Onder de naam Design Museum Dedel wordt in 2020 een reclamemuseum in Den Haag geopend. Het museum dankt zijn naam aan het rijksmonument Dedel aan de Prinsegracht 15. “We hebben 70.000 á 80.000 affiches uit de periode tussen 1880 en 1980”, zegt museumdirecteur Almar Seinen over het particuliere initiatief. “Advertenties, posters met allerlei meningen erop of politieke affiches. We hebben het allemaal.” Huis Dedel werd in de 17e eeuw ontworpen door de befaamde architect Pieter Post in opdracht van Willem Dedel, advocaat en griffier van de Staten van Holland. “Ook voor liefhebbers van oude interieurs is het museum straks het bezoeken waard.”
Utrechtse Affiches: DEMKA Staal, ‘een krachtig stuk werk’
De Nederlandsche Staalfabrieken v/h J.M. de Muinck Keizer – later bekend als DEMKA – kwamen in 1915 naar Zuilen, toen nog een eigen gemeente. Het van oorspong Groningse bedrijf was in 1902 de eerste staalgieterij van het land. In Zuilen ontstond een eigen buurt voor het Demka-personeel, er werkte al snel 2.500 man. Het enige reclame-affiche dat van Demka bekend is, werd ontworpen door Eppo Doeve (1907-1981), bekend van zijn affiches met de Heineken-ober en de Artis-pinguïn. Oevers affiche-ontwerp uit 1949 heeft als mooi effect dat de letters DEMKA gloeien als heet staal, terwijl die van STAAL lichtblauw zijn als het afgekoelde eindproduct.
Utrechtse affiches: De Trans Europ Express, een Utrechts idee
Op 2 juni 1957 – precies zestig jaar geleden – ging de Trans Europ Express van start, een netwerk van snelle en luxe dagtreinen tussen zeventig Europese steden. De TEE had Utrechtse wortels. Het idee was in De Inktpot geboren, TEE-treinen werden bij Werkspoor gebouwd en zowel het logo als de eerste affiches werden ontworpen door Utrechtse kunstenaars.
Affiches voor autoslaaptreinen rond 1960
Eind jaren 50 zochten West-Europese spoorwegmaatschappijen een antwoord op het succes van de auto en het toenemende toerisme. Ze introduceerden autoslaaptreinen, waarin toeristen hun auto konden meenemen naar hun vakantiebestemming. Reizigers konden ontspannen in de slaap- en restauratierijtuigen terwijl de spoorwegen het zware werk deden. Affiches voor de autoslaaptreinen — die alleen ’s zomers reden — benadrukten dat de vakantie direct kon beginnen, ondersteund met woordspelingen en beeldgrapjes zoals een auto in de handbagage. Hoewel de kosten hoog waren, sloegen de autoslaaptreinen aan.
Utrechtse affiches: Het eerste affiche voor de Jaarbeurs, 1917
Affiches uit het verleden vertellen meerdere verhalen. In de eerste plaats over het bedrijf, product of evenement waar reclame voor werd gemaakt. Maar ook over de ontwerper, of het nu een bekende kunstenaar was of een anonieme graficus. Daarnaast laten affiches zien welke stijlen in de mode waren. De Utrechtse Jaarbeurs bestaat dit jaar honderd jaar. Het eerste Jaarbeurs-affiche is dan ook een mooi begin van deze serie over Utrechtse affiches.