Enige bewaard gebleven maquette van Theo van Doesburg verworven voor de Rijkscollectie

Maquette Theo van Doesburg. Foto: Johannes Schwartz

Het Nieuwe Instituut heeft een unieke interieurmaquette van architect en kunstenaar Theo van Doesburg verworven. Het is een ontwerp voor Café-restaurant Aubette, een van de belangrijkste architectuurprojecten van De Stijl, de kunstbeweging waar Theo van Doesburg het boegbeeld van was. Met dit radicale ontwerp maakte Van Doesburg geen onderscheid meer tussen architectuur en schilderkunst. De verwerving is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds, de Vereniging Rembrandt en Galerie Gmurzynska.

Het interieur van Aubette (Straatsburg, 1928) is uitgegroeid tot een icoon van de twintigste eeuwse avant-garde. Van Doesburg maakte een dynamisch kleurontwerp met diagonalen over zowel de wanden als het plafond. De eenheid van vorm, kleur en architectuur moest bezoekers verleiden zich door de verschillende ruimtes van dit moderne amusementscomplex te bewegen. Bekijk hieronder een video van het interieur van Aubette:

: De interieurmaquette in het atelier van van Doesburg.
: De interieurmaquette in het atelier van van Doesburg. Collectie RKD. Archief Theo en Nelly van Doesburg.

De aanwinst is een voorlopig kleurontwerp uit 1926. Het lijkt op het eerste gezicht een plat vlak, maar feitelijk is het een maquette; de wanden kunnen worden opgeklapt. Het werk past naadloos in het archief van Van Doesburg dat Het Nieuwe Instituut beheert, en dat een reeks tekeningen bevat van de eerste schetsen tot het definitieve ontwerp uit 1928. Van Doesburg ontwierp niet alleen het interieur maar ook het meubilair, de verlichting en het grafisch werk. De reeks laat de ontwikkeling van een totaalkunstwerk zien van de hand van één kunstenaar, die meerdere disciplines beheerst.

Maquette Theo van Doesburg.
Maquette Theo van Doesburg. Foto: Johannes Schwartz

Guus Beumer, directeur van Het Nieuwe Instituut:

“Voor ons is de aansluiting op het reeds aanwezige archief van Van Doesburg niet doorslaggevend geweest. We werden pas echt enthousiast toen bleek dat achter het glas niet een tekening, maar een plat gevouwen maquette schuilging. Deze aankoop is daarmee allereerst een ankerpunt in de discussie over de multidisciplinaire ambities van Van Doesburg en De Stijl. Een dergelijk werk mag niet ontbreken in de Rijkscollectie.”

Eelco van der Lingen, directeur Mondriaan Fonds:

“Het Nieuwe Instituut verwerft met deze enige overgebleven maquette van Theo van Doesburg een internationaal topstuk. De vernieuwende ideeën over het samengaan van schilderkunst en architectuur komen er sterk in naar voren, kenmerkend voor Van Doesburg en De Stijl-beweging. Het is waardevol dat deze maquette bij Het Nieuwe Instituut een goede context vindt voor onderzoek en zichtbaar blijft voor het publiek. Een aanwinst voor de Collectie Nederland.”

Fusien Bijl de Vroe, directeur Vereniging Rembrandt:

“Deze aanwinst versterkt ons inzicht in het werk van Van Doesburg. Dat wij steeds weer aankopen als deze kunnen helpen realiseren, danken wij aan onze ruim 16.000 leden die vereend zijn in hun geloof dat goede kunst met iedereen moet kunnen worden gedeeld. De idealistische Van Doesburg zou in deze tijd een bevlogen Rembrandtlid kunnen zijn geweest.”

Hans van Arp en Theo van Doesburg in het Atelier van van Doesburg.
Hans van Arp en Theo van Doesburg in het Atelier van van Doesburg. Collectie RKD. Archief Theo en Nelly van Doesburg.