraaien. We hadden minder subsidie gehad als het geen monument was geweest.” Notebomers Bouwgroep merkt dat meer boeren op deze manier hun monumenten willen herstellen, zeker in het aardbevingsgebied en in combinatie met asbestsanering.
De gemeente Loppersum wil een lijst maken van gemeentelijke monumenten. De status moet gebouwen in het aardbevingsgebied beschermen tegen versterkingsmaatregelen. De gemeente heeft nog geen gemeentelijke monumenten. Wel heeft de raad vorige maand karakteristieke panden en gebieden aangewezen. Wethouder Bé Schollema: “Karakteristiek zegt alleen iets over de buitenkant. Als je huis nog een gaaf interieur heeft (…) wil je niet dat daar veel aan verknoeid wordt als je huis moet worden versterkt.” De gemeente roept eigenaren op zich te melden. “Als bewoners het zelf graag willen, kan hun woning of pand in aanmerking komen voor een gemeentelijk monument”, vertelt Schollema.
Bouwmateriaal van panden in het bevingsgebied die worden gesloopt, moet bewaard blijven voor nieuwe projecten. Weggooien is zonde, vindt Paul Meurs, architect en voormalig deeltijdhoogleraar aan de TU Delft. “Bewaar alle onderdelen van de gesloopte huizen en boerderijen in het aardbevingsgebied in depots. Een soort Bauhaus voor Groninger panden. Je kunt er immers nieuwe dingen van maken. Her en der is dat ook al gebeurd.” Meurs waarschuwt voor de aantasting van het volgens hem zeer bijzondere karakter van de Groninger bebouwing en de vele bijzondere dorpen met hun speciale Groninger sfeer.
