Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Waddenzee wordt bedreigd door onder meer gas- en zoutwinning, klimaatverandering, scheepvaart en bouwactiviteiten. De Waddenvereniging heeft zaterdag de tien grootste zorgen over het getijdengebied gepresenteerd. Directeur Lutz Jacobi biedt vandaag haar pleidooi ook aan de Tweede Kamer aan. Nederland, Denemarken en Duitsland vieren deze week als waddenlanden dat het tien jaar geleden is dat de Waddenzee werelderfgoed werd.
Op de Duitse rivier de Elbe is een historisch Duits zeilschip gezonken na een botsing met een containerschip. De aanvaring was bij de stad Stade, ongeveer 40 kilometer ten westen van Hamburg. Het zeilschip, de No. 5 Elbe, werd in 1883 gebouwd en was net voor ongeveer 1,5 miljoen euro opgeknapt. Nog geen twee weken geleden werd het zeilschip weer in de vaart genomen.
In Duitsland heeft het klooster Graefenthal bij de stad Goch vergevorderde plannen voor een museum over het hertogdom Gelre. Het ministerie van regionale identiteit van de deelstaat Nordrhein-Westfalen heeft de intentie uitgesproken om het museum financieel mogelijk te maken. Het hertogdom Gelre bestond van 1339 tot 1795 en is de directe voorloper van de provincie Gelderland. Ook delen van de provincie Limburg en een stuk van de deelstaat Nordrhein-Westfalen hoorden bij het hertogdom. Het klooster Graefenthal diende enkele generaties als het mausoleum van de Gelderse vorsten en vorstinnen.
De UNESCO Global Geoparken De Hondsrug (Drenthe) en TERRA.vita (Duitsland) krijgen van INTERREG samen een subsidie van € 1.157.217. Cathrien Posthumus, manager van De Hondsrug: “Wij zijn hier bijzonder blij mee. Straks kunnen we het ijstijdenverhaal van ons unieke gebied nóg beter en aan meer mensen vertellen en gezamenlijk ons aanbod verbeteren.” Het geld wordt ingezet voor innovatieve middelen, zoals een geo game-app, virtuele vitrines en 3D-films. Ook worden het Hondsrugpak en de Hünenweg samengevoegd tot één wandelroute die de parken met elkaar verbindt. De ambitie is dat de wandelroute het kwaliteitskeurmerk ‘Leading Quality Trail – Best of Europe’ krijgt.
Een groep Noord-Nederlandse archeologen zocht onlangs naar neanderthalersporen in Nordfriesland. De amateurs en professionals waren uitgenodigd door twee onderzoeksinstituten in Duitsland. Het is een vreemde situatie. In Duitsland willen de instituten graag neanderthaleronderzoek doen, maar is er weinig kennis. In Nederland is er wel kennis, mede dankzij de grote archeologische vindplaats bij Peest, maar hebben de instituten hun handen van het neanderthaleronderzoek afgetrokken. Het zijn de liefhebbers die het neanderthaleronderzoek levend houden. Je moet op een prettige manier een beetje gek zijn en veel tijd, zin en geduld hebben om het veld in te gaan, vertelt Jaap Beuker.
Directeur Timo de Rijk van Design Museum Den Bosch was in Duitsland om de tentoonstelling over nazi-design voor te bereiden, die voor volgend jaar staat gepland. Volgens De Rijk – die eerder hoogleraar designgeschiedenis was – is de tijd rijp om de swastika, de uniformen, de propagandaposters en de tijdschriften in full colour die bij de gewone Duitsers op de deurmat vielen, uit de donkere hoeken van internet te halen. “Als je in een museum belangrijke stromingen in de designgeschiedenis wilt laten zien, kun je niet met een grote boog om de jaren 30 en 40 heen lopen.”
Op 22 juni 1941 viel de Duitse Wehrmacht de Sovjet-Unie aan. De meest krachtige Duitse tanks op dat moment waren de Panzer III, uitgerust met een 3,7 cm of 5 cm kanon, en de Panzer IV, uitgerust met een 7,5 cm geschut. Duidelijk werd dat de vanaf 23 juni 1941 ingezette Sovjet T-34 een goed gepantserde tank was. De Panzer III delfde in veel opzichten het onderspit tegen de T-34 en was vaak niet in staat het frontale romppantser van de Sovjettank op grote afstand te doorboren. Op Historiek wordt antwoord gegeven op de vraag in welke opzichten beide tanks excelleerden.
Een paradijs voor broedvogels. Dat is de visie van de landen rond de Waddenzee voor het unieke natuurgebied. Daarnaast moet de visstand zich herstellen, worden de gevolgen van klimaatverandering onderzocht en gaan de havens zich verder verduurzamen. Dit is de uitkomst van de 13e Trilaterale Waddenzeeconferentie, afgelopen donderdag en vrijdag in Leeuwarden. Minister Carola Schouten maakte hier nieuwe afspraken met haar Duitse en Deense collega’s. De afspraken zijn gebundeld in het ‘Verdrag van Leeuwarden’, dat door de drie landen is ondertekend. Verder heeft Nederland, na vier jaar voorzitterschap van de Trilaterale Waddenzeesamenwerking, het stokje overgegeven aan Duitsland.
Een nieuw Verdrag van Leeuwarden moet het Waddenzeegebied verder beschermen. Op 18 mei wordt het getekend in de Friese hoofdstad. Het verdrag sluit een vierjaarlijkse regeringsconferentie af waaraan Denemarken, Duitsland en Nederland meedoen. Minister Schouten (LNV) heeft de Tweede Kamer alvast het eindconcept toegestuurd. Het verdrag moet onderstrepen hoe belangrijk de drie landen behoud van het werelderfgoed vinden, schrijft zij. Het concept telt 26 pagina’s met in totaal 45 punten. Er staat veel in over de bescherming van broed- en trekvogels en visbestanden. De drie landen willen hun kennis delen over de effecten van klimaatverandering. Ook duurzaam havenbeheer valt eronder.
Een omstreden kerkklok in Herxheim am Berg in Duitsland mag blijven hangen. De klok is in 1934 aan de kerk geschonken door de Duitse staat. Zoals gebruikelijk was in die tijd, staan er een hakenkruis en de tekst “Alles fuer’s Vaterland – Adolf Hitler.” op. De gemeenteraad heeft met een ruime meerderheid voor behoud van de klok gestemd. Het instrument dient volgens de raad als een monument voor slachtoffers van geweld en onrechtvaardigheid en als een verzoeningsmiddel. In de kerk zal een bord komen te hangen met uitleg over de geschiedenis van de klok.
De stuurgroep van het INTERREG VA project ‘Kunstverbinding – Kunstverbindung’ is vorige week voor het eerst bij elkaar gekomen. Onder de naam ‘taNDem’ werken culturele instellingen uit Gelderland en Overijssel en uit Nordrijn-Westfalen en Nedersaksen de komende drie jaar intensief samen om de kunst-, cultuur- en erfgoedsector in het grensgebied te versterken en een duurzaam Nederlands-Duits netwerk op te bouwen. Zoals de naam al doet vermoeden, brengt ‘taNDem’ culturele instellingen uit Nederland en Duitsland in tandems bijeen. Om de grensoverschrijdende samenwerking te stimuleren, kan elk tandem maximaal € 15.000 subsidie uit het project ontvangen.
Vier jaar geleden ontdekte de Duitse douane bij toeval de verloren gewaande kunstverzameling van Hildebrand Gurlitt. Nu is een deel daarvan voor het eerst te zien in de Bundeskunsthalle in Bonn. ‘Bestandsaufnahme Gurlitt’ is de titel, op de muren herinneren krantenknipsels aan de opwinding in de media in 2013, toen bekend werd dat de teruggetrokken Cornelius Gurlitt, de zoon van Hildebrand Gurlitt, een nazi-schat zou hebben van geroofde kunst. De tentoonstelling is een ingewikkelde, gelaagde onderneming. Met de tentoonstelling wordt aan het publiek duidelijk gemaakt hoe verraderlijk de nazi’s kunst gebruikten en aanbaden.
