Laat zien waar we samen mee bezig zijn
Archeologisch onderzoek aan de voet van befaamde John Frostbrug – bekend van o.a. de film A Bridge Too Far – heeft nieuwe kennis opgeleverd over de Slag om Arnhem in de Tweede Wereldoorlog. Een team van archeologen stuitte in 2013/2014 op sporen van de gevechtshandelingen bij de brug en van de periode na de bevrijding. Er zijn persoonlijke bezittingen van Britten en Duitsers opgegraven en stalen delen van de opgeblazen brug.
Uitgeverij Komma, verantwoordelijk voor de succesvolle uitgave Rijks, Masters of the Golden Age van Marcel Wanders, brengt een nieuw meesterstuk uit: Het Schilderboek, van Lux Buurman. Rijk geïllustreerd en met humor geschreven laat dit boek zien dat tekenen en schilderen niet ingewikkeld hoeft te zijn. Kunstschilder en docente Lux Buurman onthult alles over de klassieke teken- en schilderkunst zoals perspectief, anatomie en het gebruik van kleur en beschrijft stap voor stap de geheime technieken en schildersrecepten van de oude meesters.
Een nationaal Historisch Museum is er nooit gekomen, maar ‘dat wat iedere Nederlander over zijn geschiedenis moet weten’ is vanaf morgen te zien in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Maar wat iedere Nederlander over zijn geschiedenis moet weten is eeuwig onderwerp van discussie. Het Openluchtmuseum en het Rijksmuseum kregen in 2012 de opdracht om de canon van de Nederlandse geschiedenis te verbeelden. Een behapbare en toegankelijke tentoonstelling vraagt om scherpe keuzes. Directeur Willem Bijleveld van het Openluchtmuseum heeft het daarom over een appetizer. En art director Pieter van der Heijden spreekt van een trailer.
Genderneutrale kleding voor kinderen: echt iets van nu? Eigenlijk is het van alle tijden, vertelt Madelief Hohé, modeconservator bij het Gemeentemuseum in Den Haag. In de zeventiende eeuw werden de allerkleinsten allemaal in rokken gestoken, vertelt ze. “Er zijn allerlei theorieën waarom dat was, maar het was vooral praktisch: een rok is veel makkelijker met verschonen.” Het onderscheid tussen roze en blauw zoals we het nu kennen, komt uit de jaren 30 van de vorige eeuw, legt Hohé uit. “Dat gaat gelijk op met roze en blauwe muisjes.” Het komt volgens haar voort uit de commercie.
Hij ziet niet veel, maar graven kan hij als geen ander: de mol. Volgens archeologen van de Universiteit Gent kan een molshoop een schat aan informatie bevatten. De mol kan kleine historische resten opgraven, die veel zeggen over wat er in de bodem zit. De Vlaamse archeoloog Jan Trachet kwam min of meer toevallig op de mol als archeologisch wapen. Op een archeologische site in Vlaanderen konden de Gentse archeologen niet in de grond graven, omdat dat de bodem zou verstoren. Ze besloten om aanwezige molshopen te onderzoeken en deden tot hun verbazing allerlei vondsten.
Raamsdonksveer krijgt een Place Napoleon. En wel op de Keizersdijk, waar de Franse generaal ooit overheen trok. “De oude keizer Napoleonroute wordt weer zichtbaar, evenals de oude trambaan tussen Geertruidenberg en Oosterhout”, verklaart wethouder Kevin van Oort (GroenLinks) op zijn Facebookpagina. De inrichting van de Place Napoleon loopt hand in hand met de ‘knip’ die de gemeente Geertruidenberg aanlegt op de Keizersdijk: een deel van de weg wordt autovrij. De gemeente trekt op met Veers Erfgoed en het bedrijf Millvision.
Het openluchtmuseum van Bokrijk in Genk in België staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De volksspellenschuur- en tuin is één van de grootste publiekstrekkers van dit museum. De spellen zorgen ervoor dat mensen kennismaken met het rijke culturele erfgoed. Echter, na 20 jaar intensief gebruik was de schuur aan een flinke renovatie toe. De schuur had een tekort aan daglicht. Aangezien ramen plaatsen geen optie is vanwege het ontbreken van een onderdak, is het strodak vervangen door een rieten dak en zijn daglichtbuizen geplaatst. Dankzij de daglichtbuizen is de daglichttoetreding aanzienlijk verbeterd.
Het historische stadje Veere met zijn pittoreske straatjes, kade, grachten en oude panden trekt jaarlijks meer dan één miljoen bezoekers. Toch zijn veel kenmerkende gebouwen, verhalen en figuren uit het straatbeeld verdwenen. Stichting Delta Cultureel wil deze vergeten historie door middel van een gedetailleerde en interactieve 3D-animatie op een moderne en tot de verbeelding sprekende manier terugbrengen. Zo wordt ‘saaie geschiedenis’ spannend en beleefbaar gemaakt voor een breed publiek (zie promotievideo). Om het project te financieren, is een crowdfunding opgezet. Iedere bijdrage kan ervoor zorgen dat Veere in volle glorie virtueel wordt heropgebouwd.
Al 25 jaar gaan Leidse archeologiestudenten naar de Duitse plaats Schöningen voor opgravingen in een bruinkoolgroeve. Elk jaar komen daar bijzondere objecten van zo’n 300.000 jaar oud boven de grond. Hoogleraar Thijs van Kolfschoten blikt terug aan de hand van vier bijzondere vondsten: een werpstok, houten speren, dierenbotten met lange krassen en een schedel van een sabeltandtijger. De vondst van de werpstok in 1994 “symboliseert het moment dat we wisten dat Schöningen wel eens een zeer waardevolle vindplaats zou kunnen zijn”. De vondst van de sabeltandtijger in 2015 “laat zien dat er 300.000 jaar geleden nog sabeltandtijgers waren in Europa”.
De Vereniging Groninger Monument Eigenaren (VGME) ervaart de huidige ontwikkeling rondom Groninger Erfgoed positief, er is een mijlpaal is bereikt. De NAM en Groninger Landschap hebben een deal gesloten met betrekking tot de toekomst van de boerderijen Melkema, Occo Reintiesheert en de Haver. De eigenaren zijn schadeloosgesteld door aankoop door de NAM, Groninger Landschap krijgt ‘om niet’ het eigendom van de boerderijen en daar boven op een onderhoudsfonds van 3 miljoen euro voor deze 3 locaties.
‘Dat het VSBfonds stopt met aankopen van musea steunen, vind ik ongelofelijk jammer.’ Fusien Bijl de Vroe, directeur van de Vereniging Rembrandt, reageert op het bericht van het VSBfonds dat het per 15 november stopt met het bijdragen aan museale aankopen.
Klooster ‘De Stad Gods’ in het natuurgebied Monnikenberg bij Hilversum wordt per inschrijving verkocht. BOEi, voluit de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, is erfpachter van dit historische pand en zoekt naar een nieuwe eigenaar. Het gebouw, een gemeentelijk monument, is in 1900 gebouwd als villa en heeft vanaf 1946 jarenlang dienst gedaan als klooster voor de zusters Augustinessen van Sint Monica onder de naam ‘de Stad Gods’. Sinds het vertrek van de kloosterorde in 2014 staat het gebouw leeg. In afwachting van een nieuwe bestemming wordt Klooster Monnikenberg regelmatig ingezet als film- en evenementlocatie: zo wordt het NPO-programma Dream School er opgenomen en figureert het gebouw – mede door de monumentale uitstraling en originele interieur – in diverse reclames en televisieprogramma’s zoals de Nederlandse detectiveserie Smeris.
Er zijn nog circa vijftig ‘monumentale kunstwerken’ uit de wederopbouwperiode in Leiden, zo blijkt uit onderzoek van Erfgoed Leiden. De gemeente Leiden heeft door de inventarisatie als een van de eerste gemeenten in Nederland de monumentale kunst goed in beeld. Monumentale kunst is gebouw-gebonden kunst. Een kunstvorm uit de periode van de wederopbouw, waarbij architect en kunstenaar samenwerkten. Gebouwen werden met kunst verfraaid om de wereld een beetje mooier en beter te maken. Met het verdwijnen van steeds meer naoorlogse gebouwen verdwijnt vaak ook de kunst. De gemeente Leiden is daarom blij met het onderzoek.
De gemeente Middelburg gaat scherper toezien of inwoners wel goed omgaan met hun monumentale woningen. Dat gemeenteraad heeft met een krappe meerderheid van vijftien tegen veertien stemmen besloten dat dat moet gebeuren omdat er signalen binnenkomen dat monumenten in verval raken. Wethouder Johan Aalberts adviseerde om een motie van CDA en Lokale Partij Middelburg niet aan te nemen. Want scherper toezicht houdt volgens hem automatisch in dat er ook meer geld beschikbaar moet worden gesteld. Beide partijen hadden niet aangegeven waar dat vandaan kan komen.
Hoe willen we wonen? Die vraag staat centraal in de huidige discussie over de steeds drukker wordende stad Amsterdam. Niet alleen komen er meer bezoekers naar de stad, ook de druk op de banen- en woningmarkt groeit enorm. De tentoonstelling Een Betere Stad in De Bazel, over het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP), geeft een nodige verdiepingsslag aan deze discussie. Volgens Jerryt Krombeen, student stedenbouw aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, is er in de tentoonstelling en bijbehorende publicatie De Nieuwe Grachtengordel veel lof voor de experimentele, avant-gardistische stedenbouw. Krombeen mist echter ruimte voor kritische lessen.
De Zaanse Schans is op weg naar drie miljoen bezoekers per jaar. Grote vraag op het erfgoedpark: hoe combineer je dat toeristencircus met de zorg voor erfgoed? “Kwestie van heel veel praten en als het écht niet anders kan procederen.” Het lastige is, legt directeur Peter-Jan van Steenbergen uit, dat de Zaanse Schans niet kan worden afgesloten en dat er rekening moet worden gehouden met de mensen die wonen en werken in het erfgoedpark. Voor het eerst wordt nagedacht over het heffen van entree op vrijwillige basis, zoals dat ook gebeurt bij de Amsterdamse Waterleidingduinen.
‘Hoe vaak klim jij per dag de Domtoren op?’ Dat is de vraag die Frank-Xander van der Steen (25) het vaakst gesteld krijgt op een werkdag. Het antwoord is drie. “Dat is goed te doen hoor, alleen niet als je brak bent.” Eenmaal boven is het altijd een verrassing hoe het uitzicht is. Voor de masterstudent Internationale betrekkingen in historisch perspectief is de baan als gids en gastheer van de Domtoren een schot in de roos. “Ik werk nu op het hoogtepunt van de Utrechtse geschiedenis”, zegt Frank-Xander. “Dat is toch geweldig?”
3D-archeologen Maarten Sepers en Kim van Straten van Panoptes Heritage werken aan driedimensionale beelden van de Deventer Waag en de droge gracht die in vroeger tijden op de plek van het Waaggebouw liep. Ze doen dat in opdracht van museumorganisatie Deventer Verhaal. Eerdere 3D-beelden zijn momenteel te zien op de tentoonstelling in Museum De Waag. Om verdwenen bouwwerken in 3D na te maken, verzamelen Sepers samen met Van Straten veel informatie. “We koppelen in de 3D-beelden eigenlijk alle informatie die er te krijgen is over een gebouw. En dat tot op de steen nauwkeurig.”
Bij de kust van Oostende is een Duitse onderzeeër gevonden. De U-boot is de best bewaarde die tot nu toe is gevonden. De boot is nagenoeg intact. De luiken van de boot zijn zelfs nog gesloten. Dat wijst erop dat de boot niet eerder is gevonden en dat de lichamen van de 23 bemanningsleden nog aan boord zijn. Welke boot het precies is, is nog niet bekend. De Duitse vloot bij de kust van Vlaanderen bestond uit negentien boten. Van de vijftien gezonken boten zijn elf boten gevonden. Het serienummer moet meer duidelijkheid geven.
Ter stimulering van aandacht voor de cultuurhistorie in de gemeente Enschede is een nieuwe erfgoedprijs ingesteld door de Stichting Historische Sociëteit Enschede Lonneker (SHSEL). De prijs gaat naar een projecten of instellingen die zich op het grondgebied van de gemeente Enschede hebben onderscheiden, specifiek binnen het werkterrein van de SHSEL. Bijvoorbeeld met renovatie of herbestemming van een gebouw of ensemble met erfgoedwaarde, de herinrichting van een historische tuin, park of plein, projecten op het gebied van de archeologie, publieksactiviteiten met betrekking tot erfgoed die het belang van erfgoed als kennisbron van het verleden benadrukken, publicaties of een combinatie van het eerdergenoemde.
Bruno Werz is een Nederlandse archeoloog die, als een ware Indiana Jones, al vanaf de jaren 80 onderzoek doet naar het VOC-schip ‘Haarlem’. Het schip strandt in 1647 voor de kust van het huidige Kaapstad. Speciaal voor deze lezing, vliegt Bruno Werz over vanuit Zuid-Afrika, waar hij woont en werkt als maritiem archeoloog en beroepsduiker. Zondag 24 september vertelt hij in het Nationaal Archief over zijn zoektocht.
Met de 3D-app van het Binnenhof neemt u een kijkje in het politieke hart van Nederland in 1630, 1860, 1970 en 2016. In iedere periode kunt u op zoek naar achtergrondinformatie, politieke feitjes, architectonische wetenswaardigheden en anekdotes.
De oude kastanjelaren van de Charlottalei in Antwerpen zijn tegen de vlakte gegaan. De emotionele reactie van mensen die volgde op het omhakken van de bomen is heftig en voor de koelste kikkers onder ons wellicht verbazingwekkend. Hoe komt het toch dat mensen telkens weer zo bewogen reageren als de kettingzaag een stille reus neerhaalt? Veel valt de leren uit de retoriek die gebruikt wordt in die reacties. Mensen lijken oprecht van streek te zijn. Met het omhakken van een monumentale boom verdwijnt een stuk verbondenheid met het verleden.
Projectontwikkelaar Van Pelt eist dat het pand Teerlink in Dordrecht van de gemeentelijke monumentenlijst af gaat. Van Pelt is niet van plan het pand te slopen, maar wil meer ruimte om een nieuwe functie aan het pand te kunnen geven. Zo heeft hij grove schetsen ingediend voor een combinatie van horeca, kantoor en wonen. Die plannen worden door de monumentenstatus zo beperkt, dat ze niet rendabel zijn. Monumentenzorg en de Dordtse Welstandscommissie vinden unaniem dat het pand de monumentenstatus moet behouden en dat Van Pelt in elk geval het dak moet repareren tegen verdere aantasting.
Archeologen hebben bij opgravingen in Arnhem een bijzonder restant van een majolicabord-gevonden. Dat vertelt stadsarcheoloog Leo Smole via ArcheoHotspots. Het stuk lag bij de Eusebiuskerk in een beerput op de plek waar de loop van de Sint-Jansbeek moet komen. Het stuk aardewerk dateert van rond 1600. Majolica is een soort van imitatieporselein. Op de vondst is een afbeelding van twee mannen te zien. Volgens Smole is het een poging om Chinees porselein na te doen, maar verraadt een ‘Hollands boerderijtje’ op de achtergrond de ware aard van het stuk.
