In de achtertuin van een inwoner van Philippine, een Zeeuwse plaats, werd onlangs een imposante achttiende-eeuwse vestingmuur ontdekt tijdens graafwerkzaamheden.
Erwin Jesterhoudt, die bezig was met het graven van een vijver in zijn tuin, stond versteld toen een graafmachine plotseling stuitte op een stapel stenen. “Ik was met stomheid geslagen, het was een complete verrassing”, vertelde hij aan Omroep Zeeland. “Maar ik voelde ook meteen een soort van kinderlijk enthousiasme omdat ik in onze achtertuin iets bijzonders had ontdekt.” Na de stenen muur volledig te hebben uitgegraven bleek het maar liefst 5 meter hoog en 10 meter breed te zijn.
Oude vestingwerken
Jesterhoudt besloot na de ontdekking samen met het historisch genootschap van Philippine op onderzoek uit te gaan: “De muur weer bedekken met grond was daardoor natuurlijk geen optie meer.” Hij raadpleegde verschillende bronnen, waaronder de Universiteit van Utrecht en het Nationaal Archief, om meer te weten te komen over de herkomst van de muur.
Volgens Marc Buise, een expert op het gebied van Zeeuws-Vlaamse vestingwerken, maakt deze muur deel uit van de vestingwerken van Philippine die aan het begin van de achttiende eeuw werden gebouwd. Het betreft een zogenaamde “westelijke stenen beer.”
“De beren waren stenen dijken, onderdeel van de verdedigingswerken. In de muren zaten ook sluizen”, verklaard hij. “Om aanvallen van een mogelijke vijand moeilijk te maken werden omringende grachten onder water gezet.” De stenen beren hadden puntige toppen om het oversteken voor vijanden te bemoeilijken.
Aan de oostkant van Philippine werd eerder een vergelijkbare muur gevonden, bekend als de “oostelijke stenen beer.” Buise wees erop dat veel van dit soort vestingwerken in de loop der tijd zijn verkocht, gesloopt of onder de grond zijn verdwenen, omdat mensen de stenen konden verkopen.
Terug in originele staat
Jesterhoudt is vastbesloten om de muur zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. Hij plant om zijn tuin open te stellen voor het publiek tijdens Open Monumentendag, zodat mensen de stenen beer kunnen bewonderen. Dit houdt in dat er balken aan de zijkant moeten worden geplaatst, zoals vroeger, om te voorkomen dat vijandelijke schepen konden aanmeren. Hij hoopt zelfs dat er bovenop de muur drie “broekscheuren” kunnen worden toegevoegd, dit zijn ijzeren pinnen met prikkeldraad eromheen.
In de komende tijd zal een archeoloog de muur verder in kaart brengen, en Jesterhoudt is van plan te onderzoeken of er in zijn tuin nog andere delen van de vestingmuur verborgen liggen. Voor hem is geschiedenis nu een integraal onderdeel geworden van zijn leven en zijn tuin.