Aankomend voorjaar staat het Van Gogh Museum in het teken van Prints in Paris 1900. Van elitair tot populair: een groots opgezette tentoonstelling van de fin de siècle prentencollectie van het museum, één van de mooiste verzamelingen op dat gebied ter wereld. Meer dan 250 prenten van topkwaliteit, waaronder kleurige werken van Bonnard, Chéret, Steinlen en Toulouse-Lautrec zijn te zien, zo ook wereldberoemde affiches als Le Chat Noir en Le Moulin Rouge. De prenten worden getoond in samenhang met schilderijen, historische foto’s, verzamelaarsmeubilair en decoratieve voorwerpen en nemen de bezoeker mee op een zintuigelijke reis door het kosmopolitische leven van het Franse fin de siècle (1890-1905). Maarten Spruyt is verantwoordelijk voor de vormgeving.
Het Van Gogh Museum beheert een van de mooiste collecties fin de siècle prentkunst ter wereld. Als kennis- en expertisecentrum heeft het museum zestien jaar intensief verzameld en vijf jaar diepgravend onderzoek gedaan om nu zijn prentencollectie op grootse wijze te presenteren. Waar de prenten bewaard worden in het depot en wegens lichtgevoeligheid slechts sporadisch en op kleine schaal worden getoond, schitteren ze nu in groten getale in de tentoonstellingsvleugel van het museum.
Het allermooiste wat kunstenaars als Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901), Pierre Bonnard (1867-1947), Théophile-Alexandre Steinlen (1859-1923), Edgar Degas (1834-1917) en Jules Chéret (1836-1832) op grafisch gebied hebben voortgebracht, is in deze tentoonstelling te zien: de mooiste prentenseries en de zeldzaamste drukken. Meer dan 250 prenten worden getoond in samenhang met schilderijen, historische foto’s, verzamelaarsmeubilair en decoratieve voorwerpen. Kleine pareltjes zijn de duistere litho’s van Odilon Redon (1840-1916), waarin nachtmerrieachtige fantasieën tot leven worden gebracht, of de verstilde serie houtsneden van Félix Vallotton (1865-1925) waarin musici, al spelend in hun duistere interieurs, zijn verbeeld.
Magische werelden
Het overkoepelende verhaal over de Parijse prentenwereld – van elitair (de privéverzamelaar) tot populair (de massa) – is nooit eerder in een tentoonstelling verteld. Prints in Paris 1900 neemt de bezoeker mee op een reis die begint met prenten uit mondaine kunstkringen, die bewaard en bekeken werden in de intimiteit van rijk gedecoreerde interieurs. Indrukwekkend is de zelden uitgeleende Bibliothèque van François-Rupert Carabin (1890, Musée d’Orsay): een metershoge en uitbundig vormgegeven kast met sculpturen van naakte vrouwen, waarin de kostbare boeken en prenten werden bewaard door een particuliere verzamelaar.
Hierna treedt de bezoeker een heel andere wereld binnen, namelijk die van de populaire prenten voor de massa. Hier treft men de vluchtige indrukken en het visuele spektakel van het moderne leven in het publieke domein, vol kleur, licht en plezier. De artistieke affiches, bladmuziek en tijdschriftillustraties met hun felle kleuren, grote letters en krachtige silhouetten concurreren om de aandacht. Hoogtepunt is het affiche De straat van Steinlen, dat met een oppervlak van maar liefst 7,5 m2 een ware ‘fresco voor de massa’ is. Ook verleiden de prenten bezoekers de magische wereld van het nachtleven in.
Vervolgens is te zien hoe de publieke prentkunst door de elite weer terug het interieur in werd getrokken, waar ze nu ook werden opgehangen als decoratieve wanddecoratie. Tenslotte worden verscheidene prenttechnieken getoond, met als eyecatcher de originele lithopers van de drukker Auguste Clot (1858-1936). Aan de hand van diverse proefdrukken en filmpjes worden de verschillende technische processen van de ets, houtsnede en litho uitgelegd.
Parijse fin de siècle
Het fin de siècle (1890-1905) was de bloeiperiode van de Franse prentkunst. Vooral in kosmopolitisch Parijs versmolt de avant-gardekunst met het dagelijks leven. Kunstenaars gebruikten hun talent niet langer alleen voor het maken van ‘hoge’ kunst, maar stortten zich ook op kunstvormen die werden gezien als ‘lager’, zoals decoratieve voorwerpen, prenten, affiches en tijdschriftillustraties met als gezamenlijk onderwerp het moderne kosmopolitische leven in Parijs. Kunstenaars experimenteerden intensief met verschillende prenttechnieken en decoreerden heel Parijs met hun prikkelende kunstwerken.
Catalogus
Bij de tentoonstelling Prints in Paris 1900. Van elitair tot populair verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus op groot formaat, geschreven door conservator Fleur Roos Rosa de Carvalho en gebaseerd op intensief, meerjarig onderzoek naar de werelden van de prentkunst tijdens het Franse fin de siècle: de besloten kringen van decadente prentenverzamelaars, de sprankelende affichekunst van de straat en tijdschriften in de kiosk, en grote prenten als kleurige decoratie van de interieurs van de beau monde. 194 pagina’s, hardcover. Uitgever: Mercatorfonds, Brussel. Het boek is verkrijgbaar in een Nederlandse, Engelse, Franse en Duitse editie en wordt wereldwijd gedistribueerd.
Geef een reactie