Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Het Nationaal Groenfonds zet zich elke dag in voor een groener Nederland. Met het financieren van projecten wordt de kwaliteit van onze groene leefomgeving verbeterd.
Bent u benieuwd wie de winnaars van de Nationaal Groenfonds Natuurprijs zijn en welke evenementen het Groenfonds organiseert? Deze en andere informatie vindt u op de website van het Nationaal Groenfonds.
____________________________________________________________
Aan de slag met erfgoed in het basisonderwijs? Misschien is de subsidieregeling Mediakunst- en Erfgoededucatie van het Fonds voor Cultuurparticipatie wat voor jou. De indientermijn voor de eerste ronde is verlengd tot 14 december. In 2019 opent er een tweede ronde.
De Lagune van Venetië, de toren van Pisa en de middeleeuwse stad Rodos. Deze en nog 34 andere locaties op de werelderfgoedlijst van Unesco lopen komende eeuw risico op schade door overstroming. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van klimaatwetenschappers. De analyse van Lena Reimann en collega’s verscheen in het vakblad Nature Communications en richt zich op werelderfgoed in het middellandse zeegebied. De onderzoekers gebruikten daarvoor de klimaatvoorspellingen van het internationale klimaatpanel IPCC. Klimaatwetenschapper Bart Strengers (Planbureau voor de Leefomgeving) noemt het onderzoek ‘degelijk’. “Het bevat alleen wel wat open deuren”, zegt Strengers.
De ‘troeteleik’ in de middenberm van de A58 bij Ulvenhout is verkozen tot Boom van het Jaar. Maar Rijkswaterstaat wil het liefst af van de bijzondere eik. De boom staat al twee jaar op de ‘dodenlijst’, want hij staat de plannen voor de verbreding van de A58 in de weg. De boom is een overblijfsel van een oprijlaan vol eiken van het landgoed Anneville. Bij de aanleg van de A58 sneuvelden de meeste bomen, maar juist deze eik mocht blijven omdat hij precies in de middenberm van de nieuwe weg terecht zou komen.
Houtwallen en bermen zijn in rap tempo verdwenen in de Achterhoek. Volgens de Gelderse Natuur en Milieu Federatie en Natuurmonumenten is het vijf voor twaalf en moeten gemeenten nu beleid ontwikkelen. “We staan hier in een gebied net buiten Doetinchem. Op het eerste gezicht ziet het er mooi uit”, vertelt Udo Hassefras van Natuurmonumenten (zie video). “Maar als je goed kijkt, dan zie je dat het aardappelveld direct tegen de bomen aanligt. Vroeger lag hier waarschijnlijk een brede sloot tussen. In die sloot groeien bloemen en planten die er weer voor zorgen dat dieren zich er fijn voelen.”
De toegenomen druk op het landschap vraagt om het nauwkeurig in de gaten houden van veranderingen. Dat stelt het College van Rijksadviseurs in zijn advies over landschapsmonitoring, dat op 10 oktober is aangeboden aan de minister van BZK en dat tot stand is gekomen in samenspraak met het PBL, de RCE en LandschappenNL (download hier). Rijksadviseur Berno Strootman: “Door het landschap goed te monitoren, kunnen we tijdig maatregelen nemen om verdere terugloop van de kwaliteit van ons landschap te voorkomen, maar ook snel constateren dat nieuwe landschappelijke kwaliteiten zijn ontstaan, bijvoorbeeld als gevolg van nieuw beleid.”
Op donderdag 18 oktober ontvangt Lutz Jacobi, directeur van de Waddenvereniging, het eerste exemplaar van De Bosatlas van de Wadden. De atlas brengt dit UNESCO-werelderfgoed in al zijn facetten en in al zijn schoonheid over het voetlicht. Honderden kaarten, illustraties en foto’s – onder andere van luchtfotograaf Karel Tomeï en van de maker van de film WAD, Ruben Smit – geven een samenhangend beeld van dit mooiste stukje van Nederland. De atlas gaat over eilanden, geulen, trekvogels, zeehonden, vissers, scheepswrakken, dialecten, volksfeesten en nog veel meer. Een rode draad door de atlas is het spanningsveld tussen natuurbehoud en menselijke activiteiten.
De troeteleik in de middenberm van de A58 bij Ulvenhout blijft de gemoederen bezighouden. Na de Bomenstichting breekt nu ook de Stichting Nationale Boomfeestdag een lans voor behoud van het markante exemplaar van 180 jaar oud. De eik moet wijken als de A58 in 2020 van 4 naar 6 stroken wordt verbreed. Omdat het nabijgelegen viaduct niet breed genoeg is, moet de middenberm worden gebruikt voor de uitbreiding. Een nieuw viaduct zou een optie zijn. Maar de kosten ervan bedragen meer dan 3,5 miljoen euro. Dat extra budget is er niet, de kosten wegen niet op tegen de maatschappelijke kosten, laat Rijkswaterstaat weten.
Stichting Nijkleaster mag de monumentale kop-hals-rompboerderij Westerhûs bij Hilaard verbouwen tot een protestants kloostercomplex, als de omgeving maar wordt ontzien. Nijkleaster moet afzien van de bouw van bergingen op een aan te leggen parkeerterrein aan de noordkant van de half afgegraven terp. Westerhûs ligt middenin een waardevol weidevogelgebied met een bijzondere, reliëfrijke verkaveling. Op de terp zou eeuwen geleden al eens een klooster hebben gestaan. Met de toestemming van het provinciebestuur kan de gemeente Leeuwarden vergunningen afgeven voor het retraitecentrum dat plaats moet gaan bieden aan 12 vaste bewoners en maximaal 24 overnachtende gasten.
Verschillende natuur- en cultuurhistorische verenigingen konden de gemeenteraad van Ooststellingwerf niet overtuigen om nee te zeggen tegen het zonnepark bij het Molenbosch bij Oldeberkoop. De raad maakte onder geroep van “duivels dilemma” met grote meerderheid de weg vrij voor het zonnepark van 2 hectare. Dat de vergunning voor het particulier initiatief ‘maar’ voor 30 jaar geldt, was voor de raad reden om overstag te gaan. Erfgoedvereniging Heemschut, It Fryske Gea, Gagelvenne en Landschapsbeheer Fryslân betoogden in hun zienswijze dat een hele generatie niet meer van het historische landschap van het wandelgebied van It Fryske Gea kan genieten.
Als het aan de natuur had gelegen, waren de Hollandse IJssel en Lek nooit ontstaan. Dat schrijven 4 Utrechts fysisch geografen in het wetenschappelijke tijdschrift Geology. De onderzoekers tonen aan dat de rivieren aan het begin van onze jaartelling ‘per ongeluk’ ontstonden door menselijke activiteit. Door ontwatering en ontbossing werden lokale kreken steeds groter en verdween de veenbodem. Het onderzoek is onderdeel van ‘The Dark Age of the Lowlands in an interdisciplinary light’, een interdisciplinair project waarbij fysisch geografen, archeologen en biologen samenwerken aan een reconstructie van Nederland op de overgang van de Romeinse tijd naar de Middeleeuwen.
De stichting Bomenridders Groningen schakelt mogelijk UNESCO in om het kappen van 2 hectare extra groen voor de bouw van de nieuwe ringweg in Groningen te voorkomen. De stichting ving bot bij de Raad van State. Volgens advocaat Ina Brouwer van Bomenridders Groningen loont het de moeite bij de organisatie aan te kloppen. “UNESCO dreigt het predikaat werelderfgoed voor de Stelling van Amsterdam in te trekken vanwege de aanleg van een nieuwe weg door het gebied. De Hondsrug heeft ook een UNESCO-predikaat (UNESCO-geopark, red.).” Brouwers hoopt dat de organisatie net als in Heemskerk bewoners steunt die alternatieven aandragen.
Jaarlijks bezoeken miljoenen mensen het Waddengebied. Dit uitzonderlijk mooie doch uitdagende natuurgebied en haar dierlijke inwoners spelen de hoofdrol in de nieuwe natuurfilm WAD van Ruben Smit, bekend van De Nieuwe Wildernis. Na drie jaar onderzoek en vijf jaar filmen is het bijna zover: op 1 en 2 oktober gaat WAD groots in première. “Er is nog nooit een echte natuurfilm gemaakt over het Wad terwijl dit het enige Werelderfgoed Natuurgebied in Nederland is. Naast dat het gebied ongelofelijk mooi is, is het ook heel belangrijk voor veel diersoorten in de wereld”, vertelt Smit.
