Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Aan de Zeedijk in Amsterdam staat een pand uit 1750 dat in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw een beroemde jazzclub was: Casablanca. Daarna is de bestemming van het pand lange tijd onduidelijk geweest. Tot in 1992 Casablanca er weer in terugkeerde. Dit jaar opent de jazzclub en karaokebar haar deuren voor Open Monumentendag Amsterdam op 14 en 15 september.
Dit jaar bestaat KLM 100 jaar. Daarom is in het Stadsarchief Amsterdam een fototentoonstelling te zien over passagiers, bemanningen en vliegtuigen uit vervlogen tijden. Schiphol is echter niet de enige plek die een grote rol speelt in de Nederlandse luchtvaart, ook in Amsterdam staan gebouwen die hier iets over vertellen. In 1939-1949 werd voor het Nationaal Luchtvaartlaboratorium (later het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium) een complex gebouwd bij de Sloterweg, aan de huidige Anthony Fokkerweg. Ook de andere straatnamen op het terrein refereren aan de luchtvaart: Pilotenstraat, Propellerstraat, Luchtvaarstraat, Laboratoriumstraat, Helicopterstraat, Valschermstraat, Vliegtuigstraat en Windtunnelkade.
De Van der Pekbuurt in Amsterdam-Noord bestaat 100 jaar. Reden om stil te staan bij de ideeën achter deze wijk. Want daar had niet alleen de architect aan wie de wijk zijn naam dankt een cruciale rol in, maar ook zijn vrouw Louise Went. Louise Went (1865-1951) was één van de voorvrouwen in volkshuisvesting en maatschappelijk werk. Ze had talloze betekenisvolle functies, vaak als eerste en/of enige vrouw, zoals lid van de Gezondheidscommissie van Amsterdam, lid van de Vereeniging Amsterdamsch Bouwfonds en lid van de onderzoekscommissie van de Nationale Woningraad.
Het Amsterdamse gebied Bos en Lommer is sinds 25 juni vijf gemeentelijke monumenten rijker: drie schoolgebouwen, een pastorie en een kantoorgebouw. De complexen zijn aangewezen op verzoek van Erfgoedvereniging Heemschut en komen uit de periode 1953-1965. Het Amsterdamse kenniscentrum Monumenten en Archeologie gaat in op Bos en Lommer en de voormalige Julia- en St. Fransiscusschool uit 1954 en de voormalige ULO Daniël Goedkoopschool uit 1959.
De bouwwoede in Amsterdam houdt de gemoederen bezig. Maar het is niet voor het eerst dat de stad ingrijpend verandert. In de loop van de zestiende eeuw raakte Amsterdam vrijwel helemaal volgebouwd. Wie zoals Reijer Claesz plannen had om zijn huis uit te breiden, had eigenlijk maar één optie: de hoogte in. Het resultaat is nog steeds te vinden achter de gevel van Nieuwezijds Voorburgwal 86.
In 1935 presenteerden Jakoba Mulder en Cornelis van Eesteren het schetsontwerp voor het Amsterdamse Bos. Alle ingrediënten van het latere Bos waren hier al in aanwezig, maar tijdens hun reis naar Frankrijk, Duitsland en Engeland om nog meer inspiratie op te doen, ontdekten ze wat nog aan het ontwerp ontbrak. In het boek ‘Het Amsterdamse Bos – Een geschiedenis’ komen de aanleiding voor de aanleg van het Bos, het ontwerpproces en de uitwerking en veranderingen in het gebruik uitgebreid aan bod.
Kinderen denken bij een monument wellicht aan iets heel ouds en saais, waar weinig te beleven valt. Amsterdam herbergt echter een hele hoop interessante monumenten waar van alles gebeurt en waar kinderen kunnen leren hoe zo’n gebouw vroeger, maar ook nu nog wordt gebruikt. Op 21 juni bezochten ruim 100 scholieren uit groep 5 tot en met 8 van verschillende Amsterdamse basisscholen een monument tijdens de Open Monumenten Klassendag. Tijdens deze dag leerden zij onder meer over de bijzondere monumenten Arti et Amicitiae en de Hollandsche Manege.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft op 29 mei 2019 het Bijlmermuseum tot gemeentelijk beschermd stadsgezicht aangewezen, het eerste in stadsdeel Zuidoost en het jongste van Amsterdam. De aanwijzing verwondert wellicht, vanwege het negatieve imago dat deze modern vormgegeven buurt ooit had. Voor de erfgoedexperts van Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam aanleiding voor een blik op de bijzondere geschiedenis van het Bijlmermuseum.
Overdag vult het Rembrandtplein zich met bezoekers uit de hele wereld en ’s avonds groeit het uit tot het centrum van het Amsterdamse nachtleven. Met die hectiek is het maar moeilijk voor te stellen dat hier ooit de rand van de stad lag, waar men via een monumentale toegangspoort Amsterdam binnentrad. Als onderdeel van het onderzoek van de gemeente naar de mogelijkheden om onder het Rembrandtplein een fietsenstalling voor 2000 fietsen te realiseren, onderzocht het gemeentelijk kenniscentrum Monumenten en Archeologie wat er ondergronds van dit verleden bewaard is gebleven.
De Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) viert in 2019 haar 100-jarig bestaan met 100 dagen feest. Deze week worden de feestelijkheden afgesloten. Aanleiding om eens stil te staan bij de bijzondere gebouwen waarin de OBA de afgelopen eeuw gehuisvest is geweest.
Begin 2018 is de gemeente Amsterdam gestart met het project De Entree: de herinrichting van het Stationsgebied tussen de Schreierstoren en de Westertoegang en tussen Centraal Station en Damrak. Voor deze herinrichting vonden onder meer ontgravingen plaats voor een aantal nieuwe boomvakken en de vervanging van kabels en leidingen. Daarbij kwamen restanten van een oude kademuur aan het licht die tot in de 19e eeuw de grens tussen de stad en het IJ markeerde: de Texelse Kade was weer even zichtbaar! Archeologen en bouwhistorici van Monumenten en Archeologie zijn ingeschakeld om deze muurresten te documenteren.
In 1988 startte Herman Hertzberger een internationale reddingsactie om het Burgerweeshuis van Aldo van Eyck (1918-1999) voor sloop te behoeden. De actie had succes, de gemeente besloot het gebouw te behouden. Ze zette een tender uit: wie beloofde het gebouw te restaureren kreeg de mogelijkheid om op de aangrenzende locatie een kantoorgebouw neer te zetten, bij voorkeur te ontwerpen door dezelfde Aldo van Eyck. In 1992 kwam Tripolis gereed. Het Burgerweeshuis is sinds 2014 rijksmonument, vorige week is Tripolis aangewezen als gemeentelijk monument.
