De Open Deuren van … kerken in kerstsfeer

Kerstmarkt in de Lebuïnuskerk in Deventer
Kerstmarkt in de Lebuïnuskerk in Deventer Foto: Marlo Reeders

De feestdagen staan weer om de hoek. Kerkgebouwen openen hun deuren voor speciale kerstnachtdiensten, zoals de Domkerk in Utrecht waar bezoekers al uren voor aanvang buiten in de rij staan. Maar ook andere kerstactiviteiten trekken een breed publiek naar de kerk. Misschien bezoekt u dit jaar een uitvoering van Bachs Weihnachtsoratorium, of struint u liever een sfeervolle kerstmarkt af. Deze kerstspecial van De Open Deur inspireert met vier bijzondere voorbeelden.

Ook dit jaar is de kerststal in de Sint Janskathedraal in Den Bosch een van de grootste publiekstrekkers. Vanuit het hele land komen mensen de straatjes van Bethlehem bekijken die in de kooromgang tot leven zijn gewekt. Ieder jaar verwelkomt de Sint Jan zo’n 80.000 tot 100.000 bezoekers. Om die bezoeker nog meer beleving te bieden en nieuwe doelgroepen aan te spreken werkt het team van de kerststal sinds 2016 samen met de Efteling. Het Brabantse attractiepark geeft creatief advies op het gebied van beweging en verlichting. Zo zweven er dit jaar bijvoorbeeld engelen door de kerk. De opbouw van de kerststal, waar tientallen vrijwilligers al sinds november aan werken, is geen eenvoudig karweitje. In een monumentaal kerkgebouw kun je immers niet zomaar in de muren boren. Decorstukken worden daarom met speciale constructies bevestigd. Nieuw dit jaar is het monitoren van de bezoekersaantallen met behulp van camera’s. In de toekomst hoopt de Sint Jan nog beter voorbereid te zijn op de grote toestroom van publiek. De Bossche kerststal is tot en met 12 januari te bezoeken. 

In Weert openen de Zusters Birgittinessen de deuren van hun monumentale klooster Maria Hart. De kloostertuin is voor de derde keer het toneel van de lokale kerststal. Tot 2005 stond de kerststal van Weert, toen nog in de Sint Martinuskerk, bekend als de grootste van Europa. Het spektakel met tientallen levende dieren, meer dan 150 opgezette exemplaren en diverse acteurs trok jaarlijks ruim 100.000 bezoekers. Een groep lokale ondernemers wilde de traditie nieuw leven inblazen – dit keer in bescheidener vorm –  en sloeg de handen ineen met de Zusters Birgittinessen. De abdij is van oudsher een slotklooster, waar het leven van de bewoners zich volledig achter de kloostermuren afspeelt. Sinds een aantal jaar treden de Zusters meer naar buiten en onderhouden ze ook een gastenverblijf. Een belangrijke ambitie van de heruitgevonden kerststal was dan ook om mensen een kijkje te gunnen in het kloosterleven. De opbrengst van de kerststal, geopend van 21 tot en met 29 december, komt ten goede aan het onderhoud van het kloostercomplex. 

De KoepelKathedraal in Haarlem grijpt de kerstdagen aan om de ondergrondse crypte voor het eerst open te stellen voor publiek. Van mei tot oktober zocht de Kathedrale basiliek Sint Bavo met het initiatief ‘Klim naar het licht’ de hoogte al op: bezoekers konden op een tijdelijke loopbug tussen de twee kerktorens op 60 meter van de grond van het uitzicht genieten. Dit keer staat hen een ondergrondse beleving te wachten, in een tot voor kort ontoegankelijk deel van de kerk. Tijdens de jarenlange restauratie van de KoepelKathedraal, waarvoor de kerk dit jaar de Europa Nostra Award won, werd onder andere de crypte openbaar toegankelijk gemaakt. Door het wegruimen van een meter zand werd de kruipruimte verdiept tot een kelder van stahoogte. Tot en met 5 januari is de crypte geheel in kerstsfeer met 300 kerstgroepen uit de hele wereld en een modelspoorbaan. Bezoekers kunnen hun eigen kerststal bouwen en voor kinderen is een speurtocht georganiseerd. 

Op Eerste Kerstdag organiseert de Dominicuskerk in Amsterdam voor de vijftigste keer op rij een Open Huis. Iedereen is er welkom om samen kerst te vieren, ongeacht leeftijd, geloof of afkomst. Toen er op een koude kerstnacht in 1969 na afloop van de dienst dak- en thuislozen in de kerk achterbleven, besloot de Dominicus nog een nachtje open te blijven en bood de logees de volgende ochtend een ontbijtje aan. Inmiddels is het Open Huis uitgegroeid tot een begrip: elk jaar komen er zo’n 1.200 mensen uit heel Nederland over de vloer. Ook veel wijkbewoners en leden van de oecumenische gemeente schuiven ieder jaar weer aan. Bezoekers krijgen een gratis driegangen diner aangeboden, geserveerd aan lange tafels en opgeluisterd door muziek. Je kunt er simultaan schaken tegen grootmeesters of iets breien voor het goede doel. Het initiatief rust op de schouders van de 200 vrijwilligers die de versieringen ophangen, koffie schenken, de garderobe bemannen, in de keuken staan en de afwas doen. Arie Voordouw, centraal coördinator van het Open Huis, vult aan: “Er hangt een vertrouwde en huiselijke sfeer en dat spreekt mensen erg aan.” Als dat geen kerstgedachte is.

Wilt u meer weten over de kerstactiviteiten in deze kerkgebouwen? Kijk voor meer informatie op:
kerststal-sint-jan.nl 
birgittinessen.nl/nieuws/openingstijden-kerststal-weert-2019 
koepelkathedraalhaarlem.nl/wat-is-er-te-zien/kerst  
dominicusamsterdam.nl/wij-doen/kerst