Op 4 april is de herinrichting van het bezoekerscentrum Gemaal de Hooge Boezem achter Haastrecht feestelijk in gebruik genomen. Het oude stoomgemaal is een Rijksmonument dat tot begin jaren 90 van de vorige eeuw als gemaal in gebruik was en door vrijwilligers van de sloop is gered. Het nu heringerichte gemaal vormt een poort naar het prachtige en gevarieerde poldergebied in de omgeving. De herinrichting is tot stand gekomen op basis van een concept van geograaf en historicus Willem van der Ham, die ook tekst en beeld verzorgde, en ontwerper Arthur Meyer. Tal van vrijwilligers hebben zich ingezet bij het opknappen en herinrichten van het gemaal.
De Hooge Boezem neemt een zeer speciale plek in in de bemalingsgeschiedenis van Nederland. Het huidige slagenlandschap van de Krimpener- en Lopikerwaard is nu zo’n duizend jaar oud, maar om er te kunnen blijven leven en wonen moest steeds in de waterhuishouding worden ingegrepen. De molens die er gebouwd werden behoorden tot de eerste van Nederland en het systeem van tweetrapsbemaling met een dubbel boezemsysteem (het riviertje de Vlist en een wat hoger gelegen stuk land omringd door kades) was uniek in Nederland. Niet voor niets sprak dijkgraaf Van Nooten, de man die bestuurlijk verantwoordelijk was voor de oprichting van een hulpstoomgemaal, bij de opening in 1872 de legendarische woorden: ‘Streven naar vooruitgang is ieders pligt’. Dat is ook het motto geworden van deze permanente tentoonstelling ‘1000 jaar leven met water’. Dat motto was al in praktijk gebracht door een van de beroemdste inwoners van Haastrecht door de eeuwen heen en steun en toeverlaat van koning Willem I, waterstaatsingenieur Jan Blanken.
De entree toont een prachtige luchtfoto van Haastrecht en het gemaal uit 1927 en een unieke foto van de enorme centrifugaalpompen van het gemaal in de fabriek van Stork. In de oude geheel verbouwde woning, die onderdeel vormde van het gemaal en waar de machinist nog lange tijd woonde, kwam de nieuwe tentoonstelling tot stand. Daar is de bemalingsgeschiedenis te zien. Een grote kaart toont dat rondom het gemaal drie verschillende poldergebieden liggen, het oude slagenlandschap, het landschap van de uitgeveende plassen en de droogmakerijen. Dat polderland mensenwerk is wordt gesymboliseerd door de twintig historische figuren, van Floris V tot de redder van de Reeuwijkse plassen, die allemaal op een eigen manier hun stempel op het gebied drukten. Op de bovenverdieping staan zes beeldschermen opgesteld die op indringende manier tonen hoe het alsmaar dalende polderland van alle kanten door het water werd bedreigd. Omdat de filmpjes gelijktijdig worden afgespeeld krijgt de bezoeker een uitstekende indruk van de kwetsbaarheid van Nederland door de eeuwen heen, de gevaren die op de loer liggen en de maatregelen die zijn getroffen.
De machinehal is en blijft de schatkamer van het bezoekerscentrum. Maar ook die is opgeknapt en opgeschoond, evenals de buitenruimte waar nu ook goed te zien waar de schoorsteen van het gemaal heeft gestaan.
Het heringerichte bezoekerscentrum is een prachtige poort en uitvalsbasis geworden naar het omliggende gebied. Bijvoorbeeld voor een tocht langs de Vlist en naar de Hooge Boezem, een gebied dat ook in ere is hersteld en weer voor wateropvang geschikt is gemaakt, en de onlangs opgeknapte zesde boezemmolen.
De openingstijden zijn:
Dinsdag t/m vrijdag van 13.00-16.00 uur
Zaterdag van 11.00-16.00 uur
Zondag, maandag en feestdagen: gesloten
Groepsbezoek is in principe 7 dagen per week op afspraak mogelijk.
Voor informatie: www.gemaalhaastrecht.nl
Persbericht Gemaal de Hooge Boezem achter Haastrecht