De Nicolaïkerk in Appingedam zit vol scheuren (zie video). Kerkrentmeester Garry Veldman weet het zeker: “De gaswinning is de oorzaak.” In 2013 kreeg de kerk voor het eerst te maken met bevingsschade. “Het herstel kostte toen 89.000 euro. De NAM heeft toen alles betaald.” Maar sinds 2016 veroorzaken nieuwe bevingen opnieuw schade. “Ze bieden nu 40.000 euro, maar daar gaan we niet mee akkoord.” Dat ‘ze’ slaat op twee partijen en dat maakt het ingewikkeld. “De oude schades vallen onder het Centrum Veilig Wonen. De nieuwe onder de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen.” Veldman besluit: “Dit wordt een rechtszaak.”
Groninger Landschap knapt monumentale ‘NAM-boerderijen’ op
Het Groninger Landschap begint eind dit jaar met het opknappen van drie monumentale boerderijen in het bevingsgebied. Voor de klus kreeg de erfgoedbeheerder vorig jaar een bruidsschat van drie miljoen euro mee van de NAM. Vijf jaar geleden kocht de NAM de boerderijen noodgedwongen op. Het gaat om de Melkema in Huizinge, De Haver in Onderdendam en Occo Reintiesheert in Stedum. De NAM zat met de boerderijen in haar maag. Het Groninger Landschap zag zijn kans schoon en klopte aan. “Niet om te onderhandelen, want het was graag of niet”, zegt erfgoedspecialist Douwe van der Zee.
Stichting Oude Groninger Kerken wil schadeherstel én compensatie
Vijftig kerken van de Stichting Oude Groninger Kerken hebben aardbevingsschade opgelopen. De stichting vindt schadeherstel noodzakelijk, maar vraagt ook om compensatie. De overheid en de NAM moeten iets extra’s doen voor de bevolking van de getroffen dorpen, vindt bouwkundige Jur Bekooy. “We willen doorgaan met het herbestemmen van ons historisch erfgoed, zodat een dorp of regio iets met de kerk kan doen. Kerken moeten een maatschappelijke functie krijgen. Dat komt de leefbaarheid, de sociale cohesie en de kwaliteit van het gebied ten goede. Monumentale kerkgebouwen zijn essentieel voor de identiteit van de dorpen en het omliggende gebied.”
Sloop woning ’t Zandt gaat door, organisator actie wel tevreden
De sloop van de woning aan Hoofdstraat 51 in ’t Zandt gaat door. Wethouder Pier Prins laat weten dat de dorpsbewoners eerst opnieuw worden geïnformeerd over de plannen voordat er wordt gestart met de sloop. De protestactie tegen de sloop begon met een tweet van dorpsbewoner Jolanda Jager. Ze vindt dat er niet goed met dorpsbewoners wordt gecommuniceerd als het gaat om het bepalen van welke panden behouden moeten blijven. “Mijn actie was er niet zozeer op gericht om de sloop tegen te houden maar om aandacht te vragen voor de verdwijning van beeldbepalende panden.”
Groningse burgers voorkomen opnieuw dat Gronings erfgoed wordt gesloopt
Maandagochtend in ’t Zandt kregen Groningse burgers voor de derde keer voor elkaar wat instanties en overheden maar niet lukt: voorkomen dat Gronings erfgoed door de NAM wordt gesloopt. Toch overheerst bij velen bezorgdheid. Het gaat niet over drie huizen, maar over het lot van al het Gronings erfgoed. Waren het eerst nog vooral huizen uit de jaren 60 en 70 die werden gesloopt, de laatste tijd dreigt steeds vaker sloop van huizen van meer dan 100 jaar oud. “Zulke woningen vormen de Groningse ziel”, reageerde PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Ook Vereniging Groninger Monument Eigenaren en Erfgoedvereniging Heemschut scharen zich achter de actievoerders.
Sloop karakteristiek huis in ’t Zandt voorlopig voorkomen
Vanmorgen hebben actievoerders in ’t Zandt weten te voorkomen dat de sloophamer in het huis aan Hoofdstraat 51 is gezet. Het pand uit 1907 zou vandaag op last van de NAM worden gesloopt. Een tweet waarin dorpsbewoner Jolanda Jager schreef dat het karakteristieke huis voor het dorp moet blijven behouden, bleef niet onopgemerkt. Om 06.30 uur stond de eerste actievoerder bij het huis, al snel stonden er enkele tientallen mensen. Wethouder Pier Prins kwam naar ’t Zandt toe om te praten met de actievoerders. Hij liet weten dat als de dorpsbewoners willen dat het huis voor het dorp blijft behouden, de gemeente hiervoor openstaat.
NAM laat karakteristiek huis uit 1907 in ’t Zandt slopen
De NAM laat het karakteristieke huis uit 1907 aan de Hoofdstraat 51 in ’t Zandt slopen. Nadat de aardbevingen voor problemen zorgden, kocht de NAM het huis in 2015 voor 152.500 euro. Groningers vrezen dat nog vele andere typische Groningse huizen het veld zullen moeten ruimen. “Juridisch en procedureel gezien zal het ongetwijfeld mogen, maar het is de vraag of we dit als maatschappij moeten tolereren”, reageert voorzitter Derk Kremer van de Vereniging Groninger Monument Eigenaren. “We moeten dit soort karakteristieke huizen beschermen. Weg is weg. En dat mag niet, dat is zo zonde.”
Meterslange scheur door aardbeving in monumentale toren Zeerijp
Een vrijstaande monumentale toren in Zeerijp is beschadigd door de zware aardbeving van vorige week. De toren is waarschijnlijk begin 16de eeuw gebouwd. De kerk ernaast is nog ouder. Bouwkundig expert Jur Bekooy schrok toen hij de schade gisteren ontdekte. Het lijkt erop dat de scheur door de hele muur van ongeveer een meter dik heen is gegaan. “Hij is zowel aan de buiten- als aan de binnenkant te zien.” Hoeveel de reparatie van de toren gaat kosten, weet Bekooy niet. “Het boeit me ook niet. Het zal moeten worden gerepareerd en de NAM moet dat betalen.”
Erfgoeddeskundige: gekraakte boerderij bij Middelstum kan worden gered
De NAM-boerderij bij Middelstum die dorpsbewoners als laatste reddingspoging hebben gekraakt, kan prima worden opgeknapt. Dat is de inschatting van Theo Elsing, die als erfgoeddeskundige betrokken was bij het herstellen van schade bij twee Groninger rijksmonumenten, De Haver in Onderdendam en Occo Reintiesheert in Stedum. Toegegeven, Elsing heeft geen uitgebreid onderzoek naar het pand in Middelstum gedaan, hij baseert zijn oordeel op wat hij kan zien. Stellig is hij echter wel. “Als een pand niet in de stutten staat, dan is er nog van alles mogelijk.” Het gaat om geld, aldus Elsing, niet om technische onmogelijkheden.
De NAM is wel erg sloopgraag, vinden Groningse krakers
Een Gronings stel heeft een boerderij uit 1871 in Middelstum gekraakt dat zo veel schade zou hebben opgelopen door de gasbevingen dat het alleen nog kan worden gesloopt – dat is althans het standpunt van de NAM, de eigenaar van de boerderij. De NAM koopt vaker beschadigde panden, waarna ze overgaat tot sloop. Al 89 panden zijn verdwenen, nog eens 372 panden worden met sloop bedreigd. De kraakactie zet voor het eerst de discussie op scherp over de vraag of het echt nodig is om zo veel panden te slopen. Volgens het krakersstel verkwist de NAM erfgoed. Dat idee kan rekenen op politieke steun.
Gemeentebelangen Midden-Groningen: Behoud monument aardbevingsgebied prioriteit
Monumenten in het aardbevingsgebied moeten altijd behouden blijven. Zelfs als de herstelkosten de waarde van het onroerend goed overstijgen. Dat stelt Gemeentebelangen Midden-Groningen (GMG) in vragen aan de colleges van B en W van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde. GMG wil weten of het juist is dat de NAM bij het herstellen of versterken van monumentaal erfgoed een financiële afweging kan maken. De crisis- en herstelwet zou het mogelijk maken dat wanneer de kosten van herstel en/of versterking de waarde van een monument overstijgen, er van herstel wordt afgezien en een pand gesloopt mag worden.
Het Groninger Landschap neemt drie rijksmonumenten over van de NAM
Plaats Melkema in Huizinge, boerderij Occo Reintiesheert in Stedum en boerderij De Haver in Onderdendam worden binnenkort eigendom van Het Groninger Landschap. De NAM, die de rijksmonumenten nu nog in bezit heeft, betaalt drie miljoen euro aan Het Groninger Landschap om de boerderijen te restaureren en de komende dertig jaar te onderhouden. De bakstenen voorhuizen van de boerderijen zijn zwaar en daardoor niet veilig bij een aardbeving. De voorhuizen blijven daarom de komende jaren leeg staan en in de schuren worden woonruimtes gemaakt. Zo kunnen er toch mensen in de rijksmonumenten wonen.