Het is weer zover. Iedere zomer krijgen we bericht over lage waterstanden die een bedreiging voor erfgoed kunnen vormen. Monumentale dijkhuizen verzakken, historische funderingen rotten, archeologische bodemschatten worden aangetast, tuinen van landgoederen verdrogen… deze week zijn het de historische schepen die te maken hebben met een lage waterstand in de rivieren.
In Museumhaven Zutphen staat het waterpeil historisch laag. Schepen liggen op zandbanken en kunnen niet meer wegvaren. Op sommige plekken in de haven is zelfs de bodem al te zien. Rijkswaterstaat voorspelt dat de waterstand nog verder gaat zakken. Er wordt gevreesd dat de historische schepen in de museumhaven aan de IJssel dan helemaal droog komen te liggen. Vooral voor houten schepen kan dat schadelijk zijn.
Scheepswrakken weer zichtbaar
Maar de lage waterstanden geven ons ook een bijzonder kijkje op de bodem: in de Rijn bij Spijk is het wrak van Reimer, een dynamietschip dat in 1895 ontplofte bij de Duitse grens, weer te zien.
Het gebeurt slechts eens in de zoveel tijd dat het water van rivier de Rijn dusdanig laag staat dat het oude scheepswrak bloot wordt gelegd. Vanaf 1967 is het schip 6 keer droog komen te liggen. De laatste keer gebeurde dat in 2018 (video).
WOII-schip en lijk van maffiamoord
Niet alleen Nederland heeft last van lage waterstanden. In de Verenigde Staten staat het waterpeil van waterreservoir Lake Mead nu op het laagste peil sinds het in 1937 gevuld werd. Dat bracht afgelopen maand heel wat geheimen boven water. Zo werd een lijk van een maffiamoord ontdekt, kwam een gezonken schip uit de Tweede Wereldoorlog boven water en binnenkort zullen waarschijnlijk ook de resten van een in 1948 neergestort B-29-vliegtuig weer zichtbaar zijn. Toen het meer gevormd werd, eind jaren 30, waren er bovendien archeologen in het gebied aan het werk. Het is dus best mogelijk dat er ook nog archeologische vondsten komen bovendrijven.