De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

Amsterdams erfgoed van de week | De brand in het Paleis voor Volksvlijt

• 50 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | De brand in het Paleis voor Volksvlijt

Het Paleis voor Volksvlijt was een schepping van Samuel Sarphati, bedoeld als tentoonstellingshal van de Nederlandse industrie. Omdat het gebouw van ijzer was, dacht men dat het onbrandbaar zou zijn. In de nacht van 17 op 18 april 1929 –90 jaar geleden – brandde het gebouw echter tot de grond toe af. Het duurde tot 1961 voordat een nieuw gebouw op de plaats van het Paleis verrees. Op 7 mei 1968 vond de opening van De Nederlandsche Bank plaats. Dit gebouw van Marius Duintjer is nooit populair geworden. Velen verlangen naar herbouw van het Paleis.

Amsterdams erfgoed van de week | Stucwerk

• 25 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Stucwerk

Een nieuwe lente, een nieuw geluid en ook een ander licht. Deze keer staat stucwerk centraal in de rubriek ‘Erfgoed van de week’ van de gemeente Amsterdam. Stucwerk is niet meer dan een beetje zand, kalk en gips, en toch heeft men in de afgelopen eeuwen de meest verbazingwekkende kunstwerken van deze materialen gemaakt. Wat stucwerk zo bijzonder maakt, is de manier waarop het licht wordt gevangen of weerkaatst. In het prachtige ornament van Keizersgracht 794 is te zien hoe het zware profiel van toon verandert door de wending en door een bolling in het oppervlak.

Amsterdams erfgoed van de week | Fietsstad Amsterdam

• 6 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Fietsstad Amsterdam

In korte tijd heeft de fiets het straatbeeld heroverd. De grote aantallen fietsers die zich in spitsuren rond kruispunten ophopen, roepen beelden op uit de jaren 50. In de jaren daarna, toen de fiets door het opkomend autoverkeer in de verdrukking raakte, hebben fietsminnende burgers door aanhoudende protesten de ruimte terug veroverd. De tentoonstelling Fietsstad Amsterdam in het Stadsarchief Amsterdam verhaalt van de strijd van de fietser voor een eigen plek in de stad.

Amsterdams erfgoed van de week | Overal Bauhaus

• 24 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Overal Bauhaus

Het zal velen niet zijn ontgaan: dit jaar wordt 100 jaar Bauhaus gevierd. Maar recent zijn ook Friso Kramer (1922-2019) en Swip Stolk (1944-2019) overleden. Het gemeentelijk kenniscentrum Monumenten en Archeologie staat stil bij de twee ontwerpers. Het werk van Friso Kramer is overal in Nederland en ver daarbuiten terug te vinden. Van de groene brievenbus en de Revolt-stoel tot armaturen voor straatverlichting. Dat niet iedereen zijn werk mooi vindt, kan voortkomen uit een uitgangspunt dat het Bauhaus introduceerde: trek je niets aan van wat je denkt dat mooie, lelijke, goede of slechte kunst is, maar onderzoek je eigen creativiteit.

Amsterdams erfgoed van de week | Architect-uur van de vrouw

• 17 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Architect-uur van de vrouw

Vrijdag 8 maart was het Internationale Vrouwendag. In de rubriek ‘Erfgoed van de week’ staat de eerste bekende Nederlandse vrouwelijke architecte centraal: Margaret Staal-Kropholler (1891-1966). Staal-Kropholler studeerde aan de Academie van Bouwkunst en liep stage bij het bureau van haar broer Alexander Kropholler en haar (toekomstige) man Jan Frederik Staal. Al in 1913 begon haar carrière met een opdracht voor de tentoonstelling ‘De vrouw 1813-1913’. In Amsterdam is haar bekendste ontwerp het complex aan de Holendrechtstraat, een ensemble van oorspronkelijk 86 etagewoningen in de stijl van de Amsterdamse School.

Amsterdams erfgoed van de week | Zorgzaam Amsterdam

• 9 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Zorgzaam Amsterdam

Vorige week was het de Week van Zorg en Welzijn. Amsterdam is vele zorg- en welzijnsinstellingen rijk. Vanaf halverwege de jaren 60 werden er veel moderne bejaardenhuizen gebouwd. Een bijzonder voorbeeld is De Drie Hoven aan de Louis Bouwmeesterstraat, ontworpen door architect Herman Hertzberger. De hal in het centrumgebouw fungeerde als dorpsplein, de gangenstelsels in de vier vleugels als binnenstraten. Dit om ontmoetingen mogelijk te maken en zo eenzaamheid te voorkomen. Eind dit jaar sluit het bejaardenhuis. Het werd gebouwd voor ‘jeugdige’ ouderen, maar is niet geschikt voor de steeds zwaarder wordende zorgvraag.

Amsterdams erfgoed van de week | Weerklank in Oost

• 4 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Weerklank in Oost

Door heel Amsterdam zijn beelden van Hildo Krop (1884-1970) te vinden. Niet alle werken van de stadsbeeldhouwer staan nog op hun plaats. In februari zijn twee ‘verdwenen’ beelden teruggeplaatst. Het werk ‘Vrijheid van de Gedachte’ werd begin jaren 50 gemaakt in opdracht van de PTT en siert sinds vorige week het Oranje-Vrijstaatplein in Oost. Krop haalde voor het beeld inspiratie uit een gedicht van Boutens: ‘Gesproken of geschreven, leent het Woord / de vleuglen van zijn moeder, de gedachte, / En snelt, verstild, bij dagen en bij nachten / Alweegs naar zijn bestemming voort’.

Amsterdams erfgoed van de week | Scholen vol wandkunst

• 10 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Scholen vol wandkunst

In Amsterdam is de afgelopen twee jaar veel aandacht geweest voor monumentale wandkunst. De meeste naoorlogse wandkunst kwam tot stand door de zogenaamde percentageregeling. Vanaf 1951 werd bij grote rijksgebouwen 1,5 % van de bouwsom gereserveerd voor kunst. Deze percentageregeling werd in 1955 uitgebreid voor rijksschoolgebouwen. Zodoende kregen veel kunstenaars opdracht om wandkunst te vervaardigen voor scholen.

Amsterdams erfgoed van de week | Het IJ en Amsterdam verbonden

• 3 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Het IJ en Amsterdam verbonden

De afgelopen tijd is de Javabrug (of wordt het toch een tunnel?) veel in het nieuws geweest. Uit de vele reacties blijkt dat mensen hechten aan de beleving van het IJ. Een mooie aanleiding om even stil te staan bij dit landschap, en wat we eigenlijk zien als we kijken naar het IJ en de IJ-oevers. Het is misschien wat boud gesteld, maar Amsterdam bestaat dankzij het IJ. Amsterdam kon zich ontwikkelen op het kruispunt van de Amstel met het IJ. De relatief beschutte ligging aan deze brede uitloper van de Zuiderzee en de verbinding naar de Noordzee maakten internationale handel en economische bloei mogelijk. Die ontwikkeling ging gepaard met een vrijwel onafgebroken activiteitenstroom om meer land te winnen, de bereikbaarheid van de stad over het water te vergroten en de havenfunctie te versterken.

Amsterdams erfgoed van de week | Amsterdams blauw

• 9 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Amsterdams blauw

Delfts blauw is faience (tingeglazuurd aardwerk) dat vanaf de 17de eeuw op grote schaal in Delft werd geproduceerd. Het groeide uit tot Nederlands bekendste aardewerkproduct, dat al drie-en-een-halve eeuw geliefd is in binnen- en buitenland. Veel minder bekend is dat aardewerk van een vergelijkbare kwaliteit ook in Amsterdam werd vervaardigd, maar dan halverwege de 18de eeuw. Op verschillende locaties in de stad zijn archeologische resten van dit faience teruggevonden die verband houden met deze Amsterdamse productie.

Amsterdams erfgoed van de week | Duurzaam erfgoed verbouwen: ja!

• 56 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Duurzaam erfgoed verbouwen: ja!

Monumentaliteit en duurzaamheid gaan samen, veel vaker dan u denkt! Vaak kunnen energiebesparende maatregelen ook worden toegepast bij monumenten. Natuurlijk moet er secuur met ons erfgoed worden omgesprongen, maar bij renovatie en restauratie van historische panden is duurzaamheid steeds vanzelfsprekender. Het gemeentelijk kenniscentrum Monumenten en Archeologie wil graag een bijdrage leveren aan de klimaatambities van de gemeente Amsterdam door de verduurzaming van erfgoed eenvoudiger en meer vanzelfsprekend te maken. Daarom adviseren medewerkers iedere geïnteresseerde over de mogelijkheden om historische panden te verduurzamen.

Amsterdams erfgoed van de week | Haute Architecture

• 26 • Bron: Gemeente Amsterdam

Amsterdams erfgoed van de week | Haute Architecture

Vers van de pers is het boek ‘Hirsch & Cie., Amsterdam (1882-1976)’, over het modehuis dat in september 1882 zijn deuren opende aan het Leidseplein. In het modehuis – zeker geen ordinaire winkel – konden welgestelde vrouwen voor het eerst in eigen land haute couture aanschaffen. De kleding kon de vrouwen, zoals in het boek staat, maken tot wie zij wilden zijn. Maar het boek gaat over meer dan mode, zoals het kopen van de kleding en de omgeving waarin dat gebeurde.

Meest gelezen (week)

Meest gelezen (maand)

Meest gelezen (jaar)