Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Duizenden kerken, fabrieken, boerderijen en kantoren in de provincie Noord-Brabant staan leeg. Gebouwen met vaak een rijke geschiedenis, maar wat moeten we er nu mee? Zijn de gebouwen rijp voor de sloop of is er nog hoop? Deze vragen onderzoeken studenten Peter, Judith, Niels en Bibi in het nieuwe tv-programma van Omroep Brabant: ‘Sloop of Hoop’. Vrijdag 2 oktober was de eerste uitzending. Kijk deze uitzending hier terug.
De provincie Noord-Brabant en enkele Brabantse gemeenten azen op de erkenning van UNESCO voor de Peelrandbreuk. Ze willen een UNESCO Geopark maken van het gebied rondom de geologische breuk die via Roermond, Meijel, Liessel, Deurne, Bakel, Gemert en Boekel naar Uden en Heesch loopt. De Peelrandbreuk was in 1992 de oorzaak van de zwaarste aardbeving ooit in Nederland (kracht 5,8 in Roermond). Bij de geologische breuk liggen voor Europa unieke wijstgronden: hooggelegen, drassige gebieden waar ijzerrijk bruin grondwater omhoog komt. Deze week begint een onderzoek door de Vrije Universiteit Amsterdam om het unieke karakter van de wijstgronden te laten zien.
De restauratie van de Keenesluis in Standdaardbuiten vordert gestaag. Naar verwachting is het karwei aan de 249 jaar oude sluis aan het eind van dit jaar klaar. Voor de restauratie hebben Waterschap Brabantse Delta, provincie Noord-Brabant, Rijkswaterstaat en Stichting Beleef de Keenesluis de handen ineen geslagen. De sluis is leeggepompt en uitgebaggerd. De komende tijd worden het natuursteen, het staalwerk, het houtwerk en het metselwerk onder handen genomen. Speciaal hiervoor worden drie nieuwe soorten bakstenen gebakken. Ook het scheprad dat vroeger in de sluis heeft gestaan wordt gereconstrueerd.
De provincie Noord-Brabant gaat samen met het bedrijfsleven investeren in de aankoop van erfgoed van Vincent van Gogh. Verschillende monumenten in de gemeenten Nuenen, Zundert en Etten-Leur, waar de schilder heeft gewoond of gewerkt, worden gekocht en ontwikkeld tot Van Gogh Heritage Centres. De aankoop is volgens de provincie nodig om het erfgoed te kunnen beschermen en exploiteren. Onder andere Eindhoven Airport en DELA doen mee. Voor de eerste fase van het project is in totaal 12 miljoen euro beschikbaar. De provincie draagt 2,5 miljoen euro bij en leent 7 miljoen euro uit. De beoogde bijdrage van het bedrijfsleven is 1 miljoen euro.
Het Kasteel van Wouw spreekt al eeuwen tot de verbeelding. De burcht werd tot begin 17e eeuw omringd door een slotgracht van ruim 40 meter breed. Die gracht wordt 400 jaar later in ere hersteld. De provincie Noord-Brabant verstrekt bijna drie ton aan de gemeente Roosendaal, waterschap Brabantse Delta en Stichting Kasteel van Wouw. Wethouder Toine Theunes (Cultuur) is blij met de provinciale bijdrage: “Het is niet alleen vanuit recreatief en historisch oogpunt goed dat de gracht terugkeert op de kasteelweide, maar we kunnen deze plek ook gebruiken als waterberging. Het mes snijdt aan twee kanten.”
Filosoof Silvester Klaasman pleit voor een verhuizing van het Van Gogh Museum van Amsterdam naar Brabant. “De ‘HollandCity’-strategie, waarin Nederland wordt gepresenteerd als één grote metropool met korte reisafstanden tussen de verschillende mogelijke bestemmingen, komt niet uit de verf. In plaats dat toeristen steeds meer de andere provincies gaan verkennen, wordt de druk op met name Amsterdam steeds groter. (…) Een verhuizing van het Van Gogh Museum, dat in 2017 2,2 miljoen bezoekers had, zou een maatregel zijn die de hoofdstad wel significant zou ontlasten. (…) Bovendien heeft de Brabantse omgeving Van Gogh gemaakt tot wie hij was.”
Erfgoedvereniging Heemschut is verbaasd over de voorgenomen verkoop van vier gebouwen van de voormalige leerfabriek Koninklijke Verenigde Leder (KVL) in Oisterwijk. De nieuwe eigenaar, Polimeks, wil een derde deel van het U-gebouw slopen. De KVL werd in 2013 aangekocht door de provincie Noord-Brabant. Heemschut vindt het geen probleem dat het complex nu wordt doorverkocht, maar ging ervan uit dat herbestemming als eis was meegegeven aan de in 2017 uitgeschreven tender. “Kennelijk is dat niet het geval en nu dreigt een deel van de KVL gesloopt te worden. Daar zijn wij zeer verbaasd over”, aldus directeur Karel Loeff.
Voor ruim 14 miljoen euro verkoopt provincie Noord-Brabant vier beeldbepalende gebouwen op het KVL-terrein in Oisterwijk aan Polimeks, een Turks ontwikkelings- en investeringsbedrijf (zie video). Polimeks is onder andere van plan het U-gebouw te herbestemmen tot hotel met faciliteiten en appartementen. Het is het enige van de vier gebouwen dat geen monumentale status heeft en ook nog niet gerenoveerd is. De andere gebouwen zijn het Hoofdgebouw, Ketelhuis en Brandweergarage. Cem Siyahi, vice chairman van Polimeks: “De gebouwen ademen niet alleen een lange historie, maar ook een enorme energie en diversiteit. Deze dynamiek willen we voortzetten, maar ook versterken.”
Er komt geen rijksmuseum voor design in het Evoluon in Eindhoven. Om uiteenlopende redenen is de wens van provincie Noord-Brabant niet realistisch, aldus Gedeputeerde Staten. Het idee voor een rijksmuseum voor design in het Evoluon ontstond vorig jaar omdat eigenaar Philips het rijksmonument wil verkopen. Het rijk is echter zeer terughoudend met het benoemen van rijksmusea en het bezit van een rijkscollectie is een voorwaarde. Bovendien heeft Philips tot dusver alleen marktpartijen benaderd voor een overname en ondergaat het Stedelijk Museum in Den Bosch al de transformatie naar een Design Museum.
Met een subsidie van de RCE gaat een groep studenten de botenloods naast Fort Sabina in Heijningen voor verder verval behoeden. De subsidie is bedoeld voor het wind- en waterdicht maken van de loods, dat een rijksmonument is. Het project valt onder GRUTS, de jongerenlijn van de Erfgoedfabriek waarin de provincie Noord-Brabant een herbestemming zoekt voor erfgoedcomplexen. Er zijn vijftien studenten betrokken bij de loods. Student Joan Cornelissen van de opleiding Vastgoed en Makelaardij: “We zijn superblij met deze subsidie. We kunnen nu echt gaan bouwen aan de toekomst van de botenloods.”
Noord-Brabant investeert met het programma de Erfgoedfabriek in ‘vakmanschap’. Onder de naam GRUTS werken studenten vanuit verschillende studierichtingen samen aan het herbestemmen van materieel erfgoed in Noord-Brabant. Ze geven zelf invulling aan de opdracht, van idee tot uitwerking. GRUTS doet, zoals het zelf zegt, kei leuke projecten. Voorbeelden van erfgoedcomplexen waarin studenten hun tanden zetten zijn: de Dongecentrale, klooster Mariënburg, het MOB-complex en Fort Sabina. Bekijk hier het filmpje over de herbestemming van Fort Sabina, onderdeel van de Zuiderwaterlinie in Noord-Brabant.
Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch (SM’s) krijgt een nieuwe naam. Vanaf 1 juni gaat het verder als Design Museum Den Bosch. Hiermee wordt de lijn die is ingezet na het aantreden van directeur Timo de Rijk in 2016 benadrukt. Eind vorig jaar werd juist bekend dat de provincie Noord-Brabant gaat uitzoeken of er een nationaal designmuseum kan komen in het Evoluon in Eindhoven. Een motie van D66 hierover werd aangenomen in de Provinciale Staten. Het is niet bekend of de nieuwe naam van het SM’s het onderzoek van de provincie in de wielen rijdt.
