Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) is verheugd dat de Eerste Kamer vandaag de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen heeft aangenomen. Hiermee gaat een einde komen aan de jarenlange discussies en onduidelijkheid over de borging van de kwaliteit van het bouwen. De leden van AFNL, allen mkb-ondernemers in bouw en infra, staan borg voor de kwaliteit van het werk en het daarbij horende vakmanschap.
De Federatie Monumentengemeenten is net als de andere overlegpartners van de VNG volkomen verrast door de inhoud van een brief die de minister afgelopen vrijdag 29 juni aan de Eerste Kamer heeft gestuurd. In tegenstelling tot de werkelijkheid geeft de minister in de brief aan dat zij in nauwe afstemming met de VNG heeft gewerkt aan afspraken over de invoering van het nieuwe stelsel. Echter deze afspraken zijn niet gemaakt, maar nog in de maak, waardoor deze brief voorbarig is, en qua inhoud absoluut niet in overeenstemming is met hetgeen zo belangrijk is voor de uitvoerbare rol van het Bevoegd gezag in het nieuwe stelsel.
Uit eerdere berichten bleek al dat de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen en de versterking van de positie van de bouwconsument omstreden is. Het voorstel om de wet iets later in te voeren, gelijktijdig met de Omgevingswet, vindt geen steun bij minister Plasterk. Hij wil, gelet op de winst die met de wet wordt geboekt, haast maken. Wel start hij meer experimenten. Hij laat de bouwsector stap voor stap los en kijkt na 3 jaar of hij de wet van toepassing verklaart op beschermde monumenten en complexere bouwwerken. Of minister Plasterk het wetsvoorstel door de Eerste Kamer krijgt, wordt duidelijk op 4 juli.
Wethouder Gerdo van Grootheest (gemeente Maastricht) en de Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM) vragen in een brief aan de Commissie voor Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat, aandacht voor gemeentelijke monumenten in relatie tot de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Het verzoek om gemeentelijke monumenten net als rijksmonumenten te behandelen en in een latere fase onder deze wet van toepassing te verklaren. Op deze manier ontstaat ruimte voor het uitvoeren van pilots die een optimale inpassing van monumenten in deze wet mogelijk maken. Alleen dan kan de waarde van ons Nederlands cultureel erfgoed op een zorgvuldige manier worden geborgd.
De Tweede Kamer heeft op 21 februari 2017 ingestemd met het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het Bouwen. Bij de wet zijn er enkele amendementen aangenomen die voor monumenten van belang zijn. Zo is besloten dat de wet voor rijksmonumenten pas in de volgende fase van invoering van toepassing is. Bovendien is er vastgesteld dat het nog beter duidelijk gemaakt moet worden dat de splitsing van bouwtechniek en monumentenkwaliteit niet ten kosten mag gaan van de monumentale waarden van de constructie en de techniek. De diverse gemeenten hebben in federatieverband, via het Bestuurlijk Platform Erfgoedgemeenten, intensief gelobbyd om het monumentenbelang bij de Kamer onder de aandacht te brengen. De aangenomen amendementen zijn daarvan het resultaat. Als ook de Eerste Kamer de wet aanvaardt, zal deze in 2018 in werking treden.
Ook gemeentelijke toezichthouders zijn vóór goede private kwaliteitsborging. Maar ze hebben er geen vertrouwen in dat dat met het huidige wetsvoorstel van minister Stef Blok (Wonen) gaat lukken. Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht Nederland reageert op de commotie van afgelopen dagen. Vrijdag stapte verenigingsvoorzitter Margreet Schotman boos uit het stuurgroepoverleg over de nieuwe wet. De vereniging voelt zich niet serieus genomen door Blok.
De nieuwe wet Kwaliteitsborging voor het bouwen brengt grote risico’s met zich mee voor monumenten. Daarvoor waarschuwen achttien wethouders in een brief aan de Tweede Kamer. Minister Blok wil het gemeentelijk bouwtoezicht op technische eisen deels afschaffen en marktpartijen zelf verantwoordelijk maken. Uit een experiment van de gemeente Den Haag bleek eerder al dat de bouwers daar nog niet klaar voor lijken te zijn. De gemeente moest bij twee bouwprojecten zelfs ingrijpen om instortingsgevaar te voorkomen. Voor monumenten bestaat het gevaar dat eigenaren met hogere kosten worden opgezadeld en dat ondeugdelijk toezicht onherstelbare fouten met zich mee brengt.
Meerdere Algemene Maatregelen van Bestuur horende bij de Omgevingswet en het besluit Kwaliteitsborging voor het bouwen liggen op dit moment ter inzage. Deze voorstellen zullen grote gevolgen hebben voor de instandhouding van monumenten: de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving. Daarom houdt de federatie de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Komende week zal de werkgroep Omgevingsrecht opnieuw advies uitbrengen over de aangepaste AMvB’s horende bij de Omgevingswet.
De Federatie Grote Monumentengemeenten en de Federatie Welstand hebben de Tweede Kamer een brief gestuurd over de Wet Kwaliteitsborging in relatie tot het beschermen van monumenten. De beide federaties pleiten ervoor eerst ervaring op te doen met niet-beschermde bouwwerken in de eerste fase van de uitvoering van de wet. Pas daarna is te bezien hoe de meer risicovolle werken aan monumenten onder het nieuwe wettelijke stelsel te brengen zijn.
De bouw zit vol veranderenergie. Dat is hoopvol omdat deze tijd vraagt om nieuwe oplossingen voor nieuwe vragen rondom zorg, energie en leefbaarheid. De nieuwe wet ‘Kwaliteitsborging voor het bouwen’ kan een oplossing bieden voor het leveren van betere, goedkopere en gewilde gebouwen. De wet ziet de bouw echter nog steeds als probleem en niet als oplossing. Daarom pleit Jan Willem van de Groep (Platform31) voor een andere benadering. Laten we de wet gebruiken om de verandering in de bouw een stevige impuls te geven.
Het nieuwe wetsvoorstel voor Kwaliteitsborging in de bouw heeft heel wat losgemaakt in de branche. Tijdens het laatste NRP Debat licht kwartiermaker Hajé van Egmond van het Instituut voor Bouwkwaliteit de stand van zaken toe. Wat gaat dit betekenen voor renovatie en transformatie en hoe kan NRP bijdragen aan de vorming van instrumenten?
Het wetsvoorstel ‘private kwaliteitsborging in de bouw’, waarin de toets aan bouwtechnische eisen geprivatiseerd wordt, kan in het ergste geval leiden tot het stilvallen van de restauratiemarkt. Dat schrijven de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en de Federatie Grote Monumentengemeenten in een gezamenlijke brief aan minister Blok van Wonen en Bouwen. Aangezien bij restauraties en renovaties vaak maatwerk geboden is, is het onwenselijk om slechts kwaliteit te waarborgen door de aannemer zich te laten houden aan het bouwbesluit. Ook menen zij dat er een principiële scheiding moet blijven bestaan tussen publieke verantwoordelijkheden en private belangen.
