De Erfgoedstem - Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

Amsterdams erfgoed van de week | Verboden te dansen in Amsterdam

20 oktober 2017 • 14 • Bron: Gemeente Amsterdam

Er wordt weer volop gedanst tijdens het Amsterdam Dance Event. De geschiedenis leert ons dat Amsterdam het één en ander moest overwinnen om hier te komen. Tot 1924 was dansen in het openbaar verboden. Calvinistische bestuurders bestempelden dansen als onzedelijk en schadelijk voor de gezondheid. Eén van de eerste succesverhalen stamt uit 1922 en loopt nog altijd door: op het Rembrandtplein, waar nu de Escape zit, begon zakenman Dirk Reese een grote muziekzaal annex variététheater. Let wel: professionele dansparen demonstreerden de nieuwste dansen, het publiek mocht nog altijd niet zelf met de voeten van de vloer.

Kustpact laat kans op mooiere kust liggen

20 oktober 2017 • 13 • Bron: Federatie Ruimtelijke Kwaliteit

Honderdduizend mensen hebben vorig jaar hun handtekening gezet onder het protest tegen de vernieling van het mooie kustlandschap. In reactie daarop sloten overheden, ondernemers en natuurorganisaties het Kustpact. Volgens Federatie Ruimtelijke Kwaliteit slaat deze overeenkomst een ouderwetse en achterhaalde weg in: de defensieve strategie van het verbod. Een offensieve aanpak zou veel beter zijn. “Wil je werkelijk een mooiere kust dan is verbieden van bebouwing hier en daar niet genoeg. Want het gaat mis bij de vergunningverlening. Daar tellen ondernemersbelangen zwaarder dan het publieke belang van kwaliteit. Een Kwaliteitsteam Kust kan hier echt een vuist maken.”

Welstandsloos bouwen zelden serieus geëvalueerd

20 oktober 2017 • 14 • Bron: Federatie Ruimtelijke Kwaliteit

Systematische kennis over welstandsloos bouwen ontbreekt. Er zijn geen cijfers over omvang en er is amper kwalitatief onderzoek naar de effecten van het bouwen zonder welstand. Op een enkele witte raaf na (Zaanstad en Berkelland) is de evaluatie van welstandsloos bouwen door gemeenten bedroevend. De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit concludeert dat er grote behoefte is aan zowel empirisch als kwalitatief onderzoek naar het effect van welstandsloos bouwen op de ruimtelijke kwaliteit, op de bouw- en ontwerppraktijk en op de tevredenheid van bewoners.

Akoestiek oude Griekse theaters niet zo goed als weleens beweerd

20 oktober 2017 • 7 • Bron: Architectenweb

De eeuwenlang geroemde akoestiek in theaters uit het oude Griekenland is volgens wetenschappers een mythe. Er klopt weinig van de bewering dat ook op de goedkoopste plekken, bovenin het theater, elk gefluisterd woord van de acteurs kon worden verstaan. Wetenschappers uit meerdere landen plaatsten in het best bewaarde theater, Epidaurus dat aan 14.000 toeschouwers plaats bood, twintig verspreid opgestelde microfoons. Die maakten 2400 opnamen van speakers die hoge en lage tonen produceerden. Het menselijk gefluister bereikte slechts de voorste rijen beneden, het vallen van een munt kwam niet verder dan de helft van de zitplaatsen.

Heemschut pleit voor monumentenstatus Amsterdamse Buurtcentrum Transvaal

20 oktober 2017 • 11 • Bron: Heemschut

Het Amsterdamse Buurtcentrum Transvaal is een bijzonder voorbeeld van jonge bouwkunst. De commissie Amsterdam van Heemschut vindt daarom dat het een gemeentelijk monument moet worden. Het centrum is in 1973-1975 gebouwd naar ontwerp van de architecten Pi de Bruijn en Ruud Snikkenburg van de Dienst Volkshuisvesting van de gemeente Amsterdam. Mei vorig jaar sloot het centrum na ruim 40 jaar haar deuren. In zijn op verzoek van Heemschut geschreven rapport, concludeert architectuurhistoricus Michiel Kruidenier dat het gebouw een zeldzaamheid is in zijn soort en dat het een eervolle vermelding in de moderne architectuurgeschiedenis verdient.

Bezoeker basiliek in Florence dodelijk geraakt door vallende steen

20 oktober 2017 • 17 • Bron: De Volkskrant

Een Spaanse bezoeker van de Santa Croce-basiliek in Florence is dodelijk getroffen door een vallend stuk steen.De basiliek, waarvan de bouw bijna 100 jaar duurde (1294-1385), is een belangrijke toeristische trekpleister van Florence. Er bevinden zich de praalgraven van beroemde Italianen, onder wie Michelangelo, Galileo Galilei en Niccolo Machiavelli. Daarom heeft het de bijnaam ‘het Pantheon’. Het is het grootste Franciscaner gebedshuis ter wereld. Onderhoud en herstel van de talloze monumenten in Italië is een kostbare aangelegenheid waarvoor vele instanties verantwoordelijkheid dragen. De werkzaamheden worden nogal eens gehinderd door bureaucratische rompslomp.

Noordoever Sloterplas in Amsterdam gemeentelijk beschermd stadsgezicht

20 oktober 2017 • 16 • Bron: Gemeente Amsterdam

De kop van de Sloterplas is aangewezen tot gemeentelijk beschermd stadsgezicht. De noordoever is een hoogtepunt in de naoorlogse stedenbouw van Amsterdam. Het park en de plas vormen het centrum van de Westelijke Tuinsteden, die tussen 1939 en 1974 door Van Eesteren en zijn ontwerpers met het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP) zijn vormgegeven. Belangrijke onderdelen van het beschermd stadsgezicht zijn het Westelijk Bastion (ook wel ‘zeskantjes’), de jachthaven (met bijbehorende bastions en groen), de promenade, het straatprofiel met beplanting van de Noordzijde, het (stippen)terras van café Oostoever, de rotonde en de bruggen en het wilgenlaantje.

Sterke genderverschillen in Touwbekercultuur

20 oktober 2017 • 41 • Door Redactie • Bron: Persbericht Universiteit Leiden

Mensen van de corded ware-cultuur (of Touwbekercultuur) deelden zo’n 5000 jaar geleden ideeën over de dood op continentale schaal. Daarin zaten sterke genderverschillen: mannen werden in een internationale stijl begraven, vrouwen lokaal. Dat ontdekte archeoloog Quentin Bourgeois. De touwbekercultuur bestond van zo’n 2900 tot 2450 v.Chr. en is genoemd naar de touwbeker; een met touwindrukken of een visgraatrand versierde keramieken aardewerkvaas. Het onderzoek naar begrafenisrituelen in de corded ware-cultuur is deze maand gepubliceerd in PLOS ONE.

16 inzendingen voor Jong MonumentenTalent

19 oktober 2017 • 18 • Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Tot 18 oktober konden organisaties hun monumententalent voordragen. Alle zestien inzendingen komen – op grond van hun kwaliteiten – op de shortlist. Woensdag 1 november worden de drie genomineerden bekendgemaakt. De voorgedragen monumentenprofessionals zijn tussen de 21 en 32 jaar en komen uit alle hoeken van het erfgoedveld. Van projectleider tot architect, van programma coördinator tot restauratiespecialist, van marketeer tot maker van historische 3D-modellen. De bekendmaking en uitreiking van de prijs Jong MonumentenTalent vindt plaats op 9 november tijdens het Nationaal Monumentencongres in Leeuwarden.

Meters muur van historisch bastion Harderwijk zoek

19 oktober 2017 • 61 • Bron: NOS

Zo’n 4 tot 6 meter bakstenen muur van het historische bastion van Harderwijk is zoek. Verdwenen tijdens de verbouwing van de boulevard in het kader van een groot stadsvernieuwingsproject. De resten van het eeuwenoude bolwerk met geschutstoren zouden net gerestaureerd worden. De muur lag bij de plek waar een brug naar het Dolfinarium komt. Hoe de stenen konden verdwijnen, is onduidelijk. Voorjaar 2016 legde archeoloog Maarten Wispelwey de muur bloot. Onlangs wilde hij de restauratie ervan voorbereiden. Mattie Moggré van de oudheidkundige vereniging Herderewich: “Ik zie de archeoloog nog verbaasd prikken met zijn stok, druk zoekend naar de muur.”

Musea worden door het kabinet misbruikt voor de Nationale Identiteit

19 oktober 2017 • 28 • Bron: Trouw

Kunst en cultuur lijken in het regeerakkoord een rol te spelen, maar dat is schijn. Het is het kabinet niet te doen om kunst. Dat zegt Ko van ’t Hek, kunstcriticus en de helft van het duo Kunst Kijken met Ko & Kho. Het verplichte Rijksmuseumbezoek en het leren van Wilhelmus zijn volgens Van ’t Hek “geen linkse hobby, maar een rechtse. Het gaat niet om de overdonderende kracht van kunst, maar om de herinnering aan hoe goed en groot ons kikkerland ooit was. (…) Kunst wordt misbruikt voor de Nationale Identiteit. En daar zou de kunstwereld zich tegen moeten verzetten.”

Hoe de stad Groningen haar monumentale hofjes wil redden

19 oktober 2017 • 15 • Bron: RTV Noord

Om te voorkomen dat de kenmerkende hofjes in de stad Groningen worden verwaarloosd, wil de gemeente een aantal van die hofjes onderbrengen in het Groninger Monumentenfonds. Het gaat om hofjes die nu nog in handen zijn van woningcorporaties. Door de hofjes onder te brengen in het fonds denkt wethouder Roeland van der Schaaf grip te krijgen op de toekomst van de hofjes. “Volgens het rijk heeft de corporatie geen rol als monumentenbeheerder. Daarom vinden we het goed dat het fonds die rol overneemt. Daarmee zorgen we ervoor dat de monumentale waarde in stand blijft.”

“Die Franse Schans was op oude kaarten gewoon te zien”

19 oktober 2017 • 82 • Bron: De Gelderlander

De contouren van de Franse Schans, een militair bouwwerk uit 1627 gebruikt bij het beleg van Groenlo, werden in 2003 ontdekt vanuit de lucht. De maïs was op de plek waar de grachten hadden gelegen minder geel. De ontdekking werd landelijk nieuws. “Maar als mensen op oude kaarten hadden gekeken, hadden ze de schans zo zien liggen”, zegt André Kaminski. Het voorbeeld illustreert wat de waarde van oude kaarten kan zijn voor het begrijpen van het hedendaagse landschap. En als we dat landschap beter begrijpen, zullen we het ook beter behouden. Kaminski nam daarom het initiatief voor de cursus ‘Lezen van historisch kaartmateriaal’.

Architect Albert Wiersema, de Berlage van Groningen

19 oktober 2017 • 13 • Bron: Reformatorisch Dagblad

In en rond het Noord-Groningse Bedum staat een aantal rijksmonumenten uit de vorige eeuw. Het gaat om huizen en kerken van architect Albert Wiersema. Van het oeuvre van de Groninger verscheen een overzichtswerk. Wiersema (1895-1966) liet zich inspireren door de baksteenarchitectuur van de Amsterdamse School in de lijn van dH. P. Berlage. Wiersema vertaalde die stijl wel naar een “Groningse variant: ingetogen en zakelijk met een arsenaal aan details om expressie in het ontwerp tot uitdrukking te brengen”, zo schrijft Bertus Fennema in het fotorijke en toegankelijke boek ‘Albert Wierseman, architect te Bedum. Gedegen en creatief’.

Sporen van 19de-eeuwse gauwdieven in de Brabantse boevenbank

19 oktober 2017 • 83 • Bron: Trouw

De rijken laten als vanzelf sporen na in de geschiedenis. Een negentiende-eeuwse schoenmaker moet een konijn hebben gestroopt om in de annalen te belanden. De Brabantse boevenbank, sinds deze maand online, vertelt iets van zijn verhaal. Alle 300.000 registraties van de Brabantse huizen van bewaring tussen 1811 en 1925 heeft het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) gedigitaliseerd. Voor historici en stamboomonderzoekers is de boevenbank een prachtige bron, maar het BHIC hoopt ook dat mensen die wel eens een Geert Mak lezen of Andere Tijden kijken hun achternaam online invoeren en zo kennismaken met een onbekend deel van de geschiedenis.

Regeerakkoord biedt sector ‘vertrouwen in de toekomst’

19 oktober 2017 • 116 • Door Frank Strolenberg

“In het nieuwe regeerakkoord wordt aangekondigd dat het Wilhelmus op school gedoceerd gaat worden. Daarnaast moeten kinderen een bezoek brengen aan het Rijksmuseum en krijgen kinderen op hun achttiende levensjaar de canon van de Nederlandse geschiedenis uitgereikt. Die canon wordt ook aan nieuwe Nederlanders uitgereikt. Dit alles om Nederland binnen een sterke internationale bedding ‘herkenbaar’ te houden. Het gaat dus om expressie geven aan de Nederlandse identiteit.” Hoewel Frank Strolenberg opmerkt dat de passages die hij beschrijft al snel tot schampere opmerkingen leiden, wijst hij in zijn column op de kans die met het regeerakkoord kan worden aangegrepen om het begrip identiteit “meer handen en voeten te geven”.

Wethouder opent ArcheoHotspot en laboratoria Oertijdmuseum Boxtel

18 oktober 2017 • 17 • Bron: Mooi Boxtel

Wethouder Marusjka Lestrade van de gemeente Boxtel heeft, samen met museumdirecteur René Fraaije afgelopen zondag de ArcheoHotspot en de twee nieuwe laboratoria bij het Oertijdmuseum geopend. In de ArcheoHotspot kunnen amateurarcheologen hun vondsten laten dateren en onderzoeken. De opening en het goede weer leidden tot grote drukte bij het museum. Bij de opening was ook Statenlid Henri Swinkels, gedeputeerde cultuur, aanwezig.

“Het maken van de juiste voeg is als het brouwen van bier”

18 oktober 2017 • 32 • Bron: BN DeStem

“Een restauratie is geslaagd als je het verschil tussen voor en na niet kunt zien.” Dat is het motto van architect en bouwtechnisch-adviseur Robert Guinée. Een betere illustratie hiervan, dan de huidige opknapwerkzaamheden aan de St. Catharinakerk van de Hervormde Gemeente op de Markt van Zevenbergen, kan hij niet geven. Sinds 2009 is Guinée bij de grootscheepse opknapbeurt van de uit 1410 stammende en oorspronkelijk katholieke kerk betrokken. Twee maanden zocht hij naar de juiste voeg. “Je mag gerust zeggen dat de samenstelling van een voegmortel een soort brouwproces is. Er zitten al snel minstens acht ingrediënten in.”

Philips snapt Eindhovens belang van ‘rijksmonument’ Evoluon

18 oktober 2017 • 36 • Bron: Studio 040

Bij de oriëntatie op een nieuwe bestemming voor het Evoluon houdt Philips rekening met de historische waarde van het gebouw voor Eindhoven (zie video). Philips is eigenaar van het Evoluon. Op dit moment huurt het bedrijf Regus het pand. Philips is bezig om te kijken naar nieuwe bestemmingen voor het markante gebouw dichtbij het centrum van Eindhoven. Daarvoor heeft de multinational een makelaar in de hand genomen. Philips vindt dat het Evoluon de status van rijksmonument verdient. De aanvraag daarvoor is al in 2013 gedaan, maar er is nog geen klap op gegeven door de verantwoordelijk minister.

Virtual Reality-spektakel in het Scheepvaartmusem

18 oktober 2017 • 12 • Bron: Museum Actueel

Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam heeft een Virtual Reality-tijdreis ontwikkeld die de bezoeker terugvoert naar de Gouden Eeuw. In ‘Dare tot Discover – a VR Journey’ maakt de bezoeker een vlucht over de historische haven van Amsterdam, ziet hoe deze zich ontwikkelt en is getuige van de afvaart van een VOC-schip. Vanaf 14 december kan men het VR-spektakel beleven. Ook het Zeemagazijn, de huidige locatie van het museum, heeft een rol in de VR-tijdreis. Uitgangspunt voor ‘Dare to Discover’ is dan ook het schilderij ‘Gezicht op het IJ met ‘s Lands Zeemagazijn te Amsterdam’ (1664) van Reinier Nooms.

Oorspronkelijke kwaliteit W Hotel in Amsterdam spreekt opnieuw

18 oktober 2017 • 43 • Bron: NRP

Het stijlvol getransformeerde W Hotel in de Spuistraat is voor € 260 miljoen gekocht door het Duitse vastgoedfonds Deka. Dat wordt bevestigd door de uitbater van het 238 kamers tellende hotel, het Amsterdamse European Hotels Private Collection. Dit jaar werd de transformatie van het hotel door Architectenbureau Office Winhov genomineerd voor een NRP Gulden Feniks. Het rijksmonument heeft na de transformatie het centrum van Amsterdam een publiekelijk toegankelijk ruimte gegeven. Daarbij is het monumentale karakter van het monument in ere hersteld. Door de gedaanteverandering is nieuw leven geblazen in een stuk straat dat jaren lang slecht geprogrammeerd was.

Stichting Stadsherstel Amsterdam fuseert met Eigen Haard

18 oktober 2017 • 22 • Bron: Het Parool

De kleinste woningcorporatie van Amsterdam, Stichting Stadsherstel, gaat fuseren met Eigen Haard. Dat hebben de huurders te horen gekregen in een brief van het bestuur. De stichting heeft 292 woningen en 57 bedrijfsruimten, veelal in het centrum van de stad, en werkte met een eigen wachtlijst. De stichting is sinds 2013 zelfstandig, maar die onafhankelijkheid was niet vol te houden door de groeiende wetgeving en regeldruk uit Den Haag. Het stichtingsbestuur heeft naar eigen zeggen voor Eigen Haard gekozen omdat die corporatie de meeste ervaring heeft met het beheer van monumentale panden.

Donatie van bijna twee ton voor Klooster Ter Apel

18 oktober 2017 • 16 • Bron: Dagblad van het Noorden

Het Museum Klooster in Ter Apel heeft een donatie van bijna twee ton gekregen voor de aanschaf van nieuwe verwarmingsketels en een nieuw klimaatbeheersingsysteem. De gevers van het bedrag willen anoniem blijven. De huidige verwarmingsketels en klimaatbeheersingsysteem voldoen niet meer. De ketels zijn zelfs defect. De stichting die het museum runt, had zelf niet het geld om ze te vervangen maar kan dat nu wel doen. Het Klooster werd in 1465 door de Kruisheren gebouwd maar fungeert nu al vele jaren als museum. Het wordt jaarlijks door ruim 30.000 mensen bezocht.

IJsselkogge is vondst van wereldklasse

18 oktober 2017 • 33 • Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

In Batavialand is gisteren het conserveringsbesluit IJsselkogge getekend, tijdens een werkbezoek van minister Bussemaker. Martin Hoenderkamp, programmadirecteur Ruimte voor de Rivier van Rijkswaterstaat, Susan Lammers, directeur van de RCE en Hans Maris, directeur Stichting Batavialand zetten hun handtekening onder het document dat ervoor zorgt dat de conservering van dit bijzondere schip nu daadwerkelijk start. Martin Hoenderkamp: “Wij hebben bij een aantal Ruimte voor de Rivierprojecten bijzondere vondsten gedaan, maar dit is er een van wereldklasse!” Susan Lammers: “Door het besluit om de kogge te conserveren, zorgen we er voor dat de kogge eeuwigheidswaarde krijgt.”

Aanwijzingen voor Romeins badhuis in Cuijk

17 oktober 2017 • 188 • Door Jetske • Bron: Persbericht gemeente Cuijk

Bij archeologisch onderzoek in de Grotestraat in Cuijk (Noord-Brabant) zijn op vrijdag 13 oktober sporen aangetroffen die duiden op de aanwezigheid van een Romeins badhuis. De komende dagen wordt nader onderzoek gedaan naar de sporen en de betekenis ervan. Mocht het inderdaad om een Romeins badhuis gaan, dan gaat het waarschijnlijk om een badhuis uit de eerste eeuw. Wethouder archeologie Rob Poel: “Cuijk is bekend om haar rijke Romeinse verleden en ik hoop dat deze bijzondere ontdekking hier nog een belangrijke extra dimensie aan toe gaat voegen, zowel op nationaal als internationaal niveau.”

Meest gelezen (week)

Meest gelezen (maand)

Meest gelezen (jaar)