Vrijwilligerswerk in de erfgoedsector in tijden van COVID-19

Door corona is vrijwilligerswerk voor veel erfgoedorganisaties nu anders dan anders. Sommige vrijwilligers kunnen op afstand verder werken, terwijl anderen thuis zitten. Het contact met en tussen vrijwilligers is ook veranderd. Wat betekenen vrijwilligers in deze tijd voor de erfgoedsector? En wat kunnen nieuwe vrijwilligers betekenen? Het team van de website Erfgoedvrijwilliger vroeg een aantal erfgoedorganisaties naar vrijwilligerswerk in tijden van COVID-19.

Creatieve oplossingen

Zij spraken met Airborne Museum, Museum het Pakhuis Ermelo, Buurt Ede en Veldhuizen, Erfgoed Landfort, Historisch Museum Ede, Kasteel Doornenburg en Veluws Museum Hagedoorns Plaatse. Ondanks de vele onzekerheden, komt er uit die gesprekken een overwegend positief beeld naar voren over vrijwilligerswerk in coronatijd. Veel organisaties bedenken creatieve oplossingen nu fysiek samenkomen lastiger is geworden. De bijeenkomsten van Buurt Ede en Veldhuizen zijn nu bijvoorbeeld veelal online en Kasteel Doornenburg en Veluws Museum Hagedoorns Plaatse passen hun werkzaamheden aan op de maatregels. Menno Tillema van Stichting tot Behoud van den Doornenburg vertelt: “Vrijwel alle activiteiten die wij ontplooien kunnen doorgaan, zij het in aangepaste vorm. De mensen die het buiten- en terreinonderhoud doen, zijn in tweetallen aan het werk. Rondleidingen doen wij momenteel niet, in plaats daarvan zijn onze gidsen gastheer -vrouw en houden toezicht, wel kunnen zij vragen beantwoorden.”

Binnen- en buitenwerkzaamheden

Musea, monumenten en andere erfgoedorganisaties kijken dus vooral welk vrijwilligerswerk er nog wél mogelijk is. Net zoals bij kasteel Doornenburg wordt er bij Huis Landfort veel buiten gewerkt. Tim Overbeek van Erfgoed Landfort vertelt dat vooral tuin- en onderhoudswerkzaamheden in de buitenlucht op een verantwoorde manier kunnen doorgaan: “Vrijwilligers kunnen hierbij immers voldoende onderlinge afstand houden en met de nodige voorzorgsmaatregelen (eigen handschoenen, geen gereedschappen delen, etc.) kan een veilige werkomgeving gewaarborgd worden.” Ook bij organisaties waar geen buitenwerkzaamheden mogelijk zijn, is er genoeg te doen voor vrijwilligers. Bij Historisch Museum Ede gaan vrijwilligers verder met het voorbereiden van tentoonstellingen, teksten schrijven en onderzoek doen. Bij Museum het Pakhuis lopen diverse vrijwilligersklussen door: “Het collectie-team kan nog in het depot aan het werk en op afstand werken met de collectiedatabase. Daarnaast kan het klusteam nog werken aan onderdelen voor tentoonstellingen, en kunnen vrijwilligers via digitale vergadertools nog meedenken met allerlei ontwikkelingen binnen het museum.”, aldus Evelien Bosman van Museum het Pakhuis. Voor vrijwilligers van Buurt Ede Veldhuizen is (archief) onderzoek en het beheer en opstellen van digitale bestanden een klus die in coronatijd goed door kan gaan. Veel ligt stil, maar kopij voor het periodiek is er te over.

Blij met iedere (nieuwe) vrijwilliger

Kortom, op veel plaatsen in de erfgoedsector is er genoeg te doen voor vrijwilligers. De organisaties die we spraken staan daarom allemaal open voor nieuwe vrijwilligers. Stèphanie Vermaten van Airborne Museum legt uit dat vrijwilligers kunnen blijven solliciteren, ondanks dat zij nu geen werkzaamheden kunnen uitvoeren in het museum. “De kennismakingsgesprekken zullen pas plaatsvinden als er meer duidelijkheid is over de opening van ons museum” legt ze uit. Bij andere organisaties, zoals Veluws Museum Hagedoornse Plaatse en Huis Landfort werken vrijwilligers tijdens de sluiting achter de schermen door. Patrick Reeuwijk van Hagedoornse Plaatse: “Wij werken aan het nieuwe seizoen en zijn in principe blij met iedere nieuwe vrijwilliger. Alle werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd zover de 1,5 meter het toe laat. Als een nieuwe vrijwilliger zich meldt, is er een introductie en inwerkperiode, specifiek op de werkzaamheden gericht.”

In contact blijven

Vrijwilligers blijven dus onmisbaar. De organisaties die we spraken laten dat merken door actief in contact te blijven met hun bestaande (en potentiële) nieuwe vrijwilligers. Via e-mails, sociale media en nieuwsbrieven blijven vrijwilligers verbonden met het museum, monument of de vereniging. Er wordt regelmatig persoonlijk gebeld en online vergaderd of geborreld. Rond Kerst en Oud en Nieuw zijn er door veel organisaties kleine attenties verstuurd. Dat houdt de moed er voorlopig in, maar natuurlijk wordt er uitgekeken naar een tijd waarin er weer meer kan. Menno Tillema deelt zijn ervaring: “Het contact gaat wonderwel. Wij merken wel dat de mensen het kasteel en de werkzaamheden missen. Zodra het weer kan willen we weer een vrijwilligersdag organiseren, zodat we elkaar weer kunnen ontmoeten.” 

Erfgoedvrijwilliger worden tijdens COVID-19?

Twijfelt u om actief te worden als vrijwilliger bij het lokale museum, landgoed of de historische vereniging? Laat u dan in ieder geval niet afschrikken door COVID-19! Er is meer dan genoeg te doen, thuis of onder verantwoorde omstandigheden op locatie. Bekijk de actuele vacatures op Erfgoedvrijwilliger en word actief!

Erfgoedvrijwilliger.nl is een idee van Erfgoed Gelderland, een coöperatie waarin circa 220 erfgoedorganisaties samenwerken, kennis delen en erfgoed presenteren. Vanaf 8 maart wordt de website in samenwerking met Erfgoed Brabant en Erfgoedhuis Zuid-Holland uitgebreid over de provinciegrenzen.