Heemschut wil kantoor Ten Cate en de rechtbank op de monumentenlijst van Almelo

Ten Cate Almelo.
Ten Cate Almelo. Foto: Heemschut

‘Verspilling van algemene middelen en een ernstige aantasting van het cultuurhistorisch erfgoed van Almelo’ Dat vindt Erfgoedvereniging Bond Heemschut van de plannen om het voormalige kantoor van Ten Cate te slopen om nieuwbouw voor de rechtbank mogelijk te maken. Heemschut heeft B. en W. van de gemeente Almelo daarom gevraagd vier panden die samen de noordelijke gevelwand aan de Egbert Gorterstraat 3 en 5 vormen op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen.

Het oorspronkelijke kantoorgebouw in strakke baksteenarchitectuur uit 1936 werd na de fusie met de Koninklijke Stoomweverij te Nijverdal in 1953 aan de noordzijde uitgebreid met een eenlaags kantoorgebouw in glas, beton en staal, naar ontwerp van J. Kromhout van het architectenbureau Van de Broek en Bakema. Op de plaats van de fabriek Nijverdal-Ten Cate, verrees in 1995 het nieuwe gerechtsgebouw.

Heemschut beschikt over een waardestelling van het gehele complex waaruit blijkt, dat in het bakstenen gebouw de rijk betimmerde firmantenkamer nog aanwezig is. Ook de op de firmantenkamer aansluitende inloopkluis en antichambre zijn nog nagenoeg origineel. Het gebouw blijkt zelf verder ook veel gelaagder te zijn dan gedacht was. In het gebouw zijn namelijk sporen van ouder behang aangetroffen en oudere kluizen in de kelder, evenals een tot het gebouw behorend glas-in-loodraam. Dit glas-in-loodpaneel – dat nu op zolder ligt – heeft een historische waarde en zou veiliggesteld moeten worden.

Ten Cate Almelo.
Ten Cate Almelo. Foto: Heemschut

De bijzondere uitbreiding uit 1953 kreeg veel aandacht in de Duitse en Italiaanse vakpers. Guido Harbers, een vooraanstaand Duitse architectuurpublicist schreef destijds in Die Bauzeitung dat dankzij het vakmanschap van het architectenbureau Van de Broek en Bakema met de maatvoering van de moderne uitbreiding van glas, beton en staal respect werd getoond voor het al bestaande bakstenen gebouw.Het onderzoek heeft ertoe geleid dat niet enkel het bakstenen gebouw vanwege de firmantenkamer met annexen belangrijk blijken te zijn, maar het hele complex inclusief uitbreiding.

Het gevelbeeld van de rechtbank uit 1995 van architect Cor Kalfsbeek straalt weer een totaal andere tijdgeest uit. De uitstraling van het architectonisch concept met de hardblauwe gevel met de colonnade is onmiskenbaar afkomstig uit een periode waarbij architectuur opvallend mocht zijn. In die zin past het gebouw van de Rechtbank in Almelo terecht op de lijst van Post 65 gebouwen, zoals die door de Werkgroep Post 65 van Heemschut is opgesteld. Voor Almelo is de rechtbank een markant punt geworden. Het heeft de aanzet gegeven tot het herstel van de kadewand en de herwaardering van Almelo als havenstad.

Ondanks dat de gemeente Almelo al een sloopvergunning heeft afgegeven wil het de aanvraag van Heemschut nader bestuderen. Dit vanwege de verrassende uitkomst van de waardestelling van met name het oude Ten Catekantoor. De gemeente kende deze waardestelling niet. Er is dus een sprankje hoop, dat het niet tot sloop zal komen.

Geschreven door Peter Dekker